Dopłata składki zdrowotnej - dlaczego z rozliczenia rocznej składki zdrowotnej wychodzi dopłata? Czy to oznacza złe wyliczenia miesięczne?
Anna, Wrocław
Rok 2023 jest pierwszym w którym przedsiębiorcy składają oprócz rocznej deklaracji PIT również roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Informacja dopisywana jest do składanej co miesiąc ZUS DRA. Od rozliczenia za 04.2023 obowiązują nowe druki, w których wykazuje się roczne wyliczenie składki jakie może powodować, że ostatecznie wystąpi dopłata składki zdrowotnej. Dopłatę wynikającą z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej należy wpłacić do ZUS do 22 maja 2023 roku.
Zasady ogólne i podatek liniowy - dochód z PIT to nie zawsze dochód podstawy wyliczenia ZUS
Powodem problemów w rozbieżnościach wyliczeniowych jest m.in. fakt, że dochód czyli podstawa od której liczony jest wymiar składki ZUS jest pojęciem różnie definiowanym na gruncie PIT czyli podatku dochodowego jaki wykazujemy w zeznaniu rocznym PIT-36/PIT-36L oraz na gruncie wyliczania podstawy do rocznej składki zdrowotnej. Jakie to mogą być różnice? Wynikające m.in. z:
- korzystania przez przedsiębiorcę z ulgi dla seniorów,
- korzystania przez przedsiębiorcę z ulgi dla posiadających 4 i więcej dzieci,
- ponoszenia podczas zawieszenia działalności kosztów lub osiągania w tym czasie przychodów np. ze sprzedaży środków trwałych.
Kolejne rozbieżności mogą pojawić się w przypadku gdy w trakcie roku występowała w niektórych miesiącach strata a w niektórych dochód - wówczas biorąc pod uwagę złożoność schematu wyliczeń dawać on może różne wyniki co w ujęciu rocznym może powodować rozbieżności. Nie oznacza to jednak, że w ujęciu miesięcznym było coś źle liczone. Po prostu algorytmy wyliczenia nie są doskonałe i w niektórych przypadkach powodują występowanie różnic ale nie w wyniku błędów poprzednich wyliczeń tylko w wyniku samego mechanizmu naliczania składki w ujęciu miesięcznym i ujęciu rocznym np. w kwestiach zaokrągleń.
Przykład
Pani Anna zawiesiła działalność od stycznia 2023 roku. W 2022 roku rozliczała się na zasadach skali podatkowej. Czy musi dokonać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej i czy powstanie dopłata składki zdrowotnej?
Tak, z racji tego, że działalność była prowadzona w 2022 roku pani Anna ma obowiązek sporządzić ZUS DRA za kwiecień 2023 roku który zawierać będzie roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Zawieszając działalność w styczniu 2023 pani Anna nie wysyłała deklaracji ZUS DRA w którym podstawą wyliczenia składki zdrowotnej byłby dochód z grudnia 2022 roku. W ramach rocznego rozliczenia składki zdrowotnej podstawą wyliczenia jest dochód od stycznia do grudnia 2022 roku. Natomiast jako należne składki wykazywane są te wynikające z ZUS DRA od lutego 2022 do stycznia 2023 roku. Tak więc dopłata składki zdrowotnej w rozliczeniu rocznym wynika z tego, że pani Anna nie składała ZUS DRA za styczeń 2023.
Dopłata składki zdrowotnej w przypadku przekroczenia progu przychodu w trakcie roku na ryczałcie
W przypadku ryczałtu składka zdrowotna wyliczana jest na zasadzie określonych z góry przedziałów. Przedziały te uzależnione są od wysokości przychodu, który liczymy narastająco stąd w pierwszych miesiącach roku podatkowego zwykle przedsiębiorca mieści się w pierwszym najniższym wymiarze składki. Natomiast w miarę upływu miesięcy i zwiększania się przychodów wchodzi na kolejny próg oznaczający wyższy wymiar składki. Na koniec roku określa się roczny przychód i jeśli jest on w drugim lub trzecim przedziale, a w miesiącach na początku roku mieścił się w pierwszym trzeba będzie uzupełnić (dopłacić) różnicę dla tych poprzednich miesięcy. Nie oznacza to, że poprzednie miesiące były źle wyliczane. Po prostu roczny wymiar określa suma rocznego przychodu i ona wyznacza próg składki dla całego roku.
Z uwagi na powyższe, u przedsiębiorców może się pojawić konieczność dopłaty składki ale nie wynikająca z błędów a z mechanizmu wyliczenia w ujęciu rocznym. Ponieważ jest to pierwszy rok w którym roczne wyliczenie składki zdrowotnej występuje może być to powodem rozważań przedsiębiorców i wątpliwości stąd warto wiedzieć jakie mogą być powody tego iż występuje dopłata składki zdrowotnej.
