Dopłata składki zdrowotnej - dlaczego z rozliczenia rocznej składki zdrowotnej wychodzi dopłata? Czy to oznacza złe wyliczenia miesięczne?
Anna, Wrocław
Przedsiębiorcy mają obowiązek rozliczyć się z rocznej składki zdrowotnej za 2024 rok z ZUS. Informacja o rocznym rozliczeniu wykazywana jest w na formularzu ZUS DRA/RCA za kwiecień 2025 roku w osobnej sekcji przeznaczonej właśnie na to rozliczenie. Roczne wyliczenie składki może powodować, że ostatecznie wystąpi jej dopłata. Należy ją uiścić na swój rachunek składkowy do 20 maja 2025 roku.
Zasady ogólne i podatek liniowy – dochód z PIT to nie zawsze dochód podstawy wyliczenia ZUS
Powodem problemów w rozbieżnościach wyliczeniowych jest m.in. fakt, że dochód, czyli podstawa, od której liczony jest wymiar składki ZUS, jest pojęciem różnie definiowanym na gruncie PIT, czyli podatku dochodowego, który wykazujemy w zeznaniu rocznym PIT-36/PIT-36L, oraz na gruncie wyliczania podstawy do rocznej składki zdrowotnej. Jakie to mogą być różnice? Wynikające m.in. z:
- korzystania przez przedsiębiorcę z ulgi dla seniorów;
- korzystania przez przedsiębiorcę z ulgi dla posiadających 4 i więcej dzieci;
- ponoszenia podczas zawieszenia działalności kosztów lub osiągania w tym czasie przychodów, np. ze sprzedaży środków trwałych.
Kolejne rozbieżności mogą pojawić się w przypadku, gdy w trakcie roku występowała w niektórych miesiącach strata, a w niektórych dochód – wówczas, biorąc pod uwagę złożoność schematu wyliczeń, dawać on może różne wyniki, co w ujęciu rocznym może powodować rozbieżności. Nie oznacza to jednak, że w ujęciu miesięcznym coś było liczone źle. Po prostu algorytmy wyliczenia nie są doskonałe i w niektórych przypadkach powodują występowanie różnic, ale nie w wyniku błędów poprzednich wyliczeń, tylko w wyniku samego mechanizmu naliczania składki w ujęciu miesięcznym i ujęciu rocznym – dotyczy to zwykle kwestii zaokrągleń.
Przykład 1.
Pani Anna zawiesiła działalność od stycznia 2025 roku. W 2024 roku rozliczała się na zasadach skali podatkowej. Czy musi dokonać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej i czy powstanie dopłata składki zdrowotnej?
Tak, z racji tego, że działalność była prowadzona w 2024 roku, pani Anna ma obowiązek sporządzić ZUS DRA za kwiecień 2025 roku, który zawierać będzie roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Zawieszając działalność od stycznia 2025 roku, pani Anna nie wysyłała deklaracji ZUS DRA za styczeń 2025 roku, w którym podstawą wyliczenia składki zdrowotnej byłby dochód z grudnia 2024 roku. W ramach rocznego rozliczenia składki zdrowotnej podstawą wyliczenia jest dochód od stycznia do grudnia 2024 roku. Natomiast jako należne składki wykazywane są te wynikające z ZUS DRA od lutego 2024 roku do stycznia 2025 roku. Dopłata składki zdrowotnej w rozliczeniu rocznym wynika więc z tego, że pani Anna nie składała ZUS DRA za styczeń 2025 roku.
Dopłata składki zdrowotnej w przypadku przekroczenia progu przychodu w trakcie roku na ryczałcie
W przypadku ryczałtu składka zdrowotna wyliczana jest na zasadzie określonych z góry przedziałów. Są one uzależnione od wysokości przychodu, który liczymy narastająco, stąd w pierwszych miesiącach roku podatkowego zwykle przedsiębiorca mieści się w pierwszym, najniższym wymiarze składki. Natomiast w miarę upływu miesięcy i zwiększania się przychodów wchodzi na kolejny próg oznaczający wyższy wymiar składki. Na koniec roku określa się roczny przychód i jeśli jest on w drugim lub trzecim przedziale, a w miesiącach na początku roku mieścił się w pierwszym, trzeba będzie uzupełnić (dopłacić) różnicę dla tych poprzednich miesięcy. Nie oznacza to, że poprzednie miesiące były źle wyliczane. Po prostu roczny wymiar określa suma rocznego przychodu i ona wyznacza próg składki dla całego roku.
Przykład 2.
Pan Damian jako formę opodatkowania w 2024 roku wybrał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W czerwcu przekroczył 60 000 zł przychodu narastająco (pomniejszonego o opłacone składki ZUS). Oznacza to, że opłacał w ciągu roku składki zdrowotne od podstawy ustalonej od:
- 60% przeciętnego wynagrodzenia – od stycznia do maja;
- 100% przeciętnego wynagrodzenia – od czerwca (w czerwcu nastąpiło przekroczenie) do grudnia.
Opłacone kwoty: (419,46 zł × 5 miesięcy) + (699,11 zł × 7 miesięcy) = 2097,30 zł + 4893,77 zł = 6991,07 zł
Skoro przychód w ciągu roku przekroczył 60 000 zł, to przedsiębiorca powinien zapłacić za cały rok składki od podstawy 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Obliczenia rocznej składki zdrowotnej:
- liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku poprzednim: 12;
- stopa procentowa składki na ubezpieczenie zdrowotne: 9,00%;
- przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku: 7767,85 zł;
- przelicznik przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia służący do wyliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w zależności od przychodu: 100%;
- roczna składka: (7767,85 zł × 12 miesięcy) × 9% = 93 214,20 zł × 9% = 8389,28 zł.
Dopłata rocznej zdrowotnej: 8389,28 zł - 6991,07 zł = 1 398,21 zł
Groszowe dopłaty składki zdrowotnej
Sposób wyliczenia rocznej składki zdrowotnej może sprawić, że konieczne będzie dokonanie groszowych dopłat w rocznym rozliczeniu. Występują one najczęściej u osób rozliczających dochód na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego. Różnica wynika po prostu z zaokrągleń składek w algorytmie zastosowanym, który w przypadku ryczałtu wygląda następująco:
przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku × przelicznik przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia służący do wyliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w zależności od przychodu × liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku poprzednim × stopa procentowa składki na ubezpieczenie zdrowotne
Przykład 3.
W 2024 roku pan Adam jako formę opodatkowania wybrał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i uzyskał przychód w wysokości 50 000 zł. Składka przez cały 2024 rok wyniosła 419,46 zł (przychód w 2024 roku był na poziomie niższym niż 60 000 zł).
Opłacone kwoty: 419,46 zł × 12 miesięcy = 5033,52 zł
Skoro przychód w ciągu roku nie przekroczył 60 000,00 zł, to przedsiębiorca powinien zapłacić za cały rok składki od podstawy 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Obliczenia rocznej składki zdrowotnej:
- liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku poprzednim: 12;
- stopa procentowa składki na ubezpieczenie zdrowotne: 9%;
- przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku: 7767,85 zł;
- przelicznik przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia służący do wyliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w zależności od przychodu: 60%;
- roczna składka: (7767,85 zł × 60% × 12 miesięcy) × 9%= 55 928,52 zł × 9% = 5 033,57 zł.
Dopłata rocznej zdrowotnej: 5033,57 zł - 5033,52 zł = 0,05 zł
Przykład 4.
W 2024 roku pan Karol jako formę opodatkowania wybrał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i w 2023 roku uzyskał przychód w wysokości 350 000 zł. W 2024 roku wybrał uproszczoną metodę rozliczenia składki zdrowotnej. Składka przez cały 2024 rok wyniosła 1258,39 zł (przychód w 2023 roku był na poziomie wyższym niż 300 000 zł).
Opłacone kwoty: 1258,39 zł × 12 miesięcy = 15 000,68 zł
Przychód w ciągu 2024 roku przekroczył 360 000 zł, czyli przedsiębiorca powinien zapłacić za cały rok składki od podstawy 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Obliczenia rocznej składki zdrowotnej:
- liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku poprzednim: 12;
- stopa procentowa składki na ubezpieczenie zdrowotne: 9%;
- przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku: 7767,85 zł;
- przelicznik przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia służący do wyliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w zależności od przychodu: 180%;
- roczna składka: (7767,85 zł × 180% × 12 miesięcy) × 9% = 167 785,56 zł × 9% = 15 100,70 zł.
Dopłata rocznej zdrowotnej: 15 000,70 zł - 15 000,68 zł = 0,02 zł
Algorytm wyliczenia składki zdrowotne może także sprawić, że przedsiębiorca otrzyma zwrot składki zdrowotnej w wysokości kilku groszy.
Przykład 5.
W 2024 roku pani Anna jako formę opodatkowania wybrała ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i w 2023 roku uzyskała przychód w wysokości 75 000 zł. W 2024 roku wybrała uproszczoną metodę rozliczenia składki zdrowotnej. Składka przez cały 2024 rok wyniosła 699,11 zł (przychód w 2023 roku był na poziomie wyższym niż 60 000 zł, a niższym niż 300 000,00 zł).
Opłacone kwoty: 699,11 zł × 12 miesięcy = 8389,32 zł
Przychód w ciągu 2024 roku przekroczył 800 000 zł, czyli przedsiębiorca powinien zapłacić za cały rok składki od podstawy 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Obliczenia rocznej składki zdrowotnej:
- liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku poprzednim: 12;
- stopa procentowa składki na ubezpieczenie zdrowotne: 9%;
- przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego włącznie z wypłatami z zysku: 7767,85 zł;
- przelicznik przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia służący do wyliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w zależności od przychodu: 100%;
- roczna składka: (7767,85 zł × 100% × 12 miesięcy) × 9% = 93 214,20 zł × 9% = 8389,28 zł.
Zwrot rocznej zdrowotnej: 8389,32 zł - 8389,28 zł = 0,04 zł
Składka zdrowotna w rozliczeniu rocznym w wFirma
Roczne rozliczenie może być nie lada wyzwaniem. Dlatego warto skorzystać z oprogramowania, które pozwoli na łatwe i szybkie rozliczenia składki zdrowotnej. W celu wygenerowania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. w systemie wFirma należy przejść do zakładki: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ. Po wybraniu jako miesiąc opcji KWIECIEŃ pojawią się w oknie dodatkowe pola do zaznaczenia:
- Deklaracja ZUS DRA,
- Roczne rozliczenie składki zdrowotnej.
Dzięki temu będzie można dokonać rocznego rozliczenia.
U przedsiębiorców może się pojawić konieczność dopłaty składki, ale nie wynikająca z błędów, a z samego mechanizmu jej wyliczenia. Dlatego istotne jest zrozumienie algorytmów wyliczenia składki zdrowotnej i odróżnienie podstawy do naliczenia składki miesięcznej oraz rocznej.
