Podstawą określenia momentu uzyskania przychodu jest art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT). Zgodnie z nim za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Ze względu na to, że przychód jest dość szerokim pojęciem, dalsze pozycje ustawy precyzują moment powstania przychodu ze względu na jego charakter.
Moment powstania przychodu w teorii
Art. 14 ust. 1c ustawy o PIT za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h-1j i 1n-1p, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
wystawienia faktury albo
regulowania należności
W związku z tym przedsiębiorca zaliczy do przychodów wszystkie kwoty należne wynikające z faktur VAT lub rachunków, co ważne, nawet te, które nie zostały zapłacone. Oznacza to, że jeżeli po wydaniu towaru lub zrealizowaniu usługi nabywca będzie zwlekał z zapłatą, to przedsiębiorca będący sprzedawcą i tak będzie miał obowiązek zaksięgowania nieotrzymanej należności jako przychodu z działalności.
Dla usług rozliczanych w danym okresie rozliczeniowym (okres ten określony w umowie lub na fakturze) za moment powstania przychodu uznaje się ostatni dzień wskazanego okresu rozliczeniowego (np. dzień, miesiąc, kwartał), zastrzegając jednak, że okres rozliczeniowy nie powinien być dłuższy niż 12 miesięcy. Przykładem stosowania tej reguły są przychody z usług ciągłych. Zasadę ujmowania przychodu na ostatni dzień okresu rozliczeniowego przyjmuje się również dla dostaw energii elektrycznej, cieplej i gazu przewodowego.
Za datę powstania pozostałych przychodów, które nie wynikają ze świadczonych usług lub sprzedaży towarów, dla których również nie stosuje się żadnej z powyższych zasad, uznaje się dzień otrzymania zapłaty.
Moment powstania przychodu w praktyce
Przykład 1.
Sprzedaż usług:
Przedsiębiorca świadczy usługi budowlane. 31 marca dokonano odbioru, podczas którego przedsiębiorca wystawił fakturę. Termin płatności 14 dni.
Data powstania przychodu: 31 marca.
Przykład 2.
Sprzedaż towarów:
Wydanie towarów w dniu 15 kwietnia. Wystawienie faktury 21 kwietnia. Data płatności 30 kwietnia.
Data powstania przychodu: 15 kwietnia nie później niż 21 kwietnia.
Otrzymanie zaliczki na poczet dostawy towarów. Wartość towarów 1000 zł. Wpłacona zaliczka 200 zł. Zaliczka nie stanowi przychodu w KPiR. Przychód powstanie w dacie wydania towaru/wystawienia faktury końcowej w zależności od tego co nastąpiło jako pierwsze.
Otrzymanie zaliczki na poczet dostawy towarów. Zaliczka pokrywa 100% wartości towaru.
Zaliczka nie stanowi przychodu w KPiR. Przychód powstanie w dacie wydania towaru/wystawienia faktury końcowej.
Prowadzę sprzedaż wysyłkową. Zapłatę w całości otrzymuję na konto przed wydaniem towaru.
Jeżeli zapłata nie ma charakteru zaliczki, przychód powstaje w dniu wpływu należności na konto, jako że zapłata otrzymana przed wydaniem towaru i przed wystawieniem faktury.
Przykład 3.
Zaliczki ewidencjonowane na kasie fiskalnej (uproszczona metoda ustalania przychodu):
Podatnik ewidencjonuje sprzedaż za pomocą kasy fiskalnej oraz zgłosił do urzędu skarbowego chęć skorzystania z uproszczonej metody ustalania przychodu przy zaliczkach. Wartość sprzedanych towarów 1 000 zł. Otrzymanie zaliczka na poczet dostawy towarów o wartości 200 zł. Przychód w wysokości 200 zł powstanie w dacie otrzymania zaliczki, natomiast pozostała kwota w dacie wydania towaru/wystawienia faktury końcowej.
Podatnik ewidencjonuje sprzedaż za pomocą kasy fiskalnej oraz zgłosił do urzędu skarbowego (za pomocą zeznania rocznego) chęć skorzystania z uproszczonej metody ustalania przychodu przy zaliczkach. Otrzymanie zaliczki na poczet dostawy towarów. Zaliczka pokrywa 100% wartości towaru. Przychód powstanie w dacie otrzymania zaliczki.
Przykład 4.
Sprzedaż usług ciągłych:
Prowadzę kancelarię prawną i świadczę usługi doradcze firmie. Rozliczamy się na zasadzie miesięcznego okresu rozliczeniowego. Fakturę za usługi z kwietnia wystawiam 15 maja. Na konto pieniądze dostałem 5 czerwca. Czy w tym dniu powstaje przychód?
Data powstania przychodu: 30 kwietnia (określony miesięczny okres rozliczeniowy).
Wynajmuję lokal. Umowę wynajmu z określonym okresem rozliczeniowym - kwartał wystawiam 5 stycznia. Zapłatę otrzymuję do 15 stycznia za I kwartał. Kiedy powstaje przychód?
Data powstania przychodu: 31 marca (określony kwartalny okres rozliczeniowy).
