Rolnicy mogą podejmować także inną aktywność zawodową. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby rolnik został powołany do pełnienia funkcji członka zarządu. Jak wygląda rozliczenie wypłaty dla członka zarządu ubezpieczonego w KRUS, wyjaśniamy w treści tego artykułu.
Ubezpieczenie w KRUS
Ubezpieczenie społeczne rolników w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego obejmuje rolników i pracujących z nimi domowników oraz pomocników rolnika, którzy spełniają następujące kryteria:
mają obywatelstwo polskie lub
są cudzoziemcami uprawnionymi do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub
są cudzoziemcami zwolnionymi na podstawie przepisów szczególnych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę.
Na podstawie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlegają z mocy ustawy:
rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, oraz domownik tego rolnika;
osoba pobierająca rentę strukturalną współfinansowaną ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz małżonek tej osoby, jeżeli renta strukturalna współfinansowana ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich wypłacana jest ze zwiększeniem na tego małżonka.
Ubezpieczeniem emerytalno-rentowym w KRUS na wniosek można objąć następujące podmioty:
innego rolnika lub domownika, który podlega ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu w pełnym zakresie, jeżeli złożono wniosek o objęcie go ubezpieczeniem emerytalno-rentowym;
osobę, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej, nie nabywając prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia, jeżeli podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 12 lat i 6 miesięcy;
osobę pobierającą rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy jako rentę okresową;
osobę pobierającą rodzicielskie świadczenie uzupełniające do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego;
osobę, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik lub domownik i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej lub pracy w gospodarstwie rolnym w związku z nabyciem prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na podstawie Ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych albo zasiłku dla opiekuna na podstawie Ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów przez okres pobierania tego świadczenia albo zasiłku do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego.
Sprawowanie funkcji członka zarządu
Członkowie zarządu mogą sprawować swoją funkcję odpłatnie albo nieodpłatnie. Kodeks spółek handlowych wskazuje sposób powołania członków zarządu. Są oni powoływani uchwałą wspólników. Powołanie nie jest tożsame z powołaniem, o którym mowa w przepisach Kodeksu pracy. Jak wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2009 roku (sygn. I PK 118/08): „Powołanie w rozumieniu […] Ustawy z dnia 15 września 2000 roku – Kodeks spółek handlowych, a poprzednio w rozumieniu przepisów Kodeksu handlowego, nie oznacza podstawy nawiązania stosunku pracy. Oznacza jedynie powierzenie pełnienia zadań organu spółki, czyli powstanie tak zwanego stosunku organizacyjnego między spółką a osobą powołaną do pełnienia funkcji. Nie stanowi natomiast nawiązania stosunku pracy na podstawie powołanie w rozumieniu art. 68 kp. W następstwie powołania do pełnienia funkcji w rozumieniu prawa handlowego mogą zostać nawiązane różne stosunki prawne pomiędzy spółką a osobą sprawującą funkcję. Nawiązanie stosunku pracy nie jest składnikiem powołania w rozumieniu prawa handlowego ani nie jest koniecznym lub oczywistym następstwem owego powołania”.
W przypadku zawarcia z członkami zarządu umowy o pracę będą oni objęci obowiązkowo następującymi ubezpieczeniami społecznymi:
emerytalnym,
rentowym,
chorobowym,
wypadkowym,
ubezpieczeniem zdrowotnym.
Członkowie zarządu mogą zostać zatrudnieni w ramach umowy cywilnoprawnej – umowy o świadczenie usług, do której zastosowanie znajdują przepisy dotyczące umowy zlecenie uregulowanej w Kodeksie cywilnym. W razie zawarcia umowy zlecenia członkowie zarządu podlegają następującym obowiązkowym ubezpieczeniom:
emerytalnemu,
rentowemu,
wypadkowemu,
zdrowotnemu.
W razie zawarcia umowy kontraktu menedżerskiego członkowie zarządu podlegają następującym obowiązkowym ubezpieczeniom:
emerytalnemu,
rentowemu,
wypadkowemu,
zdrowotnemu.
Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.
Składka zdrowotna członka zarządu powołanego do pełnienia tej funkcji, z którym nie zawarto innej umowy
Do 31 grudnia 2021 roku pełnienie funkcji członka zarządu nie stanowiło tytułu do ubezpieczeń społecznych, jeżeli opierało się wyłącznie na stosunku organizacyjnym polegającym na powierzeniu tej funkcji. Od 1 stycznia 2022 roku obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie, a to wobec zmiany ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
[alert-info]Członkowie zarządu powinni zostać zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego, o ile pobierają wynagrodzenie za pełnienie funkcji. W stosunku do tych z nich, którzy go nie pobierają, nie ma obowiązku zgłaszania ich do ubezpieczenia zdrowotnego.
Należy pamiętać, że członków zarządu do ubezpieczenia zdrowotnego zgłasza podmiot, który wypłaca ich wynagrodzenie. Oblicza, pobiera i odprowadza należną składkę zdrowotną. Podstawą do wyliczenia należnych 9% składki zdrowotnej w przypadku członków zarządu jest kwota wynagrodzenia brutto.
Przykład 1.
Jakie wynagrodzenie wypłaci spółka panu Romualdowi, który jest rolnikiem i został powołany do pełnienia funkcji członka zarządu za wynagrodzeniem miesięcznym 4800 zł brutto wynikająca z uchwały?
Obliczona składka zdrowotna 9% wyniesie 432 zł. Koszty uzyskania przychodu to kwota 250 zł. Podstawa opodatkowania to 4550 zł. Podatek wyniesie 546 zł. Kwota do wypłaty wyniesie 3822 zł.
Przykład 2.
Jakie wynagrodzenie wypłaci spółka pani Danucie, która jest powołana do pełnienia funkcji członka zarządu, zatrudniona na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem brutto 7000 zł?
- Składka emerytalna (9,76%): 683,20 zł;
- Składka rentowa (1,50%): 105 zł;
- Składka chorobowa (2,45%): 171,50 zł;
- Podstawa wymiaru składki zdrowotnej: 6040,30 zł;
- Składka na ubezpieczenie zdrowotne (9%): 543,63 zł;
- Koszty uzyskania przychodu: 250 zł;
- Podstawa obliczenia zaliczki: 5790 zł;
- Zaliczka na podatek (12%): 694,80 zł;
- Zaliczka do urzędu skarbowego: 695 zł;
- Do wypłaty: 4801,67 zł.
Utrata prawa do ubezpieczenia w KRUS rolnika powołanego do pełnienia funkcji członka zarządu
Rolnik zatrudniony na podstawie umowy o pracę w spółce traci prawo do ubezpieczenia w KRUS. Pełnienie funkcji członka zarządu spółki na mocy powołania nie pozbawia go prawa do ubezpieczeń społecznych w KRUS.
Warto wiedzieć, że rolnik lub domownik, który podlega ubezpieczeniu w KRUS w pełnym zakresie z mocy ustawy, został objęty innym ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia lub powołania do rady nadzorczej, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie wykonywania tej umowy lub pełnieniu funkcji pomimo objęcia go z tego tytułu innym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przychód osiągany z tego tytułu w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, ustalonemu na podstawie odrębnych przepisów.
Rolnik może w każdym czasie odstąpić od ubezpieczenia, składając w KRUS oświadczenie o odstąpieniu od tego ubezpieczenia, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało złożone.
Wypłaty dla członka zarządu ubezpieczonego w KRUS – podsumowanie
Podsumowując, w przypadku rolnika, który pełni funkcję członka zarządu wyłącznie na podstawie powołania, konieczne jest jedynie odprowadzenie składki zdrowotnej do ZUS z tytułu tej funkcji i o nią oraz o należny podatek dochodowy zostanie pomniejszone wynagrodzenie. Osoba taka nie straci prawa do ubezpieczenia w KRUS.
W przypadku rolnika, który zostaje zatrudniony przez spółkę na umowę o pracę, konieczne będzie potrącenie wszystkich składek na ubezpieczenie w ZUS i podatku dochodowego. Taki rolnik traci prawo do objęcia ubezpieczeniem w KRUS.
W przypadku umów cywilnoprawnych zawartych między rolnikiem a spółką utrata prawa od ubezpieczenia w KRUS zależeć będzie od dochodu. W przypadku umów cywilnoprawnych rolnik podlega ubezpieczeniom w ZUS i nie będzie pomniejszane wynagrodzenie oraz należny podatek.
