Większość przedsiębiorców prowadząc działalność gospodarczą, wykorzystuje w tym celu samochody osobowe. Jednak nie wszystkie z nich stanowią środki trwałe firmy w związku z tym, że nie wszyscy podatnicy mogą pozwolić sobie na zakup pojazdu za gotówkę czy w formie kredytu bankowego. Jednym z dostępnych źródeł finansowania jest leasing operacyjny, który stanowi również sposób optymalizacji podatkowej w firmie. Sprawdźmy, jak powinno wyglądać ujęcie w kosztach opłaty wstępnej przy umowie leasingu operacyjnego samochodu osobowego!
Czym jest opłata wstępna w leasingu operacyjnym?
Opłata wstępna (inaczej nazywana czynszem inicjalnym lub wkładem własnym) jest jednym ze składników odróżniających dwie najczęściej występujące w obrocie gospodarczym umowy leasingu – operacyjnego i finansowego. Występuje ona wyłącznie w przypadku leasingu operacyjnego i zazwyczaj jej wielkość znacząco odbiega od wysokości pozostałych rat leasingowych. Opłata wstępna wnoszona jest przez leasingobiorcę jeszcze przed uruchomieniem leasingu, w związku z czym rozpoczęcie realizacji umowy ściśle powiązane jest z dokonaniem opłaty wstępnej.
Jednorazowe ujęcie w kosztach opłaty wstępnej samochodu osobowego
W związku z tym, że opłata wstępna jest niezbędna w przypadku zawierania umowy leasingu operacyjnego, może zostać uznana za koszt podatkowy. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztem uzyskania przychodu są wydatki poniesione w związku z uzyskaniem, zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Dodatkowo wydatki takie nie mogą być ujęte w art. 23 ustawy o PIT, czyli w katalogu wydatków niestanowiących kosztów podatkowych. W sytuacji gdy opłata wstępna dotyczy samochodu osobowego wykorzystywanego w działalności, może zostać uznana za koszt podatkowy i ujęta jednorazowo w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Potwierdzeniem powyższego postępowania jest interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 czerwca 2017 roku o sygn. 0112-KDIL5.4010.57.2017.2.KS, zgodnie z którą:
"(...) wstępna opłata leasingowa warunkuje zawarcie umowy, czyli należy ją powiązać nie tyle z całą umową rozumianą w wymiarze czasowym, co z momentem jej zawarcia. Dotyczy ona nie tyle samego trwania usługi leasingu, lecz w ogóle prawa do skorzystania z niego. Zatem nie jest opłatą dotyczącą całego okresu trwania umowy leasingu. Stąd opłata ta jest wydatkiem jednorazowym, związanym z zawarciem umowy leasingu. Nie ma obowiązku rozliczania jej proporcjonalnie do okresu trwania umowy. Tym samym wstępną opłatę należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo w dacie jej poniesienia. Opłata wstępna stanowi zatem koszty pośrednio związane z przychodami z prowadzonej działalności gospodarczej."
Ponadto, zgodnie ze stanowiskiem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 10 października 2017 roku o sygn. 0111-KDIB1-2.4010.249.2017.1.ANK opłata wstępna może zostać zaliczona do kosztów jednorazowo w dacie poniesienia wydatku z powodu samoistnego, bezzwrotnego i nieprzypisanego do poszczególnych rat leasingowych charakteru tej opłaty. W związku z tym przedsiębiorca nie powinien dokonywać proporcjonalnego rozliczania tego kosztu w stosunku do czasu trwania umowy leasingu pod postacią rozliczeń międzyokresowych.
Przykład 1.
Pan Aleksander prowadzi firmę informatyczną i rozlicza koszty w oparciu o metodę memoriałową. W 2024 roku zawarł umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego, w związku z którą otrzymał fakturę dotyczącą czynszu inicjalnego. W jaki sposób powinno nastąpić ujęcie w kosztach opłaty wstępnej?
W przypadku opłaty wstępnej metoda rozliczania kosztów nie ma znaczenia, ponieważ stanowi pośredni koszt działalności. W związku z tym powinno nastąpić jednorazowe ujęcie w kosztach opłaty wstępnej w dniu jej poniesienia, a więc w dniu wystawienia faktury przez firmę leasingową.
Ujęcie w kosztach opłaty wstępnej w ewidencji księgowej
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PIT kosztem uzyskania przychodu nie są opłaty wynikające z umowy leasingu samochodu w wysokości przekraczającej proporcję w jakiej kwota 150 000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem leasingu. Oznacza to, że w przypadku pojazdów osobowych w leasingu operacyjnym, których wartość przekracza 150 000 zł, przedsiębiorca ma możliwość ujęcia w kosztach podatkowych wyłącznie wartości umowy do wysokości 150 000 zł.
Przykład 2.
Pani Patrycja 2 marca 2024 roku zawarła umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego, którego wartość z umowy wynosi 90 000 zł. Czy ujęcie w kosztach opłaty wstępnej może nastąpić w pełnej wysokości, czy pani Patrycja ma obowiązek zastosowania limitu kosztów?
W związku z tym, że wartość pojazdu nie przekroczyła kwoty 150 000 zł, pani Patrycja nie ogranicza wartości zarówno opłaty wstępnej, jak i poszczególnych rat leasingowych pomimo zawarcia umowy leasingu w 2024 roku.
Przykład 3.
Pani Sandra korzysta ze zwolnienia z VAT i kupiła samochód osobowy, który sfinansowała leasingiem operacyjnym. Wartość pojazdu w umowie to 300 000 zł brutto. 1 marca 2024 roku otrzymała fakturę za opłatę wstępną w wysokości 50 000 zł. W jaki sposób powinno nastąpić ujęcie w kosztach opłaty wstępnej?
W związku z tym, że umowa leasingu została zawarta w 2024 roku, a wartość pojazdu przekracza kwotę 150 000 zł, pani Sandra ma obowiązek zastosować limit kosztów wynikający z art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PIT. Tak więc fakturę za opłatę wstępną należy ująć w kosztach podatkowych jednorazowo z uwzględnieniem limitu 150 000 zł, czyli w wysokości 25 000 zł.
Obliczenia:
Współczynnik proporcji: 150 000 / 300 000 = 0,5
Wartość wydatku możliwa do ujęcia w kosztach: 0,5 x 50 000 = 25 000 zł
Jak zaksięgować fakturę za opłatę wstępną?
W systemie wFirma.pl koszty leasingu operacyjnego samochodu osobowego rozliczane są automatycznie po wprowadzeniu auta do ewidencji pojazdów. System księguje w ewidencjach poszczególny wydatek, w tym również fakturę za opłatę wstępną, zgodnie z obowiązującymi limitami.
W pierwszej kolejności należy dodać pojazd do systemu poprzez zakładkę: EWIDENCJE » POJAZDY » DODAJ POJAZD. Po uzupełnieniu danych dotyczących pojazdu, jako Formę własności należy wybrać opcję LEASING OPERACYJNY I NAJEM. Dzięki temu pojawi się dodatkowe pole w którym należy określić czy wartość pojazdu przekracza 150 000 zł. Jeżeli tak, należy odznaczyć okienko Wartość poniżej 150 000 zł dzięki czemu pojawią się dodatkowe pola dotyczące daty zawarcia umowy i wartości auta.
W celu zaksięgowania faktury za opłatę wstępną i kolejne raty leasingowe należy przejść do zakładki: WYDATKI » KSIĘGOWANIE » DODAJ » FAKTURA VAT » LEASING LUB DZIERŻAWA SAMOCHODU. Po uzupełnieniu wymaganych pól wystarczy wybrać pojazd którego wydatek dotyczy a system po zapisaniu ujmie opłatę wstępną w kolumnie 13 KPiR - Pozostałe wydatki do wysokości limitu oraz w rejestrze zakupów VAT zgodnie z prawem do odliczenia (50% lub 100%).
Podsumowując, ujęcie w kosztach opłaty wstępnej następuje jednorazowo i nie podlega rozliczeniu w czasie, ponieważ zgodnie z linią interpretacyjną wydatek ten stanowi koszt pośredni i powinien być uwzględniany w KPiR w dniu poniesienia. Sposób ujęcia opłaty wstępnej leasingu operacyjnego samochodu osobowego nie jest również uzależniony od daty zawarcia umowy leasingowej. Data ta ma wpływ wyłącznie na wysokość opłaty wstępnej, jaka może zostać ujęta w kosztach uzyskania przychodu.