Pracodawca jest zobowiązany do zapoznania pracownika, który podejmuje pracę na określonym stanowisku, z zakresem jego obowiązków, sposobem wykonywania pracy oraz podstawowymi uprawnieniami. Przepisy nie określają, czy zakres obowiązków pracownika powinien być sporządzony w formie pisemnej, jednak dla celów dowodowych najlepiej, aby przybrał postać dokumentu.
Pobierz darmowy wzór zakresu obowiązków pracownika w formacie PDF lub DOCX!
Zakres obowiązków pracownika – treść i forma sporządzenia
Zakres obowiązków pracownika zależy indywidualnie od konkretnego stanowiska pracy i jej specyfiki.
Rodzaj wykonywanej pracy powinien zostać określony w umowie o pracę. W treści umów często znajduje się zapis, który precyzuje zajmowane przez pracownika stanowisko, a tym samym rodzaj wykonywanej pracy. Zakres czynności stanowi doprecyzowanie określonego w umowie zakresu obowiązków, dlatego nie może wykraczać poza jego ramy. Oznacza to, że pracodawca jest uprawniony do wydawania poleceń tylko w granicach określonych rodzajem umówionej pracy.
Zakres i miara obowiązków dotyczących pracy powinny być przy tym adekwatne do jej charakteru i stopnia złożoności, a także wykształcenia pracownika i jego zawodowego doświadczenia.
Pracodawca może określić zakres obowiązków pracownika w formie ustnej, ponieważ nie jest to zabronione przepisami prawa. Do pracodawcy należy decyzja, czy nada mu formę pisemną, czy też pozostanie przy ustnym pouczeniu pracownika o ciążących na nim obowiązkach. Jednak warto, by zakres obowiązków pracownika przybrał formę pisemną. Nie musi być integralną częścią umowy o pracę. Zazwyczaj w umowie określony jest tylko rodzaj pracy lub stanowisko bez konkretnego wskazania, jakie czynności będą należały do zadań pracownika. Najlepiej, aby ich wykaz stanowił odrębny dokument, gdyż w razie potrzeby łatwiej go zmienić. W przeciwnym wypadku każda zmiana w zakresie obowiązków wiąże się z koniecznością zawarcia z pracownikiem porozumienia lub jeżeli pracownik nie wyraża na nie zgody, na wręczeniu wypowiedzenia zmieniającego.
Jeśli sporządzany jest odrębny dokument, w którym zostaną wymienione konkretne czynności, jakie będzie wykonywał pracownik i za które będzie on odpowiedzialny, istnieje możliwość jego skorygowania, bez konieczności ingerowania w treść umowy o pracę. Zakres obowiązków pracownika należy umieścić w aktach osobowych pracownika w części B.
Co zawiera zakres obowiązków pracownika?
Zakres obowiązków pracownika jest powiązany z rodzajem pracy określonym w umowie. Zaś określenie konkretnych zadań na danym stanowisku często znajduje się w odrębnym dokumencie, w którym zakres czynności sporządza się przez wypunktowanie obowiązków, które będą należały do pracownika. Pośród zadań znajdują się takie, które dotyczą wszystkich pracowników (np. przestrzeganie regulaminów i BHP) oraz dotyczące czynności na danym stanowisku. W zakresie obowiązków często umieszcza się punkt zobowiązujący pracownika do wykonywania innych poleceń przełożonego. Taki punkt upoważnia do wydawania poleceń, ale jedynie w granicach określonych rodzajem umówionej pracy, czyli nie uprawnia do wydania mu dowolnej dyspozycji. W dokumencie, w którym zawiera się zakres obowiązku, dodatkowo można zawrzeć informacje o: podległości służbowej pracownika, posiadanych przez niego odpowiedzialnościach i uprawnieniach.
Zakres obowiązków pracownika – zmiana w trakcie zatrudnienia
Zmiany zakresu czynności oznaczające wykonywanie tego samego rodzaju umówionej pracy nie wymagają zmiany treści umowy o pracę.
W przypadku gdy czynności, które mają być wykonywane przez pracownika, wykraczają poza granice umówionego rodzaju pracy, nazwy stanowiska, funkcji i zawodu, zmianę zakresu czynności należy wprowadzić w drodze porozumienia lub wypowiedzenia zmieniającego do umowy o pracę. Pracodawca powinien więc unikać zmian zakresu obowiązków pracownika, które w rzeczywistości będą stanowić ukrytą formę zmiany umowy o pracę – poprzez nałożenie na pracownika obowiązków niemieszczących się w granicach rodzaju umówionej pracy. Zmianie w takim przypadku ulegnie rodzaj wykonywanej pracy określony w umowie o pracę.
Wypowiedzenie warunków umowy o pracę będzie dokonane wówczas, gdy w formie pisemnej zaproponowano pracownikowi nowe warunki. W takim wypadku umowa o pracę z pracownikiem, który do połowy okresu wypowiedzenia złoży pracodawcy oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków, ulegnie rozwiązaniu wraz z upływem okresu wypowiedzenia. Natomiast przyjęcie przez pracownika nowych warunków pracy skutkuje ich wejściem w życie po upływie okresu wypowiedzenia.
Pracownik powinien zostać zapoznany z z zakresem obowiązków, sposobem wykonywania pracy oraz podstawowymi uprawnieniami. Pracodawca może określić zakres obowiązków pracownika w formie ustnej, jednak często zakres obowiązków dodaje się jako załącznik do umowy.
