Pożyczka na udział w odbudowie Ukrainy skierowana w stronę przedsiębiorców

Polska była pierwszym krajem, który w lutym 2022 roku po agresji Rosji na Ukrainę zaoferował wsparcie humanitarne sąsiadom zza wschodniej granicy. Mimo upływu 3 lat ciągle nie widać końca konfliktu zbrojnego. Wiadomo jednak, że polskie firmy chcą uczestniczyć w odbudowie Ukrainy. W marcu br. na mocy umowy pomiędzy Bankiem Gospodarstwa Krajowego a Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej został uruchomiony instrument „Pożyczka na udział w odbudowie Ukrainy”. Kto i na jakich zasadach może korzystać ze wspomnianego wsparcia, jakim jest pożyczka na udział w odbudowie Ukrainy? Sprawdź!

Jakie są parametry produktu?

Wejście w życie pożyczki na udział w odbudowie Ukrainy to efekt trwających ponad 3 lata rozmów i konsultacji z różnymi środowiskami. W czerwcu 2022 roku Ministerstwo Rozwoju i Technologii we współpracy z Polską Agencją Inwestycji i Handlu uruchomiło pierwszy nabór dla firm, które są zainteresowane wzmocnieniem eksportu oraz udziałem w odbudowie Ukrainy. Do dziś w bazie zarejestrowało się ponad 3000 podmiotów. Dla przedsiębiorców, którzy wyrazili zainteresowanie, organizowane są spotkania/webinaria/szkolenia oraz spotkania branżowe na temat udziału w zamówieniach publicznych organizacji międzynarodowych na rzecz Ukrainy, zamówieniach ogłaszanych przez organizacje ukraińskie, a także misjach gospodarczych do Ukrainy. Jak widać, produkt finansowy jest odpowiedzią na wcześniej zdiagnozowane potrzeby przedsiębiorców w przedmiotowym zakresie. Jakie wyglądają najważniejsze parametry pożyczki? Przede wszystkim należy wspomnieć, że:

• maksymalna kwota, o którą można się ubiegać, wynosi 10 mln zł;
• istnieje możliwość aplikowania o środki nawet kilka razy (najważniejsze to nie przekroczyć wspomnianego progu);
• podstawowy okres spłaty wynosi 10 lat (od powyższej zasady istnieje wyjątek – okres spłaty może zostać wydłużony do 12 lat w sytuacji, gdy pożyczka zostanie przeznaczona na rozwój zasobów niezbędnych do udziału w inwestycjach związanych z odbudową i rozbudową infrastruktury Ukrainy: drogi, kolej, energetyka, sieci kolejowe, budownictwo użyteczności publicznej);
• istnieje możliwość skorzystania z karencji w spłacie (przy założeniu, że okres ten nie wydłuża terminu spłaty):

1. do 12 miesięcy licząc od daty uruchomienia,
2. do 24 miesięcy w przypadku pożyczek w kwocie powyżej 5 mln zł przy założeniu, że przedsiębiorca realizuje na własną rzecz inwestycje budowlane.

Na zakończenie tej części artykułu warto wspomnieć o oprocentowaniu, które w tym wypadku jest bardzo preferencyjne. Wszystkie podmioty zainteresowane produktem mogą liczyć na 2% w skali roku. Jeżeli wnioskodawca wykaże, że przed złożeniem wniosku współpracował z partnerami z Ukrainy, co potwierdzi kontraktami na dostawy, umowami lub fakturami może liczyć na 1,75%. Najniższe obciążenie z tytułu odsetek – 1% dotknie podmioty, które działają w branży medycznej lub wytwarzają produkty medyczne. Pożyczkobiorca nie ponosi żadnych opłat za rozpatrzenie i ocenę wniosku oraz obsługę umowy.

Pożyczka na udział w odbudowie Ukrainy - gdzie zgłosić się po wsparcie? 

Z pożyczki mogą skorzystać zarówno mikro-, małe, średnie, jak i duże przedsiębiorstwa z Polski. Branża, w której prowadzi się działalność gospodarczą, nie ma znaczenia. Podczas oceny wniosku będzie brane pod uwagę natomiast doświadczenie, wiedza oraz produkty polskich firmy, które można wykorzystać podczas odbudowy Ukrainy. Podmioty zainteresowane pożyczką powinny się zgłaszać do jednego z czterech operatorów, z którym Bank Gospodarstwa Krajowego podpisał umowę. Mowa tutaj o:

• Banku Ochrony Środowiska,
• Towarzystwie Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych,
• Lubelskiej Fundacji Rozwoju, 
• Biłgorajskiej Agencji Rozwoju Regionalnego.

Wszystkie ww. podmioty udzielają wsparcia na jednakowych zasadach. Od partnera finansującego zależy jednak forma zabezpieczenia pożyczki. Przedsiębiorca proponuje zabezpieczenie, a instytucja decyduje, czy jest ono wystarczające. Nie ma bowiem możliwości uruchomienia pożyczki, jeżeli wskazana kwota nie jest odpowiednio zabezpieczona.

W jaki sposób udokumentować współpracę z Ukrainą? 

Cechą wspólną dotacji i pożyczek udzielanych przez podmioty publiczne jest to, że muszą one być wydatkowane zgodnie z przeznaczeniem. Środki te mogą być przeznaczone tylko i wyłącznie na ściśle określony cel wskazany w umowie. Przedsiębiorcy, którzy chcą skorzystać z pożyczki na udział w odbudowie Ukrainy, muszą wykazać, że mają już albo w najbliższym czasie będą mieli nawiązane kontakty gospodarcze z partnerami z Ukrainy. Przy składaniu wniosku należy zatem przedstawić:

1. dokumenty potwierdzające współpracę polegającą na realizacji przedsięwzięć na Ukrainie, np. kontrakt na dostawy; 
2. potwierdzenie, że w okresie 6 miesięcy przed złożeniem wniosku realizowało się zamówienia na rzecz podmiotów z Ukrainy lub importował produkty lub usługi od tych podmiotów, np. dokumenty celne, faktury, umowy; 
3. dokument potwierdzający możliwość/zamiar realizacji zamówienia na rzecz podmiotów z Ukrainy np. promesę kontraktu, list intencyjny, umowę przedwstępną;
4. plan działań, jakie przedsiębiorca podejmie w najbliższych 12 miesiącach po zawarciu umowy pożyczki, aby inwestycja służyła odbudowie potencjału gospodarczego Ukrainy.

Jeżeli przedsiębiorca w chwili podpisywania umowy nie posiadał dokumentów wskazanych w punktach 1 i 2, wówczas ma 12 miesięcy od czasu podpisania umowy na przedstawienie dowodów, które potwierdzą faktyczną współpracę z kontrahentami z Ukrainy. Gdyby okazało się, że firma nie jest w stanie wywiązać się ze wskazanego obowiązku, preferencyjne oprocentowanie wzrośnie do poziomu oprocentowania rynkowego lub pożyczkobiorca będzie zobowiązany do zwrotu całej kwoty wraz z odsetkami. 

Jakie przedsięwzięcia można zaplanować?

Instytucje finansujące, na etapie oceny wniosku sprawdzą, czy planowane przez przedsiębiorcę inwestycje będą miały bezpośrednio związek z odbudową potencjału gospodarczego Ukrainy. Co za tym idzie? Przede wszystkim ocenie będzie podlegać czy przedsięwzięcia wspierają internacjonalizację polskich firm na rynku ukraińskim, mają wpływ na eksport i import produktów i usług do/z Ukrainy, a także wpływają na nawiązywanie dwustronnych kontaktów gospodarczych. Nie ulega zatem wątpliwości, że z pożyczki można finansować projekty związane z:

• eksportem produktów i usług do Ukrainy;
• transportem, magazynowaniem oraz logistyką towarów i usług dla ludności, materiałów budowlanych, maszyn, technologii i innych zasobów potrzebnych do realizacji projektów w Ukrainie;
• działaniami firm z branży medycznej, które wytwarzają produkty medyczne (w szczególności protezy i materiały opatrunkowe) dostarczane na Ukrainę;
• rozwojem zasobów firmy, potrzebnych do prowadzenia inwestycji związanych z odbudową i rozbudową różnego rodzaju infrastruktury Ukrainy;
• importem usług i produktów od kontrahentów z Ukrainy;
• dostarczaniem towarów i usług do firm, które bezpośrednio uczestniczą w odbudowie Ukrainy.

Warto również wspomnieć, że istnieje możliwość finansowania zarówno wydatków inwestycyjnych, jak i obrotowych. Dużym zaskoczeniem dla pożyczkobiorców może natomiast być fakt, że instytucje finansujące dopuszczają możliwość zakupu nieruchomości na terenie Polski. Oczywiście musi być spełniony dodatkowy warunek. Na przykład budowa magazynu, fabryki, warsztatu lub wytwórni może być finansowana ze środków pożyczki tylko i wyłącznie przez firmy, które planują przedsięwzięcie związane odbudową i rozbudową infrastruktury Ukrainy, m.in. drogowej, kolejowej, energetycznej, sieci wodociągowej czy budynków użyteczności publicznej.

Jak wygląda finansowanie inwestycji? 

Przedsiębiorca, który ubiega się o pożyczkę, nie musi dysponować wkładem własnym. Jeżeli w trakcie realizacji przedsięwzięcia będzie chciał zmienić zakres umowy, jest to dopuszczalne pod warunkiem, że nie dojdzie do zmiany typu inwestycji. Oczywiście powyższa zmiana wymaga aneksu do umowy. Zgodnie z regulaminem pożyczka wypłacana jest w transzach w dwóch formach:

• wypłaty do kontrahenta pożyczkobiorcy na podstawie faktury lub innego dokumentu księgowego o równoważnej wartości dowodowej;
• zaliczki na konto pożyczkobiorcy (co do zasady jest 180 dni na wydanie środków, a przedsiębiorca musi udokumentować realizację inwestycji). 

Jeżeli kontrahenci zdecydują się na rozliczenie płatności w gotówce, powinno się to odbyć zgodnie z poszanowaniem art. 19 Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców lub aktu zastępującego. Należy również pamiętać, że wszystkie dokumenty powinny być sporządzone w języku polskim lub przetłumaczone na język polski. 

Pożyczka na udział w odbudowie Ukrainy jest dostępna od kwietnia br. za pośrednictwem 4 podmiotów finansujących, z którymi Bank Gospodarstwa Krajowego podpisał umowy. O środki w kwocie do 10 mln zł mogą ubiegać się mikro-, małe, średnie i duże przedsiębiorstwa, które posiadają produkty, usługi lub doświadczenie, które może przyczynić się do odbudowy Ukrainy. Do rozdysponowania, na bardzo atrakcyjnych warunkach jest kwota 250 mln zł.