GTU - kody GTU w nowym JPK V7 - pytania i odpowiedzi

Kody GTU, czyli kody grup towarów i usług to szczególne oznaczenia sprzedaży obowiązujące w JPK_V7. Kody GTU, jak wyjaśniało Ministerstwo Finansów, służą uszczelnieniu systemu podatkowego. Czym dokładnie są kody GTU, jakich towarów i usług dotyczą, kiedy i na jakich zasadach należy je stosować?

Czy są kody GTU? Kogo dotyczą i od kiedy obowiązują?

Kody GTU dotyczą grup towarów i usług z branż szczególnie narażonych na nadużycia podatkowe. Wyróżnić można 13 kodów wchodzących w skład tej klasyfikacji. Obowiązek ich stosowania mają czynni podatnicy VAT, którzy dokonują sprzedaży towarów lub usług wymagających oznaczania kodami GTU. Kody te są bowiem wykazywane w pliku JPK_V7, który zastąpił deklaracje VAT-7 oraz plik JPK_VAT.

Kody GTU nie są obowiązkowym elementem faktury i nie wymaga się ich zamieszczania na fakturze. Podatnik ma natomiast obowiązek ich wykazania w części ewidencyjnej JPK_V7.

Najważniejsze informacje w zakresie kodów GTU:

GTU stosowane jest wyłącznie dla sprzedaży,
nie wszystkie towary i usługi są ujęte w ramach kodów GTU,
obowiązek wykazywania GTU nie dotyczy podatników prowadzących wyłącznie sprzedaż zwolnioną z VAT tzw. nievatowców,
obowiązek stosowania GTU występuje od 1 października 2020 roku.

Jakich towarów i usług dotyczą kody GTU?

Lista towarów i usług podlegająca obowiązkowi oznaczania kodami GTU, obejmuje:

sprzedaż alkoholu - kod GTU 1
handel paliwem - kod GTU 2
sprzedaż oleju opałowego i olejów smarowych - kod GTU 3
wyroby tytoniowe - kod GTU 4
handel odpadami, surowcami wtórnymi itp. - kod GTU 5
urządzenia elektroniczne - kod GTU 6
sprzedaż pojazdów i części - kod GTU 7
wyroby z metali szlachetnych i nieszlachetnych, jubilerskie - kod GTU 8
handel lekami - kod GTU 9
budynki i budowle - kod GTU 10
usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych - kod GTU 11
usługi o charakterze niematerialnym , m.in. doradcze, księgowe, prawne, zarządcze, szkoleniowe, marketingowe, firm centralnych (head offices), reklamowe, badania rynku i opinii publicznej, w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych. - kod GTU 12
usługi transportowe i gospodarki magazynowej - kod GTU 13.

Zobacz też:

Faktury wystawione przed 1 października 2020 roku a kody GTU

Przedsiębiorcy mają możliwość wystawienia faktury na 30 dni przed dniem faktycznej dostawy. Oznacza to, że w sytuacji gdy podatnik wystawił fakturę przed 1 października 2020 roku, ale faktyczna sprzedaż miała miejsce po tej dacie, zobowiązany jest stosować dodatkowe oznaczenia GTU zgodnie z zasadami obowiązującymi w miesiącu powstania obowiązku podatkowego. Co istotne, obowiązek podatkowy VAT powstaje co do zasady w dniu sprzedaży (chyba że wcześniej nastąpiła płatność – wówczas w dacie otrzymania całości lub części zapłaty).

Przykład 1.

Pan Łukasz wystawił 30 września fakturę sprzedaży dla firmy XYZ na dostawę towarów, która będzie realizowana 1 października 2020 roku. Czy pan Łukasz musiał stosować GTU na takiej fakturze?

Jeżeli sprzedawane towary zostały objęte klasyfikacją kodów GTU, wówczas pan Łukasz zobowiązany jest do zastosowania odpowiedniego oznaczenia GTU w pliku JPK_V7 składanym za październik. Bowiem obowiązek podatkowy VAT powstał w dacie sprzedaży, a więc transakcja powinna zostać ujęta w rejestrze VAT sprzedaży w październiku.

Przykład 2.

Pan Aleksander wystawił 30 września fakturę sprzedaży dla firmy XYZ. W tym samym dniu otrzymał 100% zaliczkę na dostawę, która ma zostać zrealizowana 12 października. Czy pan Aleksander jest zobowiązany do stosowania kodów GTU?

Nie, ponieważ w przypadku 100% przedpłaty obowiązek podatkowy w VAT powstał w dniu otrzymania środków pieniężnych, a więc we wrześniu. W tym miesiącu nie obowiązują zasady wprowadzone wraz z nowym JPK_V7, dlatego transakcja będzie wykazana na dotychczasowych warunkach w ostatnim składanym za wrzesień pliku JPK_VAT oraz deklaracji VAT-7.

Przykład 3.

Pani Justyna wystawiła fakturę zaliczkową 30 września na usługi marketingowe, bowiem otrzymała w tym dniu 50% zaliczkę. Usługa została wykonana 5 października 2020 roku. Czy pani Justyna ma obowiązek stosowania kodów GTU?

Tak, pani Justyna ma obowiązek zastosowania kodu GTU, jednak wyłącznie w momencie wystawienia faktury końcowej. W przypadku faktury zaliczkowej obowiązek podatkowy VAT powstał we wrześniu, a więc w miesiącu, w którym nie obowiązywały kody GTU. W odniesieniu do pozostałych 50% wartości zamówienia obowiązek podatkowy powstanie w dniu sprzedaży, czyli w październiku.

W ramach nowego JPK_V7 poza kodami GTU podatnicy są zmuszeni do stosowania również innych oznaczeń, jak np.:

MK – czyli faktury zakupu wystawionej przez podatnika stosującego metodę kasową VAT;
TP – czyli transakcji z podmiotem powiązanym.

Oznaczenia te stosowane są w sposób analogiczny do kodów GTU, czyli gdy przedsiębiorca posiada fakturę wystawioną przed 1 października 2020, ale np. skorzysta z prawa do odliczenia VAT w okresie obowiązywania nowej struktury JPK_V7, musi zastosować odpowiednie oznaczenie (oczywiście pod warunkiem, że dane zdarzenie wymaga zastosowania odpowiedniego oznaczenia). Więcej w artykule: Oznaczenia dokumentów zakupu i sprzedaży w JPK V7M i JPK V7K.

Faktury korygujące do faktur wystawionych przez 1 października 2020 a kody GTU

Podobnie, jak w przypadku zwykłej faktury VAT, konieczność zastosowania kodów GTU jest związana z obowiązkiem podatkowym VAT. W sytuacji gdy podatnik wystawił fakturę korygującą po 1 października do faktury, musi stosować oznaczenia GTU. Oczywiście tylko w przypadku sprzedaży towarów i usług objętych klasyfikacją kodów GTU.

Przykład 4.

Pani Halina wystawiła fakturę w sierpniu 2020 roku. 10 października nabywca zwrócił towary, na skutek czego pani Halina wystawiła fakturę korygującą. Czy powinna zastosować GTU na fakturze korygującej, jeżeli faktura pierwotna była wystawiona przed wejściem w życie nowych obowiązków?

Jeżeli po 1 października 2020 roku towary znajdujące się na fakturze pierwotnej objęte są GTU, wystawiając fakturę korygującą pani Halina ma obowiązek zastosować odpowiedni kod GTU w JPK_V7 składanym za październik, czyli miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy VAT.

Przykład 5.

Pani Daria wystawiła fakturę sprzedaży w lipcu 2020 roku, stosując stawkę VAT 8% dla sprzedawanych towarów. W październiku zorientowała się, że zastosowana stawka VAT jest niepoprawna i powinna opodatkować sprzedaż 23% stawką VAT, w związku z czym wystawiła fakturę korygującą. Czy korekta powinna posiadać oznaczenia GTU, jeżeli sprzedawane towary znajdują się w katalogu kodów grup towarów i usług?

W związku z tym, że korekta ma charakter zwiększający, pani Daria powinna ująć ją w okresie faktury pierwotnej, a więc w rejestrze VAT sprzedaży w lipcu. W miesiącu tym pani Daria nie miała obowiązku stosowania GTU. Po zaksięgowaniu faktury korygującej będzie zobowiązana do korekty pliku JPK_VAT oraz deklaracji VAT za lipiec.

Jeżeli na fakturze pierwotnej znajdowały się towary oznaczone GTU i towary bez tego oznaczenia, a korekta dotyczy towaru, który nie jest objęty kodem GTU, faktura korygująca również nie będzie zawierała dodatkowego oznaczenia GTU.

Przykład 6.

Pan Jan wystawił 5 października 2021 roku fakturę sprzedaży, na której znalazły się trzy pozycje: A, B i C. Pozycja B była objęta oznaczeniem GTU. Następnego dnia nabywca zwrócił towar A, który nie był objęty obowiązkiem GTU. Czy pan Jan powinien oznaczyć korektę kodem GTU, jeżeli faktura pierwotna zawierała GTU?

W związku z tym, że nabywca zwrócił towar nieobjęty GTU, wystawiając fakturę korygującą pan Jan nie stosuje oznaczenia GTU.

Czy kody GTU stosowane są również na dokumentach innych niż faktura VAT?

Oznaczenia GTU nie dotyczą wyłącznie zwykłych faktur VAT. W sytuacji gdy przedsiębiorca wystawia fakturę do paragonu zawierającą towary lub usługi objęte obowiązkowymi kodami GTU, również musi zastosować odpowiednie oznaczenie w JPK_V7.

Natomiast w przypadku gdy przedsiębiorca prowadzi sprzedaż na rzecz osób prywatnych i nabija transakcje na kasie fiskalnej, nie ma obowiązku stosowania GTU, mimo że sprzedaż ta wykazywana jest w rejestrze VAT sprzedaży na podstawie raportu okresowego.

Łączny raport okresowy z kasy fiskalnej powinien zawierać w strukturze JPK_V7 oznaczenie RO, o czym więcej w artykule: RO, czyli jak oznaczać raport fiskalny w JPK V7.

Przykład 7.

Pani Emilia prowadzi sprzedaż towarów, które podlegają pod oznaczenie kodami GTU. Jej głównymi kontrahentami są osoby fizyczne nieprowadzące działalności, w związku z czym ewidencjonuje sprzedaż na kasie fiskalnej. 1 października 2024 roku nabiła na kasie sprzedaż o wartości 500 zł i kontrahent podał jej NIP swojej firmy. Czy taki paragon powinien być oznaczony w JPK_V7 odpowiednim kodem GTU?

Nie, w związku z tym, że kontrahent nie zwrócił się z żądaniem wystawienia faktury do paragonu, sprzedaż wykazana będzie w rejestrze VAT sprzedaży na podstawie raportu z kasy fiskalnej, do którego nie stosuje się oznaczeń GTU.

Przykład 8.

Pani Marta 5 października 2024 roku wystawiła paragon na sprzedaż usług objętych GTU. Następnego dnia nabywca zwrócił się z żądaniem wystawienia faktury do paragonu. Czy pani Marta będzie zobowiązana do zastosowania GTU?

Księgując raport z kasy fiskalnej, nie stosuje się oznaczenia GTU, jednak odpowiednie oznaczenie musi zostać nadane w strukturze JPK_V7 w odniesieniu do wystawionej faktury do paragonu.

Zastosowanie oznaczenia FP dla faktur do paragonu nie wyklucza możliwości zastosowania GTU w strukturze JPK_V7.

Kodów GTU nie nadaje się w przypadku księgowania łącznego raportu z kasy fiskalnej. Wówczas należy zastosować oznaczenie RO przewidziane dla sprzedaży rejestrowanej na kasie fiskalnej.

Przedsiębiorcy w określonych przypadkach zobowiązani są do rozliczenia podatku VAT należnego (od sprzedaży), pomimo niewystawiania faktury VAT. Dotyczy to m.in. sytuacji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług, w której to nabywca zobowiązany jest do opodatkowania transakcji podatkiem VAT. Pomimo faktu, że przedmiot transakcji został objęty obowiązkowym kodem GTU, przedsiębiorca nie stosuje GTU w JPK_V7.

Przykład 9.

Pan Piotr nabył towary od kontrahenta z Niemiec. Czy dodając wpis w rejestrze VAT sprzedaży, musi stosować kod GTU, jeżeli zakupione towary są objęte takim obowiązkiem?

W związku z wystąpieniem WNT pan Piotr ma obowiązek rozliczenia transakcji na gruncie podatku VAT, czyli wykazania podatku VAT należnego, a w sytuacji gdy transakcja związana jest z działalnością opodatkowaną, ma również prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego. W związku z tym, że jest to jego faktura zakupu, nie stosuje oznaczeń GTU, pomimo wpisów dokonywanych w rejestrze VAT sprzedaży.

GTU stosowane jest zarówno w transakcjach krajowych, jak i zagranicznych, jednak wyłącznie wtedy, gdy przedsiębiorca występuje w roli sprzedawcy.

Refaktury a kody GTU

Niektórzy przedsiębiorcy w ramach prowadzonej działalności wystawiają tzw. refaktury. W tym przypadku dochodzi do fikcji prawnej, w której przyjmuje się, że podatnik sam otrzymał i jednocześnie wyświadczył usługę będącą przedmiotem refaktury. Oznacza to, że wystawiając refakturę, na której występują pozycje objęte GTU, przedsiębiorca ma obowiązek zastosowania odpowiednich kodów w JPK_V7.

Kody GTU - jaki system wybrać?

W systemie wFirma.pl przedsiębiorca ma możliwość selekcji, które GTU dotyczą jego działalności, tak aby mógł dokonać szybkiego wyboru właściwego kodu w momencie wystawiania faktury lub wprowadzania nowego towaru do magazynu.

W tym celu należy przejść do zakładki: USTAWIENIA » PODATKI » RODZAJ TRANSAKCJI W JPK V7 » GTU, gdzie wystarczy zaznaczyć dotyczące nas GTU i zapisać.

Wybór występujących grup GTU w ramach prowadzonej działalności.

Kody GTU

Dodawanie kodu GTU podczas wystawiania faktury (PRZYCHODY »SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURA VAT).

Automatyczne oznaczanie kodów GTU w systemie wFirma.pl

Aby uniknąć sytuacji, w której konieczna będzie każdorazowa weryfikacja – czy faktura powinna zawierać GTU, czy też nie – warto nadać automatyczne oznaczenia GTU. Dzięki temu, faktury już na etapie ich wystawiania będą posiadały odpowiednie oznaczenia.

Kod GTU można przypisać bezpośrednio do produktu w magazynie, a wtedy w momencie wystawiania faktury po wybraniu produktu GTU zostanie nadany automatycznie. W tym celu należy przejść do zakładki:

MAGAZYN » PRODUKTY » DODAJ PRODUKT – dla nowych produktów

lub

MAGAZYN » PRODUKTY (na liście należy zaznaczyć produkt, do którego ma zostać nadany kod GTU i wybór z górnego menu opcji MODYFIKUJ) – dla produktów, które znajdują się już w magazynie.

W generowanym z systemu wfirma.pl pliku JPK_V7 oznaczenia GTU nadawane są automatycznie dzięki kodom przypisanym w momencie wystawiania faktury, o czym więcej w artykule: Kody grup towarów i usług.

Tabela kodów GTU - grupy towarów i usług podlegających obowiązkowemu oznaczaniu w ewidencji sprzedaży

Poniżej znajduje się lista kodów GTU, wraz z wyjaśnieniem czego one dotyczą.

Kod GTU	Krótki opis	Wyjaśnienie
GTU 01	Napoje alkoholowe	Dostawa napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2%, piwa oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5% (CN od 2203 do 2208)
GTU 02	Paliwa	Dostawa towarów, o których mowa w art. 103 ust. 5aa ustawy o VAT, tj: benzyn lotniczych (CN 2710 12 31); benzyn silnikowych (CN 2710 12 25 - z wyłączeniem benzyn lakowych i przemysłowych, CN 2710 12 41, CN 2710 12 45, CN 2710 12 49, CN 2710 12 51, CN 2710 12 59, CN 2710 12 90, CN 2207 20 00); gazu płynnego (LPG) - (CN 2711 12, CN 2711 13, CN 2711 14 00, CN 2711 19 00); olejów napędowych (CN 2710 19 43, CN 2710 20 11); olejów opałowych (CN 2710 19 62, CN 2710 19 64, CN 2710 19 68, CN 2710 20 31, CN 2710 20 35, CN 2710 20 39, CN 2710 20 90); paliw typu benzyny do silników odrzutowych (CN 2710 12 70); paliw typu nafty do silników odrzutowych (CN 2710 19 21) pozostałych olejów napędowych (CN 2710 19 46, CN 2710 19 47, CN 2710 19 48, CN 2710 20 15, CN 2710 20 17, CN 2710 20 19); paliw ciekłych w rozumieniu ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz.U. z 2019 r. poz. 660 i 1527), które nie zostały ujęte w pkt 1-4 i 6-8; biopaliw ciekłych w rozumieniu ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1155, 1123, 1210 i 1527); pozostałych towarów, o których mowa w art. 86 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, wymienionych w załączniku nr 1 do tej ustawy, bez względu na kod CN.
GTU 03	Oleje opałowe i oleje smarowe	Dostawa olejów opałowych nieujętych w lit. b, olejów smarowych i pozostałych olejów (CN od 2710 19 71 do 2710 19 83 i CN od 2710 19 87 do 2710 19 99, z wyłączeniem smarów plastycznych zaliczonych do kodu CN 2710 19 99), Dostawa olejów smarowych (CN 2710 20 90) oraz preparatów smarowych (CN 3403, z wyłączeniem smarów plastycznych objętych tą pozycją)
GTU 04	Wyroby tytoniowe	Dostawa wyrobów tytoniowych, suszu tytoniowego, płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym
GTU 05	Odpady	odpady określone w poz. 79-91 załącznika nr 15 do ustawy o VAT, czyli: 38.11.49.0 wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające, 38.11.51.0 odpady szklane, 38.11.52.0 odpady z papieru i tektury, 38.11.54.0 pozostałe odpady gumowe, 38.11.55.0 odpady z tworzyw sztucznych, 38.11.58.0 odpady inne niż niebezpieczne zawierające metal, 38.12.26.0 niebezpieczne odpady zawierające metal, 38.12.27 odpady i braki ogniw i akumulatorów elektrycznych; zużyte ogniwa i baterie galwaniczne oraz akumulatory elektryczne, 38.32.2 surowce wtórne metalowe, 38.32.31.0 surowce wtórne ze szkła, 38.32.32.0 surowce wtórne z papieru i tektury, 38.32.33.0 surowce wtórne z tworzyw sztucznych, 38.32.34.0 surowce wtórne z gumy.
GTU 06	Urządzenia elektroniczne oraz części i materiałów do nich	Dostawa urządzeń elektronicznych oraz części i materiałów do nich, wyłącznie określonych w poz. 7, 8, 59-63, 65, 66, 69 i 94-96 załącznika nr 15 do ustawy. Dostawa folii typu stretch określonej w poz. 9 tego załącznika.
GTU 07	Pojazdy oraz części samochodowe	Pojazdy oraz części samochodowe o kodach wyłącznie CN 8701–8708 oraz CN 8708 10: ciągniki (w tym rolnicze, gąsienicowe, drogowe do naczep) - z wyłączeniem pojazdów do transportu wewnątrzzakładowego, z własnym napędem, niewyposażone w urządzenia podnośnikowe, w rodzaju stosowanych w zakładach produkcyjnych, magazynach, portach lub lotniskach, do przewozu towarów na niewielkie odległości; ciągniki typu stosowanych na peronach kolejowych; części powyższych pojazdów, pojazdy silnikowe do przewozu dziesięciu lub więcej osób razem z kierowcą, samochody i pozostałe pojazdy silnikowe przeznaczone zasadniczo do przewozu osób (inne niż te objęte pozycją 8702), włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi, pojazdy silnikowe do transportu towarów, pojazdy silnikowe specjalnego przeznaczenia, inne niż te zasadniczo przeznaczone do przewozu osób lub towarów (na przykład pojazdy pogotowia technicznego, dźwigi samochodowe, pojazdy strażackie, betoniarki samochodowe, zamiatarki, polewaczki, przewoźne warsztaty, ruchome stacje radiologiczne), podwozia wyposażone w silniki, do pojazdów silnikowych objętych pozycjami od 8701 do 8705, nadwozia (włączając kabiny), do pojazdów silnikowych objętych pozycjami od 8701 do 8705 części i akcesoria do pojazdów silnikowych objętych pozycjami od 8701 do 8705
GTU 08	Metale szlachetne oraz nieszlachetne	Dostawa metali szlachetnych oraz nieszlachetnych - wyłącznie określonych w poz. 1 załącznika nr 12 do ustawy oraz w poz. 12-25, 33-40, 45, 46, 56 i 78 załącznika nr 15 do ustawy
GTU 09	Leki oraz wyroby medyczne	Dostawa produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych - wyłącznie objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w art. 37av ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 974 i 981)
GTU 10	Budynki, budowle i grunty	Dostawa budynków, budowli i gruntów oraz ich części i udziałów w prawie własności, w tym również zbycia praw, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy
GTU 11	Obrót uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych	Usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. z 2021 r. poz. 332 i 1047)
GTU 12	Usługi niematerialne m.in. marketingowe, reklamowe	Usługi o charakterze niematerialnym - wyłącznie: doradcze, w tym doradztwa prawnego i podatkowego oraz doradztwa związanego z zarządzaniem (PKWiU 62.02.1, 62.02.2, 66.19.91, 69.20.3, 70.22.11,70.22.12, 70.22.13, 70.22.14, 70.22.15, 70.22.16, 70.22.3, 71.11.24, 71.11.42, 71.12.11, 71.12.31, 74.90.13, 74.90.15, 74.90.19), w zakresie rachunkowości i audytu finansowego (PKWiU 69.20.1, 69.20.2), prawne (PKWiU 69.1), zarządcze (PKWiU 62.03, 63.11.12, 66.11.19, 66.30, 68.32, 69.20.4, 70.22.17, 70.22.2, 90.02.19.1), firm centralnych (PKWiU 70.1), marketingowe lub reklamowe (PKWiU 73.1), badania rynku i opinii publicznej (PKWiU 73.2), w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych (PKWiU 72) w zakresie pozaszkolnych form edukacji (PKWiU 85.5)
GTU 13	Usługi transportowe i gospodarki magazynowej	Usługi transportowe i gospodarki magazynowej (PKWiU 49.4, 52.1)