W ramach budżetu unijnego na lata 2021–2027 Polska będzie realizować działania w ramach wszystkich 5 celów polityki spójności oraz celu dodatkowego umożliwiającego regionom i ludności łagodzenie wpływających na społeczeństwo, zatrudnienie, gospodarkę i środowisko skutków transformacji w kierunku osiągnięcia celów Unii na rok 2030 w dziedzinie energii i klimatu oraz w kierunku neutralnej dla klimatu gospodarki Unii do roku 2050 w oparciu na porozumieniu paryskim.
Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z Umową Partnerstwa Polska zobowiązana jest wnieść 30% środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (tj. ok. 14,4 mld euro) oraz 37% Funduszu Spójności (tj. ok. 4,2 mld euro) w wydatki na rzecz osiągnięcia celów klimatycznych. Transformacja energetyczna polskiej gospodarki, inwestycje w OZE, gospodarka o obiegu zamkniętym stanowić będą zatem bardzo ważny wymiar procesu modernizacji kraju i budowania nowych przewag konkurencyjnych krajowych producentów. W ramach programu Zielona transformacja przedsiębiorstw zaplanowano zarówno dotacje, niskooprocentowane pożyczki, jak i instrument mieszany (pożyczki z częściowym umorzeniem kapitału). W ramach opracowania przedstawimy, w których programach i gdzie dokładnie szukać środków.
Zielona transformacja przedsiębiorstw - jakie konkursy zaplanowano w ramach KPO?
Dla przypomnienia pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy pochodzą z europejskiego Funduszu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Aby je otrzymać, Polska musiała podpisać umowę z Komisją Europejską na część grantową oraz na część pożyczkową (spłata pożyczki zakończy się nie później niż po 30 latach, tj. do 2058 roku).
Zielona transformacja przedsiębiorstw to ponad 40% środków programu wspiera ten cel (25,5 mln euro w formie dotacji i 36,6 mld zł w formie pożyczek). Gdzie zatem szukać konkursów w KPO? Zostały one skoncentrowane w komponencie B Zielona energia i zmniejszanie i energochłonności. Najbliższy nabór wniosków dla przedsiębiorców to:
działanie Inwestycje we wdrażanie technologii środowiskowych, w tym związanych z GOZ (A2.2.1), w którego ramach wsparciem mogą zostać objęte przedsięwzięcia mające na celu wdrożenie w przedsiębiorstwie technologii środowiskowych związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym, których efektem będzie lepsza gospodarka materiałowa, zwiększenie efektywności energetycznej oraz transformacja przedsiębiorstwa w kierunku eliminacji odpadów. O wsparcie mogą ubiegać się mikro-, mali i średni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Maksymalna wartość dotacji wynosi 3,5 mln zł (dofinansowanie do 85% wartości projektu). Wsparcie można przeznaczyć na: działania inwestycyjne, w tym zakup maszyn i urządzeń wiążących się z wdrożeniem transformacji środowiskowej związanej z gospodarką obiegu zamkniętego; wartości niematerialne i prawne; zakup usług doradczych związanych z wdrożeniem przedsięwzięcia; usługi zewnętrzne. Wnioski można składać od 25 czerwca do 20 sierpnia 2024 za pośrednictwem strony Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Zielona transformacja przedsiębiorstw - jakie konkursy zaplanowano w ramach FENG?
Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021–2027 to program, który przewiduje najwięcej możliwości wsparcia dla przedsiębiorców. Skupmy się zatem tylko na działaniach bezpośrednio związanych z zieloną transformacją przedsiębiorstw. Środki na ten cel to przede wszystkim:
- Ścieżka SMART – w ramach jednego z największych źródeł finansowania prac B+R+I istnieje moduł Zazielenienie przedsiębiorstw (fakultatywny element projektów realizowanych w tym działaniu). Jego celem jest transformacja przedsiębiorcy w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz gospodarki o obiegu zamkniętym, w tym rozwój nowych modeli biznesowych na to ukierunkowanych. Realizacja modułu ma wpływać na zmianę myślenia przedsiębiorstw o całości prowadzonej działalności gospodarczej, uwzględnienia jej aspektów środowiskowych i przestawieniu jej na model cyrkularny. Wdrażane rozwiązania muszą być innowacyjne co najmniej na poziomie przedsiębiorstwa;
- Kredyt ekologiczny – to środki dla przedsiębiorców, którzy chcą zmodernizować posiadaną infrastrukturę, np. budynki, maszyny i urządzenia. Efektem modernizacji musi być ograniczenie zużycia energii pierwotnej w zmodernizowanym obszarze o przynajmniej 30% w porównaniu do bieżącego zużycia;
- Gwarancja Ekomax – czyli bezpłatna gwarancja spłaty kredytu udzielana dzięki środkom Zielonego Funduszu Gwarancyjnego (FENG), która daje możliwość otrzymania także dotacji w formie dopłaty do kapitału kredytu.
Szczegółowe informacje na temat poszczególnych konkursów są publikowane na stronie FENG w harmonogramie Naborów wniosków, który jest kilka razy w roku aktualizowany.
Zielona transformacja przedsiębiorstw - jakie konkursy zaplanowano w ramach FEnIKS?
Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko 2021–2027 to program, który w najbliższych latach ma się przyczynić m.in. do:
- wzrostu ilości odnawialnych źródeł energii;
- poprawy efektywności energetycznej budynków;
- tworzenia systemów gospodarowania odpadami lub systemami zielonej i niebieskiej infrastruktury.
Jeżeli chodzi o pierwszy z wymienionych celów, to należy pamiętać o linii demarkacyjnej, która zapobiega podwójnemu finansowaniu działań wspieranych z różnych programów finansowanych z polityki spójności (inaczej mówiąc, linia demarkacyjna wyznacza granicę między wsparciem z programu krajowego a programu regionalnego). W przypadku odnawialnych źródeł energii moce przewidziane do dofinansowania w ramach programu krajowego (FEnIKS) związane z energią elektryczną kształtują się następująco:
- wiatr – powyżej 5 MWe;
- biomasa – powyżej 5 MWe;
- biogaz – powyżej 0,5 MWe;
- woda – powyżej 5 Mwe;
- promieniowanie słoneczne – powyżej 0,5 MWe.
Demarkacja dotyczy sumarycznej mocy wszystkich jednostek wytwórczych wchodzących w skład projektu. Przedsiębiorcy, którzy planują projekty związane z OZE o niższej mocy niż wskazana powyżej, powinni szukać wsparcia w programach regionalnych. Ostatni nabór dla przedsiębiorców w zakresie OZE zakończył się w maju br., termin kolejnego nie jest jeszcze znany.
Wiemy natomiast, kiedy zostanie ogłoszony nabór wniosków w zakresie optymalizacji gospodarki surowcami i odpadami w przedsiębiorstwach w celu realizacji założeń gospodarki obiegu zamkniętego (nabór wniosków w ramach działania 1.4 (FEnIKS) zaplanowano w terminie 31.10–30.12.2024 roku) Przedsiębiorcy mogą liczyć na wsparcie działań polegających na budowie nowych, rozbudowie lub modernizacji istniejących instalacji w zakresie zdolności do realizacji procesów odzysku, w tym recyklingu odpadów pochodzenia komunalnego, jak również odpadów przemysłowych i handlowych o podobnych właściwościach do odpadów komunalnych. W ramach większego projektu możliwe będzie także wsparcie uzupełniającej inwestycji związanej z selektywnym zbieraniem odpadów.
Zielona transformacja przedsiębiorstw - jakie konkursy zaplanowano w ramach FEPW?
Kolejny program, który przewiduje wsparcie przedsiębiorców w zakresie zielonej transformacji, to Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021–2027. MŚP prowadzący działalność na obszarze województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego (bez Warszawy i 9 otaczających ją powiatów) mają możliwość pozyskania dotacji na rzecz wdrożenia modelu biznesowego GOZ-transformacji obejmujące:
- Etap I – Opracowanie modelu biznesowego GOZ-transformacji – wsparcie obejmie opracowanie modelu biznesowego funkcjonowania przedsiębiorstwa na podstawie założenia GOZ (model biznesowy GOZ-transformacji), którego elementami będą w szczególności: audyt przedsiębiorstwa i doradztwo, mające na celu ustalenie możliwych kierunków transformacji w nurcie GOZ;
- Etap II – Wdrożenie modelu biznesowego GOZ-transformacji – wsparcie obejmie wdrożenie działań wynikających z opracowanego modelu biznesowego GOZ-transformacji w przedsiębiorstwie, w szczególności zaprojektowanie i przeprowadzenie niezbędnych prac dostosowawczych; zakup lub zaprojektowanie nowych technologii; działania inwestycyjne, jak np. zakup bardziej przyjaznych dla środowiska maszyn, szkolenia, przekwalifikowanie pracowników w celu wdrożenia nowego modelu biznesowego.
Obecnie ogłoszony jest nabór wniosków w ramach Etapu II. Będą przyjmowane do 19 grudnia 2024 roku. Maksymalny poziom dotacji dla przedsiębiorcy wynosi 3,5 mln zł. Intensywność wsparcia może osiągnąć do 85% kosztów kwalifikowalnych.
Zielona transformacja przedsiębiorstw znajduje odzwierciedlenie w dwóch przełomowych koncepcjach: Gospodarki o obiegu zamkniętym oraz Europejskiego zielonego ładu. W praktyce oznacza to wdrożenie wskazanych idei w działalności przedsiębiorstw. W opracowaniu przedstawiono jedynie najważniejsze działania w ramach programów krajowych. Ponadto każde województwo przewiduje wsparcie w zakresie gospodarki obiegu zamkniętego oraz OZE dla przedsiębiorców posiadający swoją siedzibę na terenie danego regionu. Zielona transformacja dla przedsiębiorców to przede wszystkim: szansa na energię pochodzącą z OZE, racjonalizację procesu produkcyjnego m.in. poprzez zmniejszenie ilości odpadów, oraz prowadzenie szeroko zakrojonych prac B+R, których efektem jest opracowanie produktów i technologii zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju.
