Roczny urlop dla poratowania zdrowia mogą wziąć nauczyciele, którzy spełniają kilka warunków. Jeśli złożą wniosek poparty orzeczeniem lekarskim, dyrektor szkoły musi im takiego urlopu udzielić. W okresie urlopu otrzymują wynagrodzenie.
Urlop dla poratowania zdrowia - warunki
Jakie warunki musi spełnić nauczyciel, żeby pójść na urlop dla poratowania zdrowia?
Nauczyciel musi:
- być zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć,
- być zatrudniony na czas nieokreślony,
- przepracować nieprzerwanie co najmniej 7 lat w szkole w wymiarze nie niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
- przedstawić orzeczenie lekarza medycyny pracy o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia lub skierowanie od lekarza rodzinnego na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową.
Warunki te muszą być spełnione łącznie. Wynikają one z art. 73 Karty Nauczyciela.
Siedem lat nieprzerwanej pracy w szkole
Jednym z warunków skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia jest przepracowanie nieprzerwanie 7 lat w szkole, w wymiarze nie niższym niż 1/2 wymiaru zajęć. Okres siedmioletniej pracy w szkole uważa się za nieprzerwany, jeżeli nauczyciel podjął zatrudnienie w szkole nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ustaniu poprzedniego stosunku pracy w tej samej lub innej szkole.
Do okresu siedmioletniej pracy w szkole wlicza się okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy, trwające łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy. Co, jeśli urlop lub niezdolność do pracy trwały łącznie dłużej niż 6 miesięcy? Wtedy wymagany okres pracy podlega przedłużeniu.
Urlop dla poratowania zdrowia może być udzielany kilka razy (piszemy o tym w dalszej części). Okres siedmioletniej pracy w szkole, uzasadniający prawo do urlopu, powinien przypadać bezpośrednio przed datą rozpoczęcia pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia.
Rodzaje urlopów dla poratowania zdrowia
Urlop dla poratowania zdrowia może zostać udzielony:
- w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby zagrażającej wystąpieniem choroby zawodowej;
- w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia choroby, w której powstaniu czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy odgrywają istotną rolę;
- na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową.
Przykład 1.
Nauczyciel choruje na chorobę niezwiązaną z wykonywaną pracą. Czy dostanie urlop?
Nie dostanie już urlopu w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia. Może natomiast dostać urlop na poratowanie zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową.
Ile razy można iść na urlop dla poratowania zdrowia?
Nauczyciel w okresie całego swojego zatrudnienia, może wykorzystać urlop dla poratowania zdrowia przez nie więcej niż 3 lata. Jeden urlop nie może trwać dłużej niż rok.
Jeśli jednak nauczycielowi brakuje mniej niż rok do nabycia prawa do emerytury, to nie może iść na roczny urlop dla poratowania zdrowia. Można go wysłać na urlop zdrowotny maksymalnie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne.
Nauczycielowi można udzielić kolejnego urlopu dla poratowania zdrowia, ale nie wcześniej niż po upływie roku od dnia zakończenia poprzedniego urlopu dla poratowania zdrowia.
Wynagrodzenie w okresie urlopu zdrowotnego
Urlop dla poratowania zdrowia jest płatny, nauczyciel otrzymuje cały czas wynagrodzenie.
W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel zachowuje prawo do:
- comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego,
- dodatku za wysługę lat,
- innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatku związanego z zatrudnieniem na terenach wiejskich.
Zakaz pracy w czasie urlopu zdrowotnego
W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej.
W przypadku stwierdzenia, że w okresie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel podejmuje inny stosunek pracy lub inną działalność zarobkową, dyrektor szkoły odwołuje nauczyciela z urlopu, określając termin, w którym nauczyciel obowiązany jest do powrotu do pracy.
Co, jeśli nauczyciel pracuje w dwóch szkołach jednocześnie, a w jednej z nich otrzymał urlop dla poratowania zdrowia? Czy może kontynuować pracę w drugiej szkole i jednocześnie korzystać z urlopu zdrowotnego? Jest to niedopuszczalne.
“Podstawą odwołania nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia może być również kontynuowanie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub wykonywanie innej działalności zarobkowej rozpoczętych przed udzieleniem tego urlopu” - uznał Sąd Najwyższy, sygn. akt II PZP 5/05.
W takiej sytuacji, jeśli nauczyciel nie może skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia również w drugiej szkole, powinien iść na urlop bezpłatny w drugiej szkole lub wypowiedzieć jej stosunek pracy.
Za pracę w okresie urlopu zdrowotnego - zarzuty karne
Nauczyciel nie może pracować w okresie urlopu dla poratowania zdrowia. Podjęcie pracy jest podstawą do odwołania z urlopu. O podjęciu pracy należy poinformować dyrektora szkoły.
Co, jeśli nauczyciel przebywa na urlopie dla poratowania zdrowia, równocześnie pracuje (w ramach stosunku pracy lub innej działalności zarobkowej), nie poinformował o tym dyrektora szkoły i pobiera wynagrodzenie za czas urlopu? Może się to skończyć zarzutami karnymi i oskarżeniem o przestępstwo oszustwa. Nauczyciel wyłudza w ten sposób nienależne mu wynagrodzenie za czas urlopu zdrowotnego. Jest to przestępstwo z art. 286 § 1 Kodeksu karnego:
"Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”.
Urlop zdrowotny w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia - procedura
Jak uzyskać urlop na poratowanie zdrowia w celu przeprowadzenia zalecanego leczenia?
- nauczyciel składa pisemny wniosek do dyrektora szkoły o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia;
- jeśli nauczyciel spełnia warunki formalne (np. staż pracy), dyrektor w terminie nie dłuższym niż 7 dni roboczych, wydaje skierowanie na badanie lekarskie do lekarza medycyny pracy; koszty badań ponosi szkoła;
- lekarz medycyny pracy wydaje orzeczenie lekarskie o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia; w orzeczeniu określa czas potrzebny na przeprowadzenie zalecanego leczenia;
- nauczyciel przekazuje orzeczenie dyrektorowi szkoły;
- dyrektor szkoły udziela urlopu, lub - jeśli kwestionuje orzeczenie - składa w terminie 14 dni odwołanie.
Odwołanie od orzeczenia lekarskiego
Lekarz medycyny pracy orzeka o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia na podstawie:
- wyników przeprowadzonego przez siebie badania lekarskiego;
- wyników badań dodatkowych lub konsultacji specjalistycznych, których przeprowadzenie uzna za niezbędne;
- dokumentacji medycznej z przebiegu dotychczasowego leczenia.
Z treści orzeczenia może być niezadowolony nauczyciel lub dyrektor szkoły. I jednemu, i drugiemu przysługuje odwołanie od orzeczenia lekarskiego.
Odwołanie składa się na piśmie, w terminie 14 dni roboczych. Należy je złożyć do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy właściwego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub ze względu na siedzibę szkoły. W przypadku, gdy orzeczenie lekarskie zostało wydane przez lekarza zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy, odwołanie od tego orzeczenia wnosi się do instytutu badawczego w dziedzinie medycyny pracy najbliższego ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela lub ze względu na siedzibę szkoły.
Odwołanie składa się za pośrednictwem lekarza, który wydał orzeczenie, a więc fizycznie powinno ono trafić do lekarza. Ten przekazuje je wraz z kopią dokumentacji badań, podmiotowi właściwemu do rozpatrzenia odwołania. Ma na to 7 dni od dnia otrzymania odwołania.
Na rozpatrzenie odwołania jest 30 dni od dnia jego otrzymania. Jest ono wydawane po przeprowadzeniu badań lekarskich nauczyciela. Orzeczenie to jest ostateczne.
Urlop na leczenie uzdrowiskowe
Inna jest procedura w przypadku urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. Udziela go dyrektor szkoły na podstawie skierowania od lekarza rodzinnego (lekarza ubezpieczenia zdrowotnego). Skierowanie musi być potwierdzone przez oddział wojewódzki NFZ właściwy ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela.
Obowiązkowe badania kontrolne
Jeśli nauczyciel uzyskał urlop dla poratowania zdrowia w wymiarze dłuższym niż 30 dni, to podlega kontrolnym badaniom lekarskim. Mają one na celu ustalenie zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
