Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły.
Przepisy szczególne dotyczące stosowania przez przedsiębiorców kas fiskalnych zawiera rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14.03.2013 r. w sprawie kas rejestrujących. Zwolnienia z obowiązku rejestrowania sprzedaży kasy fiskalnej uregulowane zostały natomiast w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29.11.2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Rozporządzenie przewiduje możliwość zwolnienia podmiotowego oraz przedmiotowego.
Zwolnienia podmiotowe
Zgodnie z rozporządzeniem, z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej w danym roku podatkowym zwolnieni są przede wszystkim podatnicy, u których kwota obrotu realizowanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł. W przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług zwolnienie obowiązuje w przypadku, gdy kwota obrotu z tego tytułu nie przekroczyła, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20.000 zł.
Zwolnienia tego nie stosuje się jednak w przypadku podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym byli obowiązani do ewidencjonowania lub przestali spełniać warunki do zwolnienia.
Także podatnicy, którzy rozpoczynają dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, po dniu 31 grudnia 2012 r, mogą być zwolnieni z ww. obowiązku. Zwolnienie ma miejsce, gdy przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20.000 zł,
Zwolniony z obowiązku rejestrowania sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej może być także podatnik, który dokonuje dostawy towarów lub świadczy usługi zarówno podlegające obowiązkowi ewidencjonowania na kasie jak i z niego zwolnione (wymienione w części I załącznika do rozporządzenia). W takim przypadku udział obrotu z tytułu czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania w całkowitym obrocie podatnika, w poprzednim roku podatkowym, musi być wyższy niż 80%.
Taka sama zasada obowiązuje w przypadku podatnika rozpoczynającego po dniu 31 grudnia 2012 r. dostawę towarów lub świadczenie usług zarówno podlegających obowiązkowi ewidencjonowania jak i z niego zwolnionych (na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych). W tym przypadku, udział procentowy obrotu za okres pierwszych sześciu miesięcy wykonywania czynności zwolnionych, również musi być wyższy niż 80%. W przypadku, gdy przewidywany okres wykonywania czynności zwolnionych w roku podatkowym jest krótszy niż sześć miesięcy bierze się po uwagę przewidywany udział procentowy obrotu za okres do końca roku.
W przypadku zwolnień podmiotowych, należy pamiętać, iż nie obowiązują one w przypadku dostaw:
- gazu płynnego,
- części do silników,
- silników spalinowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych do napędu pojazdów,
- nadwozi do pojazdów silnikowych,
- przyczep i naczep; kontenerów,
- części przyczep, naczep i pozostałych pojazdów bez napędu mechanicznego,
- części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli), gdzie indziej niesklasyfikowanych,
- silników spalinowych tłokowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych w motocyklach,
- sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten,
- sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego,
- wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których dostawa nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
- płyt CD, DVD, kaset magnetofonowych, taśm magnetycznych (w tym kaset wideo), dyskietek, kart pamięci, kartridżów i innych analogowych lub cyfrowych nośników danych zawierających zapisane dane lub zapisane pakiety oprogramowania komputerowego, w tym również sprzedawanych łącznie z licencją na użytkowanie,
- wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU,
- wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, bez względu na symbol PKWiU, z wyjątkiem towarów, dostarczanych w sposób określony w poz. 42 załącznika do rozporządzenia.
Zwolnienia podmiotowe nie obowiązują także w przypadku świadczenia usług:
- przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyjątkiem przewozów wymienionych w poz. 15 i 16 załącznika do rozporządzenia,
- przewozu osób oraz ich bagażu podręcznego taksówkami.