Administrator serwisu internetowego w określonych okolicznościach może odpowiadać za treść wpisów na forum. Jakie okoliczności muszą zajść, by taka odpowiedzialność mogła wystąpić? Kiedy odpowiedzialność serwisów www jest wyłączona? Czy administrator musi monitorować forum pod kątem naruszeń? Sprawdź w poniższym artykule.
Odpowiedzialność serwisów www świadczących usługi drogą elektroniczną
Nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto, udostępniając zasoby systemu teleinformatycznego w celu przechowywania danych przez usługobiorcę, nie wie o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności, a w razie otrzymania urzędowego zawiadomienia lub uzyskania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych bądź związanej z nimi działalności niezwłocznie uniemożliwi dostęp do tych danych.
Usługodawca, który otrzymał urzędowe zawiadomienie o bezprawnym charakterze przechowywanych danych dostarczonych przez usługobiorcę i uniemożliwił dostęp do tych danych, nie ponosi odpowiedzialności względem tego usługobiorcy za szkodę powstałą w wyniku uniemożliwienia dostępu do tych danych.
Zgodnie z orzecznictwem: „Usługodawca świadczący drogą elektroniczną usługi polegające na umożliwieniu bezpłatnego dostępu do utworzonego przez siebie portalu dyskusyjnego nie ma obowiązku zapewnienia możliwości identyfikacji usługobiorcy dokonującego wpisu na takim portalu i nie ponosi odpowiedzialności za naruszenie cudzego dobra osobistego, chyba że wiedział, iż wpis narusza to dobro i nie usunął go niezwłocznie” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 8 lipca 2011 roku, IV CSK 665/10).
Czy administrator forum musi monitorować forum pod kątem naruszeń?
Administrator forum zgodnie z obecnymi przepisami w Polsce nie jest obowiązany do sprawdzania przekazywanych, przechowywanych lub udostępnianych przez niego danych.
Takie stanowisko potwierdza orzecznictwo, zgodnie z którym: „Fakt udostępnienia portalu dyskusyjnego użytkownikom sieci, nie może stanowić podstawy uznania odpowiedzialności pozwanego za opublikowanie szkalujących powoda treści na innej podstawie niż w oparciu o brzmienie art. 14 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Żaden przepis ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną nie nakłada na usługodawcę obowiązku monitorowania sieci, a nałożenie na usługodawcę internetowego obowiązku takiego zabezpieczenia usługi wymagałoby wyraźnego przepisu ustawy” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 27 lutego 2015 roku, VI ACa 262/14).
Podobne stanowisko objął Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, wskazując, że: „Nie można się zgodzić z oceną, że standard zachowania, profesjonalizm wymaga, by administrator na bieżąco filtrował i usuwał wypowiedzi naruszające prawo lub mogące naruszać prawo w obiektywnym przekonaniu, bez uprzedniego o tym fakcie zawiadomienia. Stawianie pozwanemu takich wymogów byłoby sprzeczne z przepisami art. 14 i 15 w zw. z art. 12 ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną” (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – I Wydział Cywilny z 15 stycznia 2010 roku, I ACa 1202/09).
Jednocześnie, w orzecznictwie wskazuje się jednak, że: „Art. 15 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną nie stoi zatem na przeszkodzie nakładaniu na usługodawców, o których mowa w przepisach art. 12-14 tej ustawy, obowiązków monitorowania konkretnych danych. […] Poszukując właściwej podstawy prawnej żądanej przez powoda ochrony dóbr osobistych, trafnie wskazano, że W.K. administruje portalem „T”, ma możliwość kontroli treści publikowanych artykułów, a to implikuje ocenę zaistniałej sytuacji w oparciu o ogólny przepis art. 24 § 1 KC. Przepis art. 24 § 1 KC nie ogranicza jego zastosowania do bezpośrednich sprawców naruszenia dóbr osobistych, ale obejmuje swoim zakresem wszelkie działania określonego podmiotu, które w jakikolwiek sposób powodują czy przyczyniają się do naruszenia dóbr osobistych poszkodowanego lub do pogłębienia naruszeń tych dóbr, dokonanych uprzednio przez inne podmioty” (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 18 kwietnia 2018 roku, I CSK 753/17).
Każdą sytuację administratora forum należy zatem oceniać odrębnie. W sytuacji, gdy administrator ma narzędzia do monitorowania określonych aspektów wpisów na forum i je stosuje, odgrywając aktywną rolę w moderowaniu forum i pomimo tego nie reaguje na zauważone wpisy np. wulgarne czy obraźliwe – nie można wykluczyć, że takie działanie może być poczytywane jako forma sprawstwa naruszenia dóbr osobistych.
Podobnie za formę sprawstwa naruszenia może być w konkretnych okolicznościach poczytywany brak prawidłowej obsługi zgłoszeń lub uniemożliwienie w ogóle użytkownikom zgłaszania naruszeń i bezprawnych wpisów.
Jakie roszczenia przysługują poszkodowanemu przez wpis na forum?
Dobra osobiste człowieka takie jak dobre imię, cześć czy wizerunek podlegają ochronie cywilnoprawnej.
Z tego względu w razie gdy wpis na forum internetowym naruszy dobra osobiste danej osoby, a administratorowi będzie można (zgodnie z powyższą analizą) przypisać odpowiedzialność, to osoba poszkodowana może skierować do takiego administratora następujące żądania:
- zaniechania tego działania;
- żeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków;
- złożenia oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
- zadośćuczynienia pieniężnego;
- zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny;
- naprawienia szkody na zasadach ogólnych.
Zgodnie z orzecznictwem: „Istotą zadośćuczynienia jest naprawienie krzywdy w postaci cierpień fizycznych i psychicznych. […] Przesłanką decydującą o wysokości zadośćuczynienia jest jego odpowiedniość rozumiana jako dostosowanie sumy pieniężnej do rozmiaru doznanej krzywdy. Rozmiar ten wyraża się w różnych aspektach, np. stopniu natężenia cierpień, ich intensywności, długotrwałości, wpływie na funkcjonowanie społeczne pokrzywdzonego, nieodwracalności skutków wyrządzonej krzywdy” (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 30 lipca 2021 roku, V CSKP 236/21).
Za pozew o ochronę dóbr osobistych pobiera się opłatę stałą w wysokości 600 zł.
W powyższych granicach naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Dochodząc odszkodowania za naruszenie dóbr osobistych, poszkodowany będzie musiał wykazać:
- szkodę i jej wysokość;
- zdarzenie, które spowodowało szkodę – bezprawny wpis w serwisie i jego nieusunięcie przez administratora;
- związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą.
Warto mieć na uwadze stanowisko orzecznictwa, zgodnie z którym: „Dla przyjęcia istnienia adekwatnego związku przyczynowego w rozumieniu art. 361 § 1 KC konieczne jest ustalenie, czy dany fakt (przyczyna) był koniecznym warunkiem wystąpienia drugiego faktu (skutku). Dla stwierdzenia w określonym stanie faktycznym związku przyczynowego należy: 1) ustalić, czy zdarzenie stanowi warunek konieczny wystąpienia szkody (test conditio sine qua non); 2) ustalić, czy szkoda jest normalnym następstwem tego zdarzenia (selekcja następstw)” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie – I Wydział Cywilny z 18 grudnia 2020 roku, I ACa 312/20). Należy zatem przeanalizować, czy dany uszczerbek w majątku (lub nieuzyskana korzyść) nie powstałby, gdyby nie wpis na forum i jego nieusunięcie (pomimo istnienia takiego obowiązku po stronie administratora), oraz czy rozmiar i zakres uszczerbku jest normalnym następstwem w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia.
Działanie administratora polegające na nieusunięciu wpisu powinno być bezprawne i zawinione – nie mogą zachodzić przesłanki wyłączające odpowiedzialność hostingodawcy.
