Nieodpłatne przekazanie składnika majątku na rzecz wspólnika – skutki w PIT i CIT

Jakie skutki podatkowe rodzi nieodpłatne przekazanie składnika majątku na rzecz wspólnika w spółce komandytowej? Spółka może podjąć taką uchwałę, jednak z uwagi na to, że w obecnym stanie prawnym jest podatnikiem podatku CIT, konsekwencje wycofania majątku będą inne niż w przypadku spółki jawnej czy cywilnej. Poniżej przedstawiamy obszerne wyjaśnienia na ten temat.

Spółka komandytowa w świetle prawa podatkowego

Zgodnie z art. 1 ust. 1-2 ustawy o CIT ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych i spółek kapitałowych w organizacji. Przepisy ustawy mają również zastosowanie do jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem przedsiębiorstw w spadku i spółek niemających osobowości prawnej, z zastrzeżeniem ust. 1 i 3.

Jak wynika z art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy o CIT, przepisy ustawy mają również zastosowanie do spółek komandytowych i spółek komandytowo-akcyjnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W aktualnym stanie prawnym spółki komandytowe nie są już transparentne podatkowo. To oznacza, że podatnikiem podatku dochodowego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej jest sama spółka, a nie jej wspólnicy.

Wspólnicy spółki komandytowej nie osiągają obecnie przychodów z działalności gospodarczej, lecz przychody z zysków osób prawnych. Jak wynika z treści art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału. Zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 28 lit. c ustawy o CIT spółka osobowa oznacza spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zasady opodatkowania nieodpłatnego przekazania składnika majątku na rzecz wspólnika spółki komandytowej

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lit d ustawy o PIT do przychodów z udziału w zyskach osób prawnych zalicza się również wartość dokonanych na rzecz wspólników spółek, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, określoną według zasad wynikających z art. 11 ust. 2-2b ustawy o PIT. 

W myśl art. 11 ust. 2 ustawy o PIT wartość pieniężną świadczeń w naturze określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Zgodnie natomiast z art. 11 ust. 2a ustawy o PIT wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

1. jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
2. jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – według cen zakupu;
3. jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
4. w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT od przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% podatek bez stosowania kosztów uzyskania przychodów. Podatek pobiera spółka komandytowa pełniąca funkcję płatnika (art. 41 ust. 4 ustawy o PIT). 

Pobraną od wspólnika kwotę podatku spółka zobowiązana będzie wpłacić na rachunek właściwego dla spółki urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu pobrania podatku. Z kolei po zakończeniu roku pobrania podatku spółka zobowiązana będzie wykazać ten podatek w przesyłanej do właściwego dla spółki urzędu skarbowego informacji PIT-8AR.

W tym miejscu warto zwrócić uwagę na zwolnienie podatkowe określone w art. 21 ust. 1 pkt 51a ustawy o PIT, gdzie czytamy, że zwalnia się od podatku kwoty stanowiące 50% przychodów uzyskanych przez komandytariusza z tytułu udziału w zyskach w spółce komandytowej mającej siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z wyjątkiem przychodów uzyskiwanych przez komandytariusza z wypłat podzielonych zysków spółki osiągniętych w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, zgodnie z przepisami rozdziału 6b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie więcej jednak niż 60 000 zł w roku podatkowym odrębnie z tytułu udziału w zyskach w każdej takiej spółce komandytowej, w której podatnik jest komandytariuszem.

Przy czym zgodnie z art. 21 ust. 40 ustawy o PIT zwolnienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 51a, nie stosuje się do komandytariusza spółki komandytowej mającej siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który:

1. posiada bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną lub spółce kapitałowej w organizacji będących komplementariuszem w tej spółce komandytowej;
2. jest członkiem zarządu:
• spółki mającej osobowość prawną lub spółki kapitałowej w organizacji będących komplementariuszem w tej spółce komandytowej,
• spółki mającej bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną lub spółce kapitałowej w organizacji będących komplementariuszem w tej spółce komandytowej;
3. jest podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 z członkiem zarządu lub wspólnikiem spółki mającej bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 5% udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną lub spółce kapitałowej w organizacji będących komplementariuszem w tej spółce komandytowej.

Przykład 1.

Spółka komandytowa podjęła uchwałę o nieodpłatnym przekazaniu samochodu na rzecz komandytariusza. Wartość samochodu to 50 000 zł. Jakie skutki podatkowe wywoła nieodpłatne przekazanie? Po stronie komandytariusza będącego osobą fizyczną powstaje przychód z udziału w zyskach osób prawnych. Komandytariusz może skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 51a ustawy o PIT, a zatem po jego stronie powstaje przychód w kwocie 25 000 zł. Od tej kwoty spółka komandytowa pobierze 19% podatek PIT. Zgodnie z art. 45 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tego rodzaju przychodów nie wykazuje się w zeznaniu rocznym PIT.

Nieodpłatne przekazanie składnika majątku na rzecz wspólnika - czy stanowi darowiznę?

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego – świadczenie musi wzbogacić obdarowanego.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Trzeba jednak wskazać, że jeżeli czynność nieodpłatnego przeniesienia przez spółkę komandytową składnika majątku na rzecz wspólnika będzie umową nienazwaną, przenoszącą własność w następstwie wykonania uchwały wspólników o wycofaniu ze spółki, i nie przyjmie formy umowy darowizny ani umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności, w rozumieniu przepisów kc, to wskazane na podstawie tej czynności nabycie nie będzie podlegało ustawie o podatku od spadków i darowizn. 

Tak też uznał Dyrektor KIS w interpretacji z 14 czerwca 2022 roku (nr 0111-KDIB2-3.4015.228.2021.6.ASZ) oraz w interpretacji z 4 kwietnia 2023 roku (nr 0111-KDIB2-2.4015.28.2023.1.DR).

Podsumowując powyższe, należy wskazać, że nieodpłatne przekazanie składnika majątku na rzecz wspólnika spółki komandytowej będzie po stronie wspólnika generować przychód w podatku PIT, który podlega opodatkowaniu 19% podatkiem jako zysk z kapitałów pieniężnych z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.