Utrata pracy to najczęściej dość trudna sytuacja, gdyż wraz z odejściem z firmy pracownik traci źródło utrzymania. Dlatego też, aby zniwelować negatywne skutki takiego zdarzenia, w Kodeksie pracy przewidziany został mechanizm mający na celu ułatwienie znalezienia nowego miejsca zatrudnienia - czyli dni wolne na poszukiwanie pracy.
Wymiar dni wolnych od pracy
Informacje na temat dni wolnych od pracy, przeznaczonych na poszukiwanie nowego stanowiska, zostały zawarte w art. 37 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym zapisem, pracownikowi, który znajduje się w trakcie okresu wypowiedzenia, przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, przy czym podczas zwolnienia tego zachowuje on prawo do wynagrodzenia w normalnej wysokości.
Liczba dni, które pracownik może w takiej sytuacji wykorzystać jest uzależniona od długości okresu wypowiedzenia. Przede wszystkim, musi on być nie krótszy niż dwa tygodnie - w przeciwnym razie pracownik nie będzie miał prawa do dni wolnych. Jeśli okres wypowiedzenia trwać będzie od dwóch tygodni do miesiąca, to zwalnianemu przysługiwać będą dwa dni wolne na poszukiwanie pracy. Jeśli natomiast wypowiedzenie obejmuje trzy miesiące, to możliwe jest skorzystanie nawet z trzech dni płatnego zwolnienia.
Przykład 1.
Pani Katarzyna była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na okres próbny Została zwolniona z zachowaniem tygodniowego okresu wypowiedzenia. Tym samym Pani Katarzynie nie przysługują dni wolne na poszukiwanie pracy.
Warto także zwrócić uwagę, że trzydniowy okres dni wolnych przeznaczony na poszukiwanie pracy może także dotyczyć sytuacji, kiedy okres wypowiedzenia jest krótszy niż trzy miesiące - pod warunkiem jednak, że sytuacja taka spowodowana jest wskazanymi w art. 361 § 1 zdarzeniami. Chodzi tutaj o przypadki, kiedy wypowiedzenia związane są z ogłoszeniem upadłości albo likwidacją firmy bądź też innym czynnikiem, niezwiązanym jednak z samymi pracownikami, kiedy to pracodawca może skrócić okres wypowiedzenia właśnie do miesiąca.
Przykład 2.
Pracodawca powiadomił swoich pracowników o likwidacji zakładu pracy. Część z zatrudnionych ma już ponad 3 letni staż pracy, a co za tym idzie ich okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. Pracodawca zastosował skrócony okres wypowiedzenia do 1 miesiąca. W tym czasie pracownicy mogą skorzystać z 3 dni wolnych na poszukiwanie pracy.
Dni wolne na poszukiwanie pracy - warunki przyznania
Pracownik, który będzie zmuszony odejść z dotychczasowego miejsca zatrudnienia powinien wiedzieć, że możliwość skorzystania z płatnych dni przeznaczonych na poszukiwanie nowej pracy jest w kliku sytuacjach ograniczona.
Przede wszystkim w ustawie wskazano, iż możliwość taka dotyczy tylko wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę. Zatem, jeśli o odejściu z firmy zadecydował sam pracownik, to nie ma on możliwości ubiegania się o pełnopłatne dni wolne na poszukiwanie pracy. Warto natomiast pamiętać, iż nawet w sytuacji, gdy wypowiedzenia dokonał pracodawca, udzielenie prawa do dni wolnych nie jest obligatoryjne - następuje ono dopiero na wniosek samego pracownika.
Ponadto przepis wyraźnie wskazuje, iż aby dni wolne miały prawo zaistnieć, okres wypowiedzenia musi wynieść minimum dwa tygodnie. Zatem w przypadku pracownika zatrudnionego na umowę o pracę na czas określony i nieokreślony, warunek ten zostanie spełniony zawsze.
Jednakże w sytuacji, gdy umowa o pracę została zawarta na okres próbny warunek dwutygodniowego okresu wypowiedzenia nie zawsze będzie spełniony. Zgodnie z art. 34 kodeksu, jeśli okres próbny jest nie dłuższy niż 14 dni, to okres wypowiedzenia wyniesie trzy dni robocze, natomiast gdy okres próbny trwa od dwóch tygodni do trzech miesięcy, to okres wypowiedzenia trwać będzie tydzień. Dopiero w sytuacji, gdy umowa na okres próbny obejmuje pełne trzy miesiące, pracownikowi przysługuje dwutygodniowy okres wypowiedzenia, kwalifikujący go do dwóch dni wolnych, przeznaczonych na poszukiwanie pracy.
Przykład 3.
Pracownik został zatrudniony na okres 3 pełnych miesięcy od 1 marca do 31 maja. W związku z tym, że nie sprawdzał się na swoim stanowisku pracodawca postanowił wypowiedzieć mu umowę już po miesiącu pracy. Mimo tego, że zatrudnienie trwało krócej niż 3 miesiące, pracownikowi przysługują 2 tygodnie wypowiedzenia, a co za tym idzie również 2 dni na poszukiwanie pracy. Przy umowie na okres próbny ważny jest bowiem fakt na jaki okres była zawarta umowa, a nie przez jaki okres pracownik faktycznie pracował.
Warto także pamiętać, że jeśli pracownik spełnia warunki do uzyskania dni wolnych na poszukiwanie pracy, to przywilej ten dotyczy dni roboczych. Zatem pracodawca nie może w tej kwestii wykorzystywać dni, podczas których pracownik nie pracuje z innych powodów - np. świąt czy dni przeznaczonych na odpoczynek zgodnie z ustawowym czasem pracy.
