Jestem właścicielem gruntu oznaczonego w ewidencji symbolem N (nieużytek). Na gruncie tym hoduję pomidory. Jakie jest opodatkowanie nieużytków, czy w moim przypadku powinienem opłacać podatek rolny, czy podatek od nieruchomości?
Marek, Słupsk
Grunty, które w ewidencji figurują jako nieużytki, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, przy czym możliwe jest zastosowanie zwolnienia od opodatkowania.
Podatek rolny a podatek od nieruchomości
Oba wskazane zobowiązania są określane jako podatki majątkowe. Co jednak istotne, są to podatki wzajemnie się wykluczające, co oznacza, że jeżeli występuje podatek od nieruchomości, to grunt nie może być opodatkowany podatkiem rolnym.
Jak wynika bowiem z treści art. 2 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
W myśl art. 2 ust. 1 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:
- grunty,
- budynki lub ich części,
- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Zgodnie zaś z art. 1 ustawy o podatku rolnym opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
Opodatkowanie podatkiem rolnym nie jest uzależnione od prowadzenia działalności rolniczej na gruncie, lecz wyłącznie od tego, w jaki sposób grunt został sklasyfikowany w ewidencji gruntów.
W myśl art. 21 ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne podstawę wymiaru podatków stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Jak wskazał WSA w Rzeszowie w wyroku z 13 marca 2025 roku (I SA/Rz 608/24), organ podatkowy bazuje, zgodnie z prawem, na dokumentacji dostępnej w ewidencji gruntów i nie ma podstaw do kwestionowania tych zapisów, i na tej podstawie ustala wysokość zobowiązania podatkowego. W postępowaniu podatkowym dotyczącym wymiaru podatku rolnego i podatku od nieruchomości organ podatkowy nie może prowadzić postępowania wyjaśniającego, w ramach którego dokonałby oględzin gruntu oraz jego pomiarów. To nie kto inny jak właściciel nieruchomości powinien podjąć starania co do aktualizacji danych w ewidencji gruntów w odrębnym, przeznaczonym do tego postępowaniu.
Dalej wskażmy, że zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów grunty rolne dzielą się na:
użytki rolne, do których zalicza się:
- grunty orne, oznaczone symbolem R,
- łąki trwałe, oznaczone symbolem Ł,
- pastwiska trwałe, oznaczone symbolem Ps,
- sady, oznaczone symbolem S,
- grunty rolne zabudowane, oznaczone symbolem Br,
- grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, oznaczone symbolem Lzr,
- grunty pod stawami, oznaczone symbolem Wsr,
- grunty pod rowami, oznaczone symbolem W;
nieużytki, oznaczone symbolem N.
Opodatkowanie nieużytków podatkiem od nieruchomości
W świetle powyższego nieużytki podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. W tym miejscu trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zwalnia się od podatku grunty stanowiące nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
W następstwie wyroku NSA z 8 lipca 2021 roku (III FSK 3740/21) sklasyfikowanie jako nieużytek w ewidencji gruntów i budynków jest decydujące z punktu widzenia organów podatkowych w zakresie opodatkowania gruntów, w tym również zastosowania zwolnienia przedmiotowego przewidzianego w art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy. Organ podatkowy nie może samodzielnie dokonywać klasyfikacji funkcji nieruchomości.
Zwolnienie znajdzie zastosowanie, jeżeli nieużytek nie jest zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej, czyli zorganizowanej działalności prowadzonej w celu zarobkowym we własnym imieniu i na własny rachunek.
W tym miejscu warto też zaznaczyć, że zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy Prawo przedsiębiorców za działalność gospodarczą nie uznaje się działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego.
Przykład 1.
Pan Henryk posiada nieużytek oznaczony symbolem „N”, na którym prowadzi hodowlę pomidorów. Czy powinien on opłacać podatek rolny, czy od nieruchomości? Nieużytek, na którym prowadzona jest działalność w zakresie warzywnictwa, nie podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym. Taki grunt podlega pod podatek od nieruchomości, przy czym jednocześnie korzysta ze zwolnienia od podatku na mocy art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Przykład 2.
Pan Paweł posiada nieużytek oznaczony symbolem „N”, na którym prowadzi działalność w postaci paintballa. Czy powinien on opłacać podatek rolny, czy od nieruchomości? Nieużytek, na którym prowadzona jest działalność gospodarcza, nie podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym. Taki grunt podlega pod podatek od nieruchomości i nie korzysta ze zwolnienia od podatku, ponieważ jest zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej.
W tym miejscu warto przyjrzeć się bliżej pojęciu „nieużytek zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej”. Sformułowanie to nie jest wyjaśnione w treści ustawy, dlatego też warto sięgnąć do dostępnego orzecznictwa.
Jak wskazał NSA w wyroku III FSK 2418/21 z 6 września 2023 roku, grunty zajęte na działalność gospodarczą to grunty, na których w rzeczywistości wykonywane są czynności składające się na prowadzenie działalności gospodarczej, a więc grunty, na których mają miejsce faktyczne działania powodujące osiągnięcie zamierzonych celów. Dlatego nieprawidłowe jest stanowisko, że samo podjęcie czynności o charakterze formalno-prawnym, bez podjęcia czynności faktycznych na gruntach, zaświadcza, że grunty takie zostały zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Odpowiadając zatem na zadane na wstępie pytanie, należy wskazać, że grunty będące nieużytkami (oznaczone w ewidencji symbolem N), na których prowadzona jest hodowla pomidorów, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem rolnym i jednocześnie korzystają ze zwolnienia od podatku od nieruchomości.
