Wręczenie przez pracodawcę oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika może być szokiem. Na co w tej sytuacji zwrócić uwagę, aby zabezpieczyć swoje interesy, jakie prawa ma pracownik zwolniony dyscyplinarnie, przedstawiamy w treści poniżej.
Zwolnienie dyscyplinarne
Zwolnienie dyscyplinarne uregulowane jest w przepisach Kodeksu pracy. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:
ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika przez pracodawcę przewidziano termin 1 miesiąca, licząc od dnia uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Upływ tego terminu oznacza, że pracodawca nie może dokonać takiego zwolnienia zgodnie z prawem, a gdyby mimo to to uczynił, istnieją szanse na wygraną pracownika przed sądem pracy.
Konsultacja związkowa zwolnienia dyscyplinarnego
Jeśli pracownika reprezentuje zakładowa organizacja związkowa, pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika po zawiadomieniu tej organizacji o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy i zasięgnięciu jej opinii. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni. Obciążający pracodawcę obowiązek konsultacji z organizacją związkową przed rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia dotyczy wszystkich rodzajów umów o pracę.
Sposób powiadomienia związku zawodowego o zamiarze natychmiastowego zwolnienia pracownika nie został określony w kp, dlatego może mieć dowolną formę, choć ze względów dowodowych rekomendowane jest, aby nastąpiło to w formie pisemnej lub elektronicznej, np. w formie wiadomości e-mail. Odpowiedź związku zawodowego może również nastąpić w dowolnej formie. Należy jednak wiedzieć, że opinia związku niezależnie od jej treści nie jest dla pracodawcy wiążąca. Nawet gdy związek negatywnie opiniuje pracodawcy rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, pracodawca może to uczynić.
Oświadczenie o zwolnieniu dyscyplinarnym
Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika powinno zawierać następujące elementy:
miejscowość i datę,
dane pracodawcy i pracownika,
datę zawarcia umowy obowiązującej strony,
przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia,
podpis pracodawcy,
pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy,
podpis i datę odebrania oświadczenia przez pracownika.
W oświadczeniu pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca rozwiązanie umowy o pracę w ten sposób. Celem tego jest umożliwienie dokonania oceny, czy ta przyczyna w rzeczywistości istnieje i czy w związku z tym wniesienie odwołania do sądu pracy może doprowadzić do uzyskania przez pracownika odszkodowania lub przywrócenia do pracy.
Sąd pracy, dokonując oceny zasadności rozwiązania umowy i jego zgodności z prawem, jest zobligowany do jego kontroli w kontekście przyczyn powołanych w oświadczeniu pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę, a pracodawca nie może ich uzupełniać ani powoływać się na inne przyczyny niż wskazane w oświadczeniu woli pracodawcy.
Odwołanie do sądu pracy
Pracownik, który kwestionuje otrzymane od pracodawcy oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, musi pamiętać o złożeniu odwołania do sądu pracy w terminie 21 dni, licząc od otrzymania oświadczenia od pracodawcy.
Obligatoryjnymi elementami pozwu kwestionującego prawidłowość zwolnienia dyscyplinarnego są:
elementy pisma procesowego, tj.: oznaczenie stron i sądu, rodzaju pisma, osnowa pisma lub oświadczenia, wskazanie faktów i dowodów na ich wykazanie, podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, wymienienie załączników, oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby, adresy stron i pełnomocników, numer PESEL ewentualnie również NIP, KRS, odpowiednia liczba odpisów;
określenie żądania, czyli tego, czego pracownik się domaga;
oznaczenie wartości przedmiotu sporu;
oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;
wskazanie faktów, na których pracownik opiera swoje żądanie;
informacja, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu;
uzasadnienie właściwości sądu.
Pozew w sprawach z zakresu prawa pracy pracownik może skierować do sądu właściwości ogólnej pozwanego – pracodawcy bądź do sądu, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź też przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy.
W I instancji sądem właściwym do rozpoznania sprawy jest Sąd Rejonowy Wydział Pracy.
Wadliwość zwolnienia może stwierdzić wyłącznie sąd pracy.
Zabezpieczenie w sprawie o odwołanie od zwolnienia dyscyplinarnego
Pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia, który dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy, może domagać się zabezpieczenia przez nakazanie dalszego zatrudnienia go przez pracodawcę do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Sąd na wniosek uprawnionego na każdym etapie postępowania może udzielić takiego zabezpieczenia.
Pracownikami podlegającymi szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy są m.in.: pracownik, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego; pracownica w ciąży; pracownica w okresie urlopu macierzyńskiego; pracownik od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części oraz urlopu opiekuńczego – do dnia zakończenia tego urlopu; pracownik będący członkiem rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego; pracownik będący członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej; pracownik będący członkiem zakładowej organizacji związkowej, upoważniony do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy; pracownik będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej; pracownik będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielem pracowników w spółce europejskiej; pracownik będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielem pracowników w spółdzielni europejskiej; pracownik będący członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawicielem pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznego spółek; pracownik będący społecznym inspektorem pracy; pracownik powołany do odbycia czynnej służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego.
Rejestracja jako bezrobotny
Ważne, aby pracownik zwolniony dyscyplinarnie miał na uwadze rejestrację w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna.
Status osoby bezrobotnej daje prawo do:
pośrednictwa pracy na terenie kraju i za granicą;
poradnictwa zawodowego;
pobierania zasiłku dla bezrobotnych, jeśli spełnione są warunki do jego otrzymania;
udziału w szkoleniach finansowanych ze środków Funduszu Pracy;
korzystania z instrumentów wsparcia obejmujących: staż, bony, przygotowanie zawodowe dorosłych, jednorazowe środki lub pożyczkę na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, prace społecznie użyteczne, grant na utworzenie stanowiska w formie pracy zdalnej, pożyczkę szkoleniową, finansowanie kosztów egzaminów i licencji, świadczenie aktywizacyjne;
korzystanie z robót publicznych czy prac interwencyjnych;
finansowe formy wsparcia, takie jak: stypendium na kontynuowanie nauki, dofinansowanie do studiów podyplomowych, refundacja kosztów opieki nad dzieckiem do lat 7, zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania, dodatek aktywizacyjny;
ubezpieczenia zdrowotnego, o ile nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.
Bezrobotny, który w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem się w powiatowym urzędzie pracy spowodował rozwiązanie ze swej winy stosunku pracy lub stosunku służbowego bez wypowiedzenia, otrzyma zasiłek dla bezrobotnych po 180 dniach, licząc od dnia zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy.
Jakie prawa ma pracownik zwolniony dyscyplinarnie z pracy – podsumowanie
Podsumowując, w przypadku zwolnienia dyscyplinarnego ważne jest, aby pamiętać o rejestracji w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna, ale także w przypadku kwestionowania zasadności zwolnienia zachowania wymogów i terminu do złożenia odwołania od takiego oświadczenia pracodawcy.
