Sprawy sądowe mogą się ciągnąć latami. Wynika to z różnych przyczyn – na przykład stopnia skomplikowania sprawy, konieczności przeprowadzenia długiego postępowania dowodowego, trudności w odnalezieniu świadków czy dokumentów lub obłożenia sądów. Jeżeli postępowanie jest wyjątkowo długotrwałe i nie ma ku temu uzasadnionych przesłanek, strona może walczyć o swoje prawo do rozstrzygnięcia sądowego.Przedstawimy, skarga na przewlekłość postępowania sądowego.
Darmowy wzór skargi na przewlekłość postępowania sądowego do pobrania
Strona ma prawo do sprawnego procesu
Wszystkie podmioty uczestniczące w postępowaniu sądowym (tj. strony w procesie cywilnym – np. w sprawie o zapłatę wynagrodzenia z umowy o pracę, uczestnicy w postępowaniu nieprocesowym – np. w sprawie spadkowej, oskarżeni i pokrzywdzeni w postępowaniu karnym) mają prawo do rzetelnego procesu, który toczy się bez zbędnej zwłoki.
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”.
Skarga ta jest regulowana przez przepisy Ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.
Zgodnie z zapisami wskazanej ustawy przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy:
„postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego” (przepis art. 2 ust. 1 ustawy).
Przykład 1.
Janusz wystąpił do sądu pracy domagając się ustalenia istnienia stosunku pracy. Pozew wpłynął do sądu 1 lutego 2017 roku. Od tego czasu sąd nie podjął żadnej czynności, w tym nie wyznaczył terminu rozprawy. Analogiczne sprawy innych osób, które toczyły się w tym samym sądzie, zostały już zakończone. Janusz może złożyć skargę na naruszenie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.
- terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania wyroku;
- łączny czas postępowania, od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi;
- charakter sprawy;
- stopień faktycznej i prawnej zawiłości sprawy;
- znaczenie rozstrzygnięcia dla strony;
- zachowanie się stron w toku postępowania.
Skarga na przewlekłość postępowania sądowego - warunki formalne
Skargę należy wnieść do sądu przełożonego nad sądem, w którym toczy się postępowanie dotknięte przewlekłością:
- jeżeli sprawa jest prowadzona przez sąd rejonowy, skargę będzie rozpoznawał sąd okręgowy;
- jeżeli sprawa jest prowadzona przez sąd okręgowy, skargę będzie rozpoznawał sąd apelacyjny.
Formalnie skarga jest składana za pośrednictwem sądu, który prowadzi sprawę i to ten sąd przekazuje sprawę do sądu przełożonego.
Jeżeli strona jest zwolniona z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych (np. w sprawach z zakresu prawa pracy), jest również zwolniona z obowiązku ponoszenia wspomnianej opłaty.
W skardze należy zamieścić:
- żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania;
- wyliczenie okoliczności uzasadniających żądanie (tj. dlaczego skarżący uważa, że jego prawo do rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki zostało naruszone);
- wskazanie, jakie czynności powinien podjąć sąd prowadzący sprawę.
Skarżący może domagać się również zasądzenia na jego rzecz odszkodowania w wysokości od 2000 zł do 20 000 zł.
Jeżeli skarga zostanie uwzględniona, skarżący w osobnym postępowaniu może dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika.
Jeżeli skarga nie została uwzględniona, strona może złożyć następną skargę na przewlekłość postępowania dopiero po upływie 12 miesięcy od daty wydania orzeczenia.
