Wzór Umowa spółki komandytowej z omówieniem

Spółka komandytowa należy do spółek osobowych, które wraz ze spółkami kapitałowymi nazywane są spółkami prawa handlowego. Cechą charakterystyczną spółek osobowych (do których oprócz spółki komandytowej należą również spółka jawna, partnerska oraz komandytowo-akcyjna) jest odpowiedzialność osobista (majątkowa) wspólników za zobowiązania spółki oraz osobiste prowadzenie spraw spółki przez tych wspólników. W celu założenia spółki powinna zostać sporządzona umowa spółki komandytowej.

Spółka osobowa jest jednak (w przeciwieństwie np. do spółki cywilnej) strukturą odrębną od wspólników - ma zdolność prawną, sądową oraz procesową - ale nie ma osobowości prawnej, posiada również własny majątek, niezależny od majątku wspólników.

Spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna) posiadają osobowość prawną, a za swoje zobowiązania odpowiadają własnym majątkiem - odpowiedzialność wspólników jest więc wyłączona. Spółki kapitałowe mają swoje organy, wspólnicy nie mają więc obowiązku osobistego angażowania się w prowadzenie spraw spółki. Także nie zajmują się bezpośrednią kontrolą działalności spółki, gdyż odpowiedzialne za to są rada nadzorcza bądź komisja rewizyjna. Organem reprezentującym wspólników jest zgromadzenie wspólników.

Spółka komandytowa - definicja

Zgodnie z art. 102 k.s.h., spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

W spółce komandytowej występują więc dwa rodzaje wspólników, których sytuacja jest uregulowana odmiennie:

1. komplementariusze - czyli wspólnicy aktywni, najczęściej prowadzą sprawy spółki oraz ją reprezentują na zewnątrz, za zobowiązania spółki odpowiadają w sposób nieograniczony, całym swoim majątkiem (jest to jednak odpowiedzialność subsydiarna, czyli egzekucja z majątku komplementariusza może być wszczęta dopiero wtedy, kiedy egzekucja z majątku spółki będzie bezskuteczna),
2. komandytariusze - czyli wspólnicy bierni, niebiorący udziału w prowadzeniu spraw spółki. Odpowiedzialność komandytariuszy ograniczona jest do sumy komandytowej, czyli określonej w umowie kwoty, do wysokości której komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki.

Spółka komandytowa jako spółka osobowa, posiadając zdolność prawną, może nabywać we własnym imieniu prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną.

W sprawach nieuregulowanych w dziale dotyczącym spółki komandytowej powinno stosować się przepisy dotyczące spółki jawnej.

Umowa spółki komandytowej

Spółka komandytowa powstaje w drodze umowy między wspólnikami. Umowa spółki komandytowej, w przeciwieństwie do innych spółek osobowych takich jak jawna i partnerska, powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Umowę spółki komandytowej można zawrzeć za pomocą wzorca umowy, wypełniając formularz w systemie teleinformatycznym oraz potwierdzając go bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.

Warto pamiętać, że spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru, a nie z chwilą zawarcia umowy.

Umowa spółki komandytowej - elementy obowiązkowe

Kodeks spółek handlowych w art. 105 określa elementy obowiązkowe umowy. Zgodnie z tym przepisem umowa spółki komandytowej powinna zawierać:

1. firmę i siedzibę spółki,

2. przedmiot działalności spółki,

3. czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony,

4. oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,

5. oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).

Firma i siedziba spółki

Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa". Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowa". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Można używać w obrocie skrótu "sp.k.".

Należy pamiętać, że nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. Jeśli tak się stanie, komandytariusz ten będzie odpowiadał wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

Określając siedzibę spółki, należy podać nie pełny adres, a jedynie miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający - czyli miejscowość, w której dokonywane są czynności prowadzenia spraw i reprezentacji spółki.

Przedmiot działalności spółki

Przedmiot działalności powinien być określony na podstawie PKD (Polskiej Klasyfikacji Działalności) i być zgodny z celem spółki komandytowej, przyjętym w umowie spółki. Opis przedmiotu działalności spółki wskazany w umowiespółki komandytowej nie musi dokładnie pokrywać się z opisem przedmiotu ujętym w Polskiej Klasyfikacji Działalności.

Czas trwania spółki

Umowa spółki komandytowej określa czas trwania spółki jedynie wtedy, kiedy jest ona zawarta na czas oznaczony. Oznacza to, że jeśli w umowie wspólnicy nie podadzą czasu trwania spółki, oznaczać to będzie, że została ona zawarta na czas nieokreślony.

Czas oznaczony może być określony terminem, okresem, czy też np. wykonaniem określonego zadania.

Oznaczenie wkładów i ich wartości

Wkład wnoszony do spółki stanowi podstawę jej majątku i może mieć postać pieniężną i niepieniężną. Wkład w postaci pieniężnej to po prostu określona suma wyrażona w pieniądzu. Wkładem niepieniężnym mogą być natomiast przeniesienie lub obciążenie własności rzeczy lub innych praw, również dokonanie określonych świadczeń na rzecz spółki (np. świadczenie pracy lub innych usług). Rzeczy i prawa mogą być wnoszone na własność lub do korzystania.

W zależności od rodzajów wkładów możliwość ich wnoszenia do spółki zależy od statutu wspólników. Jeśli chodzi o komplementariuszy, to nie ma żadnych ograniczeń co do wnoszenia przez nich wkładów. Natomiast w przypadku komandytariuszy wnoszenie wkładów w postaci niepieniężnej (aport) wymaga, by umowa spółki komandytowej określała przedmiot tego świadczenia, jego wartości oraz osoby komandytariusza (art. 107 § 1 k.s.h.). Co więcej, komandytariusz nie może wnosić wkładu w postaci świadczenia pracy lub innych usług, chyba że wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej (czyli jeśli komandytariusz chciałby wnieść jako wkład jedynie swoją pracę, to nie miałby do tego prawa - wartość takiego wkładu jest zawsze trudna do wyceny, a komandytariusz zawsze musi wnieść wkład w wysokości przynajmniej odpowiadającej sumie komandytowej; natomiast jeśli komandytariusz będzie chciał wnieść jako wkład określoną sumę pieniężną, odpowiadającą wysokości sumy komandytowej, oraz świadczenie pracy, to będzie to dozwolone).

Art. 107 § 3 przewiduje jeszcze jeden wyjątek, jeśli chodzi o wkłady: jeżeli komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna, zaś komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcje tej spółki akcyjnej.

Suma komandytowa

Wkład i suma komandytowa są pojęciami odmiennymi. Wniesiony wkład stanowi majątek spółki, jest realizacją zobowiązania wspólników (gdyż każdy wspólnik ma obowiązek wnieść jakiś wkład do spółki). Suma komandytowa natomiast jest pojęciem abstrakcyjnym, cyfrowo określoną kwotą pieniężną, która wyznacza górną granicę odpowiedzialności osobistej komandytariusza za zobowiązania spółki wobec wierzycieli. Suma komandytowa nie może zależeć od żadnych przyszłych zdarzeń, nie może być płynna (zmienna), jednak jej wysokość może ulec zmianie (poprzez zmianę umowy spółki komandytowej w formie aktu notarialnego oraz powzięcie uchwały o zmianie; ponadto zmiana ta musi być zgłoszona do rejestru).

Zgodnie z art. 108 k.s.h. jeżeli umowa spółki komandytowej nie stanowi inaczej, wkład komandytariusza może być wniesiony w wartości niższej niż suma komandytowa. W takim przypadku komandytariusz będzie ponosił odpowiedzialność osobistą w wartości różnicy między sumą komandytową a wniesionym do spółki wkładem.

Co więcej, postanowienie wspólników zwalniające komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładu jest nieważne (w przeciwieństwie do komplementariusza - on może być zwolniony z tego obowiązku).

Umowa spółki komandytowej - elementy dodatkowe

Umowa spółki komandytowej może regulować dodatkowe kwestie, co do których ustawodawca pozostawia stronom swobodę. Warto pamiętać, że w przypadku braku regulacji w umowie, zastosowanie będą miały przepisy kodeksu spółek handlowych odnoszące się do danej kwestii.

Reprezentacja spółki

Spółkę komandytową mogą reprezentować tylko komplementariusze - czerpią więc swoje umocowanie bezpośrednio z przepisów prawa (art. 117 k.s.h.), są więc przedstawicielami ustawowymi. Każdy komplementariusz ma prawo reprezentować spółkę, w umowie wspólnicy mogą jednak określić zasady reprezentacji (np. że jeden z komplementariuszy będzie pozbawiony prawa do reprezentacji lub prawo to będzie ograniczone - należy jednak pamiętać, że takie postanowienia umowne nie mają skutków wobec osób trzecich; pozbawienie lub ograniczenie prawa do reprezentacji może mieć zastosowanie jedynie w stosunkach wewnętrznych spółki).

Komandytariusz nie ma prawa reprezentować spółki samodzielnie. Zgodnie z art. 118 może reprezentować spółkę jako pełnomocnik (innego komplementariusza). Pełnomocnictwo powinno być udzielone w formie pisemnej od rygorem nieważności. Komandytariuszowi można również udzielić prokury.

Prowadzenie spraw spółki

Komandytariusz, zgodnie z art. 120 k.s.h., ma prawo żądać odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelności. Umowa spółki komandytowej nie może mu tego zabronić ani ograniczyć tego prawa - takie postanowienie umowne byłoby nieważne.

Co do zasady komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzić spraw spółki, o ile umowa spółki komandytowej nie stanowi inaczej (art. 121 k.s.h.). Wspólnicy więc mogą tę kwestię uregulować inaczej. Ponadto, jeśli komandytariusz będzie uprawniony do prowadzenia spraw spółki, co do zasady w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda komandytariusza - jednak również tę kwestię wspólnicy mogą w umowie uregulować inaczej

Wspólnicy mogą w umowie spółki również uregulować kwestię uczestniczenia komandytariusza w zyskach spółki. Zgodnie z art. 123 k.s.h., komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki komandytowej stanowi inaczej.

Rozwiązanie umowy spółki

Wspólnicy w umowie spółki komandytowej mogą ponadto określić (oprócz czasu trwania spółki), w jakich sytuacjach spółka może ulec rozwiązaniu. Art. 124 k.s.h. określa jedynie, że śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki. Jako że brak jest innych uregulowań dotyczących rozwiązania spółki w dziale poświęconym spółce komandytowej, należy stosować przepisy o spółce jawnej. Zgodnie z tymi przepisami co do zasady spółka ulega rozwiązaniu po spełnieniu się jednej z przesłanek wymienionych w art. 58 k.s.h. W artykule tym jednak występują przesłanki bezwzględne (które zawsze będą powodowały rozwiązanie spółki - np. prawomocne orzeczenie sądu) oraz względne (które wspólnicy mogą uregulować w umowie inaczej, np. spółka nie ulegnie rozwiązaniu w przypadku śmierci komplementariusza).

Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika

Ogół praw i obowiązków wspólnika może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki komandytowej tak stanowi - wspólnicy powinni więc podjąć decyzje w tym zakresie (np. do przeniesienia będzie mogło dojść po uzyskaniu pisemnej zgody wspólników).

Zmiana umowy spółki oraz podejmowanie uchwał

Wspólnicy mogą ustalić, w jaki sposób umowa spółki komandytowej może zostać zmieniona. Co do zasady, zgodnie z art. 9 k.s.h., zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej (np. wymagana będzie jedynie większość głosów). Warto także, aby wspólnicy podjęli decyzję, w jaki sposób podejmowane będą uchwały (jednomyślność, czy większość głosów zwykła bądź kwalifikowana) w stosunku do poszczególnych spraw.