Paragon fiskalny przy sprzedaży środka trwałego

Przedsiębiorca dokonuje na rzecz osób fizycznych sprzedaży nie tylko towarów handlowych, ale również wykorzystywanych na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej środków trwałych. W związku z tym pojawia się pytanie, czy należy wystawić paragon fiskalny przy sprzedaży środka trwałego.

Przychód ze sprzedaży środka trwałego

Przedsiębiorca, który dokonuje sprzedaży środka trwałego, musi w takim przypadku rozpoznać przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wynika to wprost z treści art. 14 ust. 2 pkt 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PIT, który podaje, że za przychody z tego źródła przychodów uznaje się przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej.

Zwróćmy przy tym uwagę, że odpłatne zbycie w tym przypadku dotyczy tych składników majątku, które podlegają ujęciu, a nie wyłącznie te, które są ujęte w ewidencji środków trwałych.

To powoduje, że jeżeli dany składnik majątku jest wykorzystywany na potrzeby firmowe, to jego sprzedaż będzie podlegała opodatkowaniu w ramach działalności gospodarczej, nawet jeśli nie został wpisany do ewidencji środków trwałych.

Przypomnijmy, że status środka trwałego nie jest uzależniony od wpisania go do ewidencji. Wpis do ewidencji warunkuje rozpoczęcie amortyzacji, jednakże pozostaje bez wpływu na kwalifikację danej rzeczy jako środka trwałego. Definicja środka trwałego zawarta w art. 22a ust. 1 ustawy o PIT nie przewiduje bowiem takiego warunku.

Należy zatem pamiętać, że dla zakwalifikowania danego składnika jako środka trwałego nie ma znaczenia kryterium formalne. Ujęcie w ewidencji środków trwałych nie jest warunkiem potraktowania danego składnika majątku jako środka trwałego.

Sprzedaż środka trwałego a podatek VAT

Podatek od towarów i usług nie rozróżnia towarów handlowych od środków trwałych. Na gruncie tej ustawy mamy wyłącznie do czynienia z towarem, co powoduje, że w przypadku sprzedaży środka trwałego na rzecz konsumentów należy rozpoznać odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju.

W przypadku dostawy towarów na rzecz innych przedsiębiorców obowiązkowe jest wystawienie faktury dokumentującej tego rodzaju czynność.

Natomiast jeżeli odpłatna dostawa towarów odbywa się na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub na rzecz rolników ryczałtowych to pojawia się obowiązek udokumentowania takiej czynności paragonem oraz zewidencjonowania jej na kasie rejestrującej.

Paragon fiskalny przy sprzedaży środka trwałego a zwolnienie z kasy

W zakresie obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie rejestrującej oraz obowiązku wydawania paragonów koniecznie należy zwrócić uwagę na treść Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

W § 2 rozporządzenia czytamy, że zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2023 roku, czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia. W odniesieniu do niektórych czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia zwolnienie stosuje się zgodnie z warunkami określonymi w tym załączniku.

W kontekście przedstawionej problematyki należy wskazać na treść pkt 47 załącznika do rozporządzenia. Stanowi on, że zwolniona z obowiązku posiadania kasy fiskalnej jest dostawa towarów i świadczenie usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, jeżeli czynności te w całości zostały udokumentowane fakturą.

W świetle powyższego paragon fiskalny przy sprzedaży środka trwałego nie musi zostać wystawiony, jeżeli sprzedaż:

1. dotyczy towaru, który jest kwalifikowany jako środek trwały w rozumieniu ustawy o PIT podlegający amortyzacji oraz
2. dostawa takiego towaru jest udokumentowana fakturą.

Zwróćmy uwagę, że przepis odnosi się do środków trwałych podlegających amortyzacji.

Tymczasem w ustawie o PIT mamy również do czynienia ze środkami trwałymi, które jednak amortyzacji nie podlegają. Zgodnie z art. 22c ustawy o PIT amortyzacji nie podlegają:

1. grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów;
2. budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy;
3. dzieła sztuki i eksponaty muzealne;
4. wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż określony w art. 22b ust. 2 pkt 1 i 1a;
5. składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane; w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tej działalności

– zwane odpowiednio środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi.

To powoduje, że np. sprzedaż dzieła sztuki na rzecz konsumenta nie mieści się w zakresie tego zwolnienia, ponieważ jest to środek trwały, który jednak nie podlega amortyzacji.

Jak już wskazaliśmy, faktura jest dokumentem, który jest właściwy w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami. Nie ma jednak przeszkód, aby faktura została wystawiona również na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.

Konieczne jednak jest także wskazanie, że w pewnych przypadkach powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowanie.

Jak bowiem wynika z treści § 4 rozporządzenia, żadnych zwolnień nie stosuje się w przypadku dostawy następujących towarów (wymieniono tylko te, które mogą spełniać kryterium środka trwałego w rozumieniu ustawy o PIT):

1. przyczep i naczep (CN 8716 10, 8716 31 00, ex 8716 39, 8716 40 00);
2. kontenerów (CN 8609 00);
3. komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych oraz silników elektrycznych, prądnic i transformatorów (PKWiU ex 26 i ex 27.11);
4. sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1);
5. zapisanych i niezapisanych nośników danych cyfrowych i analogowych.

Jeżeli powyższy towar jest u podatnika kwalifikowany jako środek trwały, to nawet w przypadku udokumentowania sprzedaży fakturą nie można skorzystać ze zwolnienia od obowiązku posiadania kasy fiskalnej.

Przykład 1.

Podatnik sprzedaje na rzecz osoby fizycznej używaną w działalności maszynę tokarską, która stanowiła u niego środek trwały. Podatnik wystawił fakturę sprzedaży. Czy jest zobowiązany do nabicia sprzedaży na kasie fiskalnej?

Sprzedaż została udokumentowana fakturą, co oznacza, że nie ma obowiązku w takim przypadku wystawiania paragonu fiskalnego.

Przykład 2.

Podatnik sprzedaje na rzecz osoby fizycznej aparat fotograficzny, który stanowił u niego środek trwały. Czy jest zobowiązany do nabicia sprzedaży na kasie fiskalnej?

W tych okolicznościach należy obligatoryjnie zewidencjonować taką sprzedaż na kasie fiskalnej oraz wystawić paragon fiskalny ponieważ sprzedaż aparatu musi być obowiązkowo zaewidencjonowana na kasie.

Jak widać z przedstawionych regulacji, nie w każdym przypadku należy wystawiać paragon fiskalny przy sprzedaży środka trwałego rzecz osób fizycznych. Kwestia ta w dużej mierze zależna jest od tego, z jakim rodzajem środka trwałego mamy do czynienia.