Finansowanie kosztów dotyczących podjęcia działalności gospodarczej może odbywać się z różnych źródeł. Jednym z nich są dofinansowania do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Problemem może być ich późniejsze rozliczenie na gruncie przychodów z działalności i ich kosztów uzyskania przychodów. W jaki sposób powinny być opodatkowane otrzymane dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej? Czy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów np. zakup wyposażenia z dotacji?
Zakup wyposażenia z dotacji na poczet rozpoczęcia działalności gospodarczej
Osoby fizyczne, które planują rozpoczęcie działalności gospodarczej, mogą skorzystać przede wszystkim z 2 głównych typów dofinansowań. Stanowią one najpopularniejsze źródło finansowania wydatków dla przyszłej działalności.
Pierwsze źródło dofinasowania na rozpoczęcie działalności to dotacja z urzędu pracy.
Zakres funkcjonowania tego dofinansowania regulują:
- Ustawa z dnia 20 marca 2025 roku o rynku pracy i służbach zatrudnienia,
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 lipca 2017 roku w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej.
Poza ww. ramami prawnymi urzędy pracy informują o sposobie działania tego programu na swoich stronach internetowych.
Dotacja na rozpoczęcie działalności gospodarczej skierowana jest przede wszystkim do osób bezrobotnych, które nie prowadziły jeszcze działalności gospodarczej, a jednocześnie, które są np. absolwentami, osobami poszukującymi pracy, osobami sprawującymi opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami, które nie wykonują innej pracy zarobkowej i innymi tego typu osobami.
Osoba taka może otrzymać dotację na rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej do wysokości 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia na dzień zawarcia umowy (w 2025 roku ta kwota to niecałe 54 000 zł, z tym że każdy urząd pracy ustala indywidualnie górny pułap przyznawanych dofinansowań).
Jeżeli bezrobotny zdecyduje o skorzystaniu z ww. dotacji, wówczas musi podpisać umowę z urzędem pracy, do którego terytorialnie przynależy, uczestniczyć w szkoleniach z tytułu prowadzenia działalności, utworzyć dokumentację dotyczącą przyszłej działalności, m.in. biznesplan, a w efekcie wydatkować środki zgodnie z harmonogramem oraz prowadzić działalność nie krócej niż 12 miesięcy, licząc od jej otwarcia. Co więcej, w tym okresie beneficjent dotacji z urzędu pracy nie może zatrudnić się u innego przedsiębiorcy i jest zobligowany do części niewykorzystanej dotacji albo wykorzystanej niezgodnie z harmonogramem.
Środki z urzędu pracy na rozpoczęcie prowadzenia działalności bezrobotny podejmujący działalność może wydać np. na środki trwałe, wyposażenie, usługi księgowe, najem, marketing, logistykę, inne usługi.
Drugie źródło dofinansowania na rozpoczęcie działalności to fundusze unijne. Dofinansowanie z Unii Europejskiej na rozpoczęcie działalności gospodarczej jest skierowane do osób fizycznych, które po raz pierwszy chcą zarejestrować działalność gospodarczą i pozostają bez zatrudnienia. Dotacje z UE skierowane są zarówno do osób młodych poniżej 30. roku życia, jak i w średnim wieku powyżej 30. roku życia.
Dotacje z UE na rozpoczęcie prowadzenia działalności rozdysponowywane są najczęściej na szczeblu regionalnym za pomocą regionalnych projektów operacyjnych dofinansowania rozpoczęcia działalności. Tam właśnie trzeba szukać wszelkich informacji nt. tego, jak przystąpić do programu, jakie środki są dostępne, jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać środki, jak je wydatkować i w jakim czasie się je otrzyma.
Do każdego projektu ogłaszane są nabory bezrobotnych. Nabory występują w takim czasie, w jakim instytucje, firmy prowadzące dany projekt otrzymają środki na jego realizację.
Program projektów UE na rozpoczęcie działalności składa się zazwyczaj ze szkoleń, ćwiczeń praktycznych, uzupełniania dokumentów, szukania potencjalnych klientów, uzupełniania dokumentacji do wniosku o przyznanie dofinansowania z UE na rozpoczęcie działalności, wydatkowania środków zgodnie z programem dotacji (zwrot niewykorzystanych środków), prowadzenia działalności przez określony czas (może być on różny w zależności od projektu).
Środki z tegoż dofinansowania osoba fizyczna podejmująca działalność, podobnie jak przy dotacji z urzędu pracy, może wydać m.in. na środki trwałe, wyposażenie, usługi księgowe, najem, marketing, logistykę, inne usługi.
Dotacje z UE na rozpoczęcie działalności mogą opiewać na wysokość do około 150 000 zł.
Dotacja z UE na rozpoczęcie działalności gospodarczej a przychód i koszt uzyskania przychodu
Nawiązując do art. 14 ust. 2 pkt 2 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej ustawą o PIT), przychodem z działalności gospodarczej są również dotacje, subwencje, dopłaty, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 13 i ust. 9, i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem, gdy przychody te są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których, zgodnie z art. 22a-22o dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.
Powyższe oznacza, że przychodem z działalności gospodarczej są także otrzymane dotacje, subwencje stanowiące:
- pokrycie kosztów działalności, albo
- zwrot poniesionych na działalność wydatków.
Niemniej otrzymane dotacje, subwencje na zakup wyposażenia i innych składników majątku niż środki trwałe, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, stanowią przychód z działalności gospodarczej.
Natomiast otrzymane dotacje, subwencje na zakup środków trwałych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, nie będą stanowić przychodu z działalności gospodarczej.
Reguła ta ma zastosowanie zarówno do dotacji otrzymanych z UE (poza wyjątkami), jak i z urzędu pracy.
Niemniej od razu trzeba zaznaczyć, że dotacje otrzymane z UE na rozpoczęcie prowadzenia działalności korzystają z innego typu zwolnienia z podatku dochodowego PIT niż dotacja z urzędu pracy na ten cel.
Zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych będą korzystać dotacje z UE otrzymane na rozpoczęcie działalności (i nie tylko), jeżeli otrzymane są w ramach działającego projektu, który przykładowo organizuje nabór, prowadzi szkolenia, egzaminuje uczestników, wymaga zgromadzenia dokumentacji, np. listów intencyjnych do składanego wniosku, rozpatruje konkurs, przyznaje dofinansowanie.
Druga ważna kwestia w zakresie korzystania ze zwolnienia jest taka, że środki finansowe otrzymane z UE przez beneficjenta na rozpoczęcie działalności muszą być udzielone w ramach programu finansowanego z udziałem niżej wymienionych środków.
Środki udzielone w ramach programu finansowego wsparcia z UE dla przedsiębiorców i nie tylko, które korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych | |
Lp. | Wykaz rodzajów środków |
1. | Środki pochodzące z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, Europejskiego Funduszu Rybackiego, Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, z wyłączeniem środków, o których mowa w pkt 5 lit. a i b |
2. | Niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), z wyłączeniem środków z Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy |
3. | Środki na realizację wspólnej polityki rolnej |
4. | Środki przeznaczone na realizację programów w ramach celu Europejska Współpraca Terytorialna oraz celu Europejska Współpraca Terytorialna (Interreg) |
5. | Środki przeznaczone na realizację programów, o których mowa w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1638/2006 z dnia 24 października 2006 roku określającym przepisy ogólne w sprawie ustanowienia Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (Dz. Urz. UE L 310 z 09.11.2006, str. 1) oraz programów Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa |
6. | Środki przeznaczone na realizację Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych |
7. | Środki Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym i środki Europejskiego Funduszu Społecznego Plus przeznaczonego na zwalczanie deprywacji materialnej |
8. | Środki pochodzące z instrumentu „Łącząc Europę”, o którym mowa w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 roku ustanawiającym instrument „Łącząc Europę”, zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 913/2010 oraz uchylającym rozporządzenia (WE) nr 680/2007 i (WE) nr 67/2010 (Dz. Urz. UE L 348 z 20.12.2013, str. 129, z późn. zm.), oraz środki pochodzące z instrumentu „Łącząc Europę”, o którym mowa w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1153 z dnia 7 lipca 2021 roku ustanawiającym instrument „Łącząc Europę” i uchylającym rozporządzenia (UE) nr 1316/2013 i (UE) nr 283/2014 (Dz. Urz. UE L 249 z 14.07.2021, str. 38) |
9. | Środki pochodzące z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, przeznaczone na wsparcie o charakterze bezzwrotnym, o którym mowa w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 roku ustanawiającym Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Dz. Urz. UE L 57 z 18.02.2021, str. 17, z późn. zm.) |
Jeżeli powyższe warunki nie będą spełnione, wówczas dotacja z UE na rozpoczęcie działalności będzie stanowiła przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i jednocześnie beneficjent nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania tym podatkiem.
Co natomiast z kosztami?
Powyższe oznacza, że jeżeli otrzymana dotacja z UE na rozpoczęcie działalności gospodarczej korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym PIT, to jednocześnie beneficjent nie może ująć wydatków sfinansowanych z tej dotacji do kosztów uzyskania przychodów.
Dotacja z urzędu pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej a przychód i koszt uzyskania przychodu
Nawiązując do art. 147 ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia, starosta może przyznać z Funduszu Pracy:
- bezrobotnemu,
- absolwentowi centrum integracji społecznej lub absolwentowi klubu integracji społecznej,
- poszukującemu pracy niezatrudnionemu i niewykonującemu innej pracy zarobkowej opiekunowi osoby z niepełnosprawnością
– jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności.
Otrzymane z urzędu pracy dofinansowanie na rozpoczęcie działalności gospodarczej stanowi przychód z działalności gospodarczej podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Niemniej na gruncie art. 21 ust. 1 pkt 121a ustawy o PIT zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych podlega otrzymane dofinansowanie z urzędu pracy na cele podjęcia działalności gospodarczej (o którym mowa właśnie w ww. art. 147 ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia).
Zatem otrzymana dotacja na rozpoczęcie działalności gospodarczej wydatkowana na:
- zakup wyposażenia i innych składników majątku niż środki trwałe, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, będzie korzystała ze zwolnienia z podatku dochodowego PIT;
- zakup środków trwałych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, nie będzie stanowiła przychodu z działalności gospodarczej.
Co z wydatkowaniem tych środków na gruncie uznania za koszty uzyskania przychodów?
Powołując się ponownie na art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o PIT, za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów) pochodzących z dotacji UE.
W przepisie tym jednak nie znalazło się dofinansowanie otrzymane z urzędu pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
Wniosek z tego jest taki, że wydatki sfinansowane dofinansowaniem z urzędu pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej stanowią koszty uzyskania przychodów (oczywiście, jeżeli spełniają ustawowe warunki uznania danego wydatku za koszt podatkowy) z wyjątkiem wydatków na nabycie składników majątku stanowiących środki trwałe.
Wydatki na nabycie środków trwałych w postaci odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej tych środków trwałych sfinansowane ww. dotacją z urzędu pracy nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów (ale też kwota dotacji na środki trwałe nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej).
Mówi o tym art. 121a ustawy o PIT.
Zgodnie natomiast z art. 22d ustawy o PIT podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, których wartość początkowa określona zgodnie z art. 22g nie przekracza 10 000 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.
Decyzja odnośnie do uznania danego składnika majątkowego o wartości poniżej 10 000 zł za środek trwały jest pozostawiona podatnikowi.
Taki składnik można zaliczyć do środków trwałych i dokonywać albo jednorazowej amortyzacji, albo amortyzować go na zasadach ogólnych.
Podatnik może również zdecydować, że nie zakwalifikuje takiego składnika do środka trwałego, a wydatki związane z nabyciem zaliczy bezpośrednio w koszty. Jedynie w tym drugim przypadku mamy do czynienia z wyposażeniem.
Tak więc za wyposażenie należy uznać takie składniki majątku nabyte na cele działalności, których ustalona wartość początkowa opiewa na kwotę mniejszą niż 10 000 zł, i jednocześnie podatnik zdecydował o niezaliczeniu ich do kategorii środków trwałych.
Przykład 1.
Podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej otrzymał z urzędu pracy jednorazowe dofinansowanie na rozpoczęcie działalności. Środki przeznaczył na zakup wyposażenia do swojego biura w postaci mebli, sprzętu elektronicznego oraz komputerowego. Poniesione wydatki sfinansowane dotacją stanowią dla podatnika koszt uzyskania przychodu.
Przykład 2.
Podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą kupił kosiarkę spalinową o wartości 9000 zł. Zdecydował się na wpisanie jej do ewidencji środków trwałych oraz dokonanie jednorazowej amortyzacji. Choć wydatek na zakup został sfinansowany z dotacji z urzędu pracy, to podatnik nie może wydatku zaliczyć do kosztów.
Przykład 3.
Podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą kupił kosiarkę spalinową o wartości 9000 zł. Nie wpisał tego składnika do ewidencji środków trwałych, w związku z czym stanowi ona wyposażenie. Zakup został sfinansowany z dotacji z urzędu pracy, ale podatnik ma prawo do ujęcia wydatku w kosztach uzyskania przychodów.
Ze zwolnienia z opodatkowania otrzymanej dotacji można zrezygnować
Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednej bardzo ważnej rzeczy.
Zgodnie z art. 14 ust. 9 ustawy o PIT podatnik może zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej dotacje, subwencje, dopłaty, inne nieodpłatne świadczenia lub kwoty otrzymane od agencji wykonawczych, jeżeli do upływu terminu złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym je otrzymał, złoży właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o zaliczeniu określonych dotacji, subwencji, dopłat, innych nieodpłatnych świadczeń lub kwot otrzymanych od agencji wykonawczych do przychodów.
Przedsiębiorca może zrezygnować ze zwolnienia z opodatkowania otrzymanej dotacji na rozpoczęcie działalności pochodzącej zarówno z UE, jak i z urzędu pracy.
W takim wypadku rozpozna kwotę otrzymanej dotacji jako przychód podlegający opodatkowaniu, a wydatki sfinansowane z tej dotacji ujmie w kosztach uzyskania przychodów.
Co więcej, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych sfinansowanych z ww. dotacji będą stanowić koszty uzyskania przychodów.
