W odniesieniu do różnych należności o charakterze opiekuńczym sporo się ostatnio dzieje. Rok temu wprowadzono np. nowe świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych. W ramach tych przepisów dokonano także zmian w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego. Jakie zatem są zasady przysługiwania świadczenia pielęgnacyjnego w 2025 roku? Świadczenie pielęgnacyjne omawiamy w niniejszym artykule.
Świadczenie pielęgnacyjne – podstawa prawna
Uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego regulują przepisy Ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych zwanej dalej u.ś.r. Zmiany dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego weszły w życie 1 stycznia 2024 roku i wynikają z Ustawy z dnia 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym.
Uprawnieni do świadczenia pielęgnacyjnego
Podmioty uprawnione do świadczenia pielęgnacyjnego zostały wskazane w art. 17 ust. 1 u.ś.r. Oznacza to, że przysługuje ono:
matce albo ojcu;
innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom;
opiekunowi faktycznemu dziecka;
rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego
– jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia, legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Wyłączenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego
Przepisy u.ś.r. zawierają jednocześnie katalog przypadków, w których świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje. Warto podkreślić, że stanowi on zamkniętą listę okoliczności wykluczających pobieranie wspomnianego świadczenia.
Zgodnie z art. 17 ust. 5 u.ś.r. świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:
osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w Ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;
osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;
na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w Ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.
Podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego na drugą i każdą kolejną osobę wymagającą opieki
Niezwykle istotną zmianą, jaka weszła w życie 1 stycznia 2025 roku, jest podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego na drugą i każdą następną osobę, nad którą sprawowana jest opieka. Co więcej, w takich okolicznościach wspomniane świadczenie podwyższa się o 100% na każdą osobę wymagającą opieki.
Zgodnie z nowym art. 17 ust. 3e u.ś.r. osobom uprawnionym do świadczenia pielęgnacyjnego (odpowiednio: matce lub ojcu, innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny i małżonkom oraz faktycznemu opiekunowi dziecka), rodzinie zastępczej i osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia, legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji – wysokość świadczenia pielęgnacyjnego podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.
Przykład 1.
Matka sprawuje opiekę nad dwojgiem dzieci, które nie mają ukończonych 18 lat. W stosunku do nich orzeczono niepełnosprawność ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. W przypadku wystąpienia przez matkę o świadczenie pielęgnacyjne, wskazane świadczenie na pierwsze dziecko ulegnie podwyższeniu o 100% w związku ze sprawowaniem opieki nad drugim dzieckiem niepełnosprawnym. Można zatem stwierdzić, że w takich okolicznościach matka dziecka otrzyma w praktyce dwukrotność świadczenia pielęgnacyjnego.
Ustalanie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego
Kwota świadczenia pielęgnacyjnego na dany rok kalendarzowy powiązana jest ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia za pracę. W myśl postanowień art. 17 ust. 3b u.ś.r. waloryzacja polega na zwiększeniu kwoty świadczenia pielęgnacyjnego o wskaźnik waloryzacji.
Wskaźnikiem waloryzacji jest procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego na 1 stycznia roku, w którym jest przeprowadzana waloryzacja – w stosunku do wysokości minimalnego wynagrodzenia obowiązującej 1 stycznia roku poprzedzającego rok, w którym jest przeprowadzana waloryzacja.
Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego ustalanego w taki sposób zaokrągla się do pełnych złotych w górę.
Kwotę świadczenia pielęgnacyjnego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwota świadczenia przysługująca za niepełny miesiąc podlega zaokrągleniu do 10 groszy w górę.
W razie śmierci osoby wymagającej opieki, osoba ją sprawująca zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki.
Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego w 2025 roku
Od 1 stycznia bieżącego roku obowiązuje nowelizacja przepisów, która ustaliła nową kwotę świadczenia pielęgnacyjnego. Wysokość tego finansowego wsparcia jest powiązana z waloryzacją, co oznacza, że świadczenie wzrasta. Od stycznia 2025 roku opiekunowie dzieci z niepełnosprawnością otrzymują 3287 zł co miesiąc. Brak przy tym kryterium dochodu.
Świadczenie pielęgnacyjne 2025 - podsumowanie
Sprawowanie przez rodziców lub opiekunów opieki nad osobą niepełnosprawną posiadającą określone orzeczenia wiąże się z możliwością uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego.
Od stycznia 2024 roku weszły w życie istotne zmiany w przyznawaniu świadczenia pielęgnacyjnego. Najważniejszą nowością jest usunięcie kryteriów dochodowych, co oznacza, że dochody opiekuna nie mają już wpływu na wysokość wsparcia. Każda osoba spełniająca pozostałe kryteria otrzyma pełną kwotę 3287 zł miesięcznie. Kolejną przełomową zmianą jest możliwość łączenia aktywności zawodowej ze świadczeniem. Rodzice i opiekunowie mogą teraz pracować bez ryzyka utraty świadczenia pielęgnacyjnego. Dotyczy to również osób pobierających renty, emerytury czy inne świadczenia.
Dzięki tym zmianom, rodziny zyskują większą niezależność finansową, mogą zapewnić dzieciom z niepełnosprawnościami wymaganą rehabilitację i opiekę, a także poprawić dobrostan fizyczny i psychiczny wszystkich członków rodziny. To krok w kierunku stabilniejszej przyszłości dla wielu polskich rodzin.
