Systemy Windows od wielu lat są najpopularniejsze na świecie i nic nie wskazuje na to, by ta sytuacja w najbliższym czasie uległa zmianie. Z oprogramowania Microsoftu korzystają zarówno domowi użytkownicy, jak i firmy. Sukces Okienek bardzo łatwo wytłumaczyć - są to systemy wygodne, przyjazne dla użytkownika oraz kompatybilne ze znakomitą większością aplikacji. Mankament Windowsów jest jeden, za to bardzo poważny - cena. Zakup licencji na kilkanaście stanowisk (bo tyle zwykle znajduje się w przeciętnej firmie) to ogromny wydatek. Z tego powodu wielu przedsiębiorców rezygnuje z instalacji systemów Microsoftu, stawiając na bezpłatne dystrybucje Linuksa. Czym jest Linux? Czy naprawdę jest tak skomplikowany, jak mówią niektórzy? No i jaki rodzaj wybrać? Na te i na inne pytania postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.
Czym jest Linux?
W 1991 roku fiński informatyk Linus Torvalds postanowił stworzyć własny system operacyjny, a konkretnie jego jądro, czyli najważniejszą strukturę takiego oprogramowania. Swoje dzieło udostępnił na zasadach wolnej licencji - każdy mógł (i do dziś może) zmodyfikować kod systemu. Decyzja Torvaldsa sprawiła, że aktywowała się grupa zapaleńców, która zaczęła udoskonalać jego twór. Na przestrzeni lat zaczęły się pojawiać kolejne odmiany (dystrybucje) systemu, nazwanego przez jednego z programistów Linuksem - od słów Linus oraz Unix (system operacyjny, na którym wzorował się Torvalds). Dystrybucje tworzył i ciągle tworzą zarówno firmy, jak i organizacje oraz pojedynczy ludzie. Z pewnością wiesz, jak wygląda aktualizacja systemów Microsoftu - raz na jakiś czas pojawiają się oficjalne łatki unowocześniające, które zmieniają określone funkcje systemu. Z Linuksami jest inaczej - tutaj osobno aktualizowane są jądro (serce) systemu, wspólne dla wszystkich odmian oraz poszczególne dystrybucje. System zwykle regularnie przypomina o potrzebie ściągnięcia nowych plików - to bardzo ważne w kontekście bezpieczeństwa komputera.
Linux, na początku swojego istnienia nie posiadał wygodnych interfejsów dla użytkowników. Był narzędziem wykorzystywanym głównie przez informatycznych zapaleńców oraz specjalistyczne firmy, które instalowały go na swoich serwerach. Wiele zmieniło się, gdy poszczególne dystrybucje otrzymały powłoki graficzne z wyglądu zbliżone do tych z Windowsów. Linuksy dzięki temu stały się popularne również wśród zwykłych posiadaczy pecetów, choć - przez brak kompatybilności - nigdy nie zdobyły uznania zwolenników gier komputerowych. Obecność darmowych pakietów biurowych, które swoimi możliwościami potrafią dorównywać komercyjnym programom, zachęciła wiele firm do przesiadki z drogich Windowsów.
Linux dlaczego warto zainstalować go w firmie?
-
Dystrybucje są w większości przypadków darmowe, co jest ogromnym odciążeniem dla budżetu każdej firmy.
-
Ogromna baza bezpłatnych programów - spora część z nich to doskonałe alternatywy dla komercyjnych aplikacji, takich jak Microsoft Office czy Adobe Photoshop.
-
Wydajność oraz stabilność - pod tymi dwoma względami systemy oparte na jądrze Linuksa zdecydowanie przewyższają Windowsy.
-
Ogromne możliwości modyfikacji systemów - zarówno na poziomie podstawowym (np. wygląd), jak i bardziej zaawansowanym (kod źródłowy).
-
Linux jest bardzo bezpieczny - na te systemy powstaje niewiele wirusów, ponadto istnieją mocne bariery przeciw złośliwemu oprogramowaniu, takie jak autoryzacja instalacji hasłem i ściąganie aplikacji z chronionych repozytoriów.
-
Wielość odmian. Dystrybucji jest wiele i każdy może wybrać taką, która mu najbardziej odpowiada.
-
Istnienie dystrybucji skrojonych do określonych zadań - to niezwykle przydatne dla administratorów firmowych sieci IT.
-
Mała “zasobożerność”. Linux znakomicie nadaje się do instalacji na maszynach o słabych osiągach, takich jak netbooki lub tanie biurowe komputery.
Linux i jego dystrybucje
Poszczególne dystrybucje Linuksa różnią się kilkoma ważnymi elementami. Pierwszym z nich jest środowisko graficzne, czyli ogólny wygląd interfejsu oprogramowania. Co ciekawe, niektóre odmiany systemu dopuszczają implementację kilku różnych środowisk. Bardziej zaawansowani użytkownicy są w stanie dowolnie zmodyfikować prezencję Linuksa - otwarty kod źródłowy systemu daje takie możliwości.
Kolejny element to przeznaczenie. Można wyróżnić dystrybucje do użytku ogólnego, które nadają się do uniwersalnych zastosowań - w domu, firmie i biurze. Istnieją też Linuksy posiadające ściśle określony cel, taki jak np. wykonywanie kopii zapasowych lub testowanie sprzętu bez instalacji całości oprogramowania. Niektóre dystrybucje znajdują szczególne uznanie wśród administratorów serwerów i sieci firmowych, inne - pośród posiadaczy mało wydajnych netbooków. Następna różnica to dostępne oprogramowanie. Istnieją aplikacje, które można uruchomić tylko na niektórych dystrybucjach. Ponadto poszczególne odmiany systemu mają domyślne wgrane różne programy, takie jak przeglądarki internetowe czy pakiety biurowe.
Dystrybucje różnią się między sobą także łatwością użytkowania. Te najbardziej przyjazne użytkownikowi (jak np. Ubuntu) posiadają przejrzyste instalatory, dzięki którym nawet największy laik może zainstalować Linuksa na swoim komputerze. Ponadto ułatwienia dotyczą też pobierania i instalacji aplikacji - na wygodnych dystrybucjach ściąga się je wprost z chronionych przed wirusami repozytoriów, a później są one instalowane automatycznie. Przez wiele lat wielką zmorą użytkowników Linuksów było instalowanie sterowników, czyli programów do obsługi urządzeń (np. karty graficznej, monitora). Nowoczesne odmiany systemu posiadają wgrane domyślnie wszystkie popularne sterowniki, dzięki którym z komputera można korzystać po instalacji niemal tak szybko, jak w przypadku Windowsów.
Linux - popularnie dystrybucje
Odmian tego systemu jest naprawdę wiele - zarówno tych malutkich, mieszczących się na dyskietce lub niewielkim pendrivie, jak i tych dużych, zajmujących parę gigabajtów i zawierających mnóstwo pakietów darmowego oprogramowania. W tym tekście przedstawimy trzy dystrybucje, które są najbardziej godne twojej uwagi.
-
Fedora - za tę dystrybucję odpowiada komercyjna firma Red Hat. System niegdyś był płatny i przeznaczony ściśle dla odbiorców biznesowych. Obecnie jest zupełnie darmowy - na oficjalnej stronie do ściągnięcia jest jego najnowsza, dwudziesta wersja. Fedorę wyróżnia przede wszystkim piękne środowisko graficzne, przypominające nieco widoki znane z MacOS X. Użytkowników przyciąga także potężna baza przydatnych aplikacji - m.in pakiet biurowy LibreOffice, edytor obrazów Gimp oraz Scribus do składania grafiki. Warto wspomnieć, że oprócz firmy Red Hat za Fedorą stoi bardzo aktywna społeczność użytkowników. Jeżeli masz w budżecie trochę pieniędzy na oprogramowanie i pragniesz otrzymywać kompleksowe wsparcie ze strony twórców systemu, postaw na komercyjną edycję Fedory, czyli Red Hat Enterprise Linux.
-
Ubuntu - chyba najbardziej popularny w ostatnim czasie Linux, używany zarówno przez domowych użytkowników, jak i firmy. Dystrybucja jest rozwijana przez brytyjską firmę Canonical, znaną ze wspierania produktów open source. Najważniejszą zaletą Ubuntu jest łatwość obsługi - przesiadka z Windowsów na ten system jest całkowicie bezbolesna. Dystrybucja ta zapewnia mnóstwo możliwości konfiguracji, dzięki czemu można dostosować ją do swoich potrzeb. Podobnie jak Fedora, Ubuntu również oferuje sporo przydatnego oprogramowania - w domyślnym pakiecie oraz do ściągnięcia z repozytorium. Atutem dystrybucji jest jej wysoka wydajność przy niskim wykorzystaniu procesora i pamięci - Ubuntu prezentuje się naprawdę pięknie, a mimo to prawie nigdy nie spowalnia. Właściciele kiepskich komputerów mogą na dodatek włączyć tryb 2D - znacznie zwiększa on możliwości sprzętu, ograniczając efekty graficzne. Dla administratorów sieci firmowych niezwykle przydatnym narzędziem jest Ubuntu Landscape, który pozwala na monitorowanie i sterowanie innymi urządzeniami za pomocą panelu WWW. Co ciekawe, z systemu tego utworzono wiele jego odmian - np. przeznaczony dla netbooków i słabszych komputerów Lubuntu oraz zaprojektowany dla szkół i uczelni Edubuntu. Bardziej samodzielną dystrybucją powstałą na bazie Ubuntu jest Linux Mint, wyróżniający się graficzną efektownością.
-
openSUSE - kolejna po Fedorze dystrybucja, za którą stoi duża firma. Podobnie jak Red Hat, opiekujący się tym projektem koncern Novell postanowił podzielić go na dwie części. I tak SUSE Linux Enterprise jest odmianą płatną, przeznaczoną dla firm, a openSUSE - darmową, dla każdego użytkownika. Tym, co przemawia za zakupem komercyjnej edycji, jest gwarantowane wsparcie ze strony Novella. OpenSUSE jest - dzięki aplikacji YaST - niezwykle przystępny w konfiguracji. Poza tym przyciąga on nowych odbiorców dopracowaniem, stabilnością oraz ładną prezencją. Wieloletni użytkownicy Windowsa nie będą mieli wielkich trudności podczas nauki nowego systemu.
