Odpowiedzialność platform internetowych za treści udostępniane przez użytkowników mogą wynikać w zależności od przypadku – z ustawy Prawo autorskie i prawa pokrewne, jeśli dotyczy udostępniania utworów, bądź z ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Odpowiedzialność dostawców usług pośrednich w tym zakresie reguluje również Digital Services Act – unijny Akt o usługach cyfrowych (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z dnia 19 października 2022 roku w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE). Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej o tym, jak kształtuje się odpowiedzialność portali za treści użytkowników!
Publiczne udostępnianie utworów online
Udzielenie przez dostawcę usług udostępniania treści online publicznego dostępu do utworu zamieszczonego przez usługobiorcę stanowi publiczne udostępnienie utworu przez tego dostawcę.
Zgoda uprawnionego na publiczne udostępnienie utworu przez dostawcę usług udostępniania treści online obejmuje również zgodę na publiczne udostępnienie tego utworu przez usługobiorcę za pośrednictwem tego dostawcy, jeżeli nie jest dokonywane przez usługobiorcę w celach zarobkowych lub nie przynosi mu znaczących przychodów.
Do publicznego udostępniania, o którym mowa wyżej, nie stosuje się zasad dotyczących bezprawnego charakteru danych wynikających z Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
Wyłączenia od odpowiedzialności za publiczne udostępnienie utworów bez zgody uprawnionego według prawa autorskiego
Dostawca usług udostępniania treści online, który bez wymaganej zgody uprawnionego dokonał publicznego udostępnienia utworu zamieszczonego przez usługobiorcę, ponosi odpowiedzialność z tytułu naruszenia prawa autorskiego, chyba że wykaże, że:
- dołożył należytej staranności, aby uzyskać tę zgodę, oraz
- dołożył należytej staranności, aby uniemożliwić dostęp do tego utworu, jeżeli uprawniony przekazał mu informacje odpowiednie i niezbędne do osiągnięcia tego celu, pozwalające w szczególności na ustalenie uprawnionego i identyfikację utworu z uwzględnieniem dostępnych środków technologicznych, oraz
- działał niezwłocznie po otrzymaniu od uprawnionego należycie uzasadnionego żądania zablokowania dostępu do tego utworu lub usunięcia go ze swoich stron internetowych, a także dołożył należytej staranności, aby uniemożliwić dostęp do tego utworu w przyszłości, jeżeli uprawniony przekazał mu informacje, o których mowa wyżej.
Dostawca usług udostępniania treści online, którego usługi są dostępne publicznie na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, krócej niż trzy lata i którego roczny obrót nie przekracza równowartości 10 milionów euro, ponosi odpowiedzialność za publiczne udostępnienie utworu bez wymaganej zgody uprawnionego, chyba że:
- wykaże okoliczności, o których mowa wyżej, oraz
- wykaże, że działał niezwłocznie po otrzymaniu od uprawnionego należycie uzasadnionego żądania zablokowania dostępu do tego utworu lub usunięcia go ze swoich stron internetowych.
Jeżeli średnia miesięczna liczba odwiedzających tego dostawcy obliczona na podstawie poprzedniego roku kalendarzowego przekracza 5 milionów, jest on również obowiązany wykazać, że dołożył należytej staranności, aby uniemożliwić dostęp do utworu, jeżeli uprawniony przekazał mu informacje odpowiednie i niezbędne do uniemożliwienia dostępu, pozwalające w szczególności na ustalenie uprawnionego i identyfikację utworu z uwzględnieniem dostępnych środków technologicznych.
Roczny obrót oblicza się zgodnie z zaleceniem Komisji 2003/361/WE z 6 maja 2003 roku dotyczącym definicji przedsiębiorstw mikro, małych i średnich.
Oceny, czy dany dostawca usług udostępniania treści online spełnił przesłanki zwolnienia z odpowiedzialności, dokonuje się, biorąc pod uwagę wszystkie istotne okoliczności sprawy, takie jak:
- rodzaj świadczonych usług;
- skala świadczonych usług;
- krąg usługobiorców;
- rodzaj udostępnianych utworów;
- dostępność i koszt odpowiednich i skutecznych środków uniemożliwiających dostęp do poszczególnych utworów lub zapobiegających ich ponownemu zamieszczaniu przez usługobiorców.
Zakres współpracy między dostawcą a uprawnionym według prawa autorskiego
Współpraca między dostawcą usług udostępniania treści online a uprawnionym nie może prowadzić do niedostępności utworów zamieszczanych przez usługobiorcę zgodnie z prawem, w szczególności na podstawie przepisów o dozwolonym użytku.
Dostawca usług udostępniania treści online niezwłocznie informuje usługobiorcę o każdym przypadku uniemożliwienia dostępu do zamieszczonego przez niego utworu, zablokowania dostępu lub usunięcia utworu.
Dostawca usług udostępniania treści online udostępnia uprawnionemu, na jego żądanie:
- informacje na temat stosowanej przez niego praktyki w zakresie współpracy z uprawnionymi;
- informacje na temat wykorzystywania utworów, co do których uzyskał zgodę uprawnionego na ich publiczne udostępnienie, niezbędne do określenia wysokości wynagrodzenia należnego uprawnionemu od dostawcy usług udostępniania treści online.
Skarga usługobiorcy
Dostawca usług udostępniania treści online umożliwia usługobiorcy składanie skarg przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej w przypadku uniemożliwienia dostępu do utworu zamieszczonego przez usługobiorcę, zablokowania dostępu do tego utworu lub jego usunięcia.
W przypadku uznania skargi za uzasadnioną dostawca usług udostępniania treści online niezwłocznie umożliwia dostęp do utworu, odblokowuje dostęp do utworu lub przywraca usunięty utwór oraz niezwłocznie informuje usługobiorcę o pozytywnym rozpatrzeniu skargi. Skargę uważa się za uzasadnioną w szczególności wtedy, gdy zamieszczenie utworu nastąpiło za zgodą uprawnionego lub na podstawie przepisów o dozwolonym użytku.
W przypadku uznania skargi za nieuzasadnioną dostawca usług udostępniania treści online niezwłocznie informuje o tym usługobiorcę i przedstawia pisemne uzasadnienie faktyczne i prawne.
Warunki korzystania z usług
Działania dostawcy usług udostępniania treści online oraz uprawnionego nie mogą prowadzić do identyfikacji indywidualnych usługobiorców ani do przetwarzania ich danych osobowych, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
Dostawca usług udostępniania treści online informuje usługobiorcę o warunkach korzystania ze swoich usług, w tym o możliwości korzystania z utworów na podstawie przepisów o dozwolonym użytku.
Wyłączeń od odpowiedzialności za publiczne udostępnienie utworów bez zgody uprawnionego nie stosuje się do dostawców usług udostępniania treści online, których głównym celem jest podejmowanie lub ułatwianie działań naruszających prawa autorskie.
Wyłączenie odpowiedzialności usługodawcy z tytułu świadczenia usług drogą elektroniczną
Usługodawca, który świadczy usługi drogą elektroniczną obejmujące transmisję w sieci telekomunikacyjnej danych przekazywanych przez odbiorcę usługi lub zapewnienie dostępu do sieci telekomunikacyjnej nie ponosi odpowiedzialności za treść tych danych, jeżeli:
- nie jest inicjatorem przekazu danych;
- nie wybiera odbiorcy przekazu danych;
- nie wybiera oraz nie modyfikuje informacji zawartych w przekazie.
Nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto transmitując dane oraz zapewniając automatyczne i krótkotrwałe pośrednie przechowywanie tych danych w celu przyspieszenia ponownego dostępu do nich na żądanie innego podmiotu:
- nie modyfikuje danych;
- posługuje się uznanymi i stosowanymi zwykle w tego rodzaju działalności technikami informatycznymi określającymi parametry techniczne dostępu do danych i ich aktualizowania oraz
- nie zakłóca posługiwania się technikami informatycznymi uznanymi i stosowanymi zwykle w tego rodzaju działalności w zakresie zbierania informacji o korzystaniu ze zgromadzonych danych.
Nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto przy zachowaniu ww. warunków niezwłocznie usunie dane albo uniemożliwi dostęp do przechowywanych danych, gdy uzyska wiadomość, że zostały usunięte z początkowego źródła transmisji lub dostęp do nich został uniemożliwiony, albo gdy sąd lub inny właściwy organ nakazał usunięcie danych lub uniemożliwienie do nich dostępu.
Nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto udostępniając zasoby systemu teleinformatycznego w celu przechowywania danych przez usługobiorcę, nie wie o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności, a w razie otrzymania urzędowego zawiadomienia lub uzyskania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności niezwłocznie uniemożliwi dostęp do tych danych.
Usługodawca, który otrzymał urzędowe zawiadomienie o bezprawnym charakterze przechowywanych danych dostarczonych przez usługobiorcę i uniemożliwił do nich dostęp, nie ponosi odpowiedzialności względem tego usługobiorcy za szkodę powstałą w wyniku uniemożliwienia dostępu do tych danych.
Przykład 1.
Spółka XYZ udostępnia online platformę internetową, na której można zamieszczać różnorodne treści. Czy musi monitorować dane, aby wyłączyć swoją odpowiedzialność za ich treść?
Nie, podmiot, który świadczy takie usługi jak określone powyżej, nie jest obowiązany do sprawdzania przekazywanych, przechowywanych lub udostępnianych przez niego danych.
Usługodawca, który uzyskał wiarygodną wiadomość o bezprawnym charakterze przechowywanych danych dostarczonych przez usługobiorcę i uniemożliwił dostęp do tych danych, nie odpowiada względem tego usługobiorcy za szkodę powstałą w wyniku uniemożliwienia dostępu do tych danych, jeżeli niezwłocznie zawiadomił usługobiorcę o zamiarze uniemożliwienia do nich dostępu.
Odpowiedzialność platform internetowych i dostawców usług pośrednich zgodnie z DSA
W przypadku tzw. usługi zwykłego przekazu, czyli usługi polegającą na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi lub na zapewnianiu dostępu do sieci telekomunikacyjnej, dostawca usług nie ponosi odpowiedzialności za przekazywane lub uzyskiwane informacje, pod warunkiem że:
- nie jest inicjatorem transmisji;
- nie wybiera odbiorcy transmisji oraz
- nie wybiera ani nie modyfikuje informacji zawartych w transmisji.
Inna sytuacja ma miejsce w przypadku usługi „cachingu”, polegającej na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi, obejmującej automatyczne, pośrednie i krótkotrwałe przechowywanie tej informacji dokonywane wyłącznie w celu usprawnienia późniejszej transmisji informacji na żądanie innych odbiorców. Dostawca usług nie ponosi odpowiedzialności z tytułu automatycznego, pośredniego i krótkotrwałego przechowywania tej informacji dokonywanego wyłącznie w celu usprawnienia lub lepszego zabezpieczenia późniejszej transmisji informacji na żądanie innych odbiorców usługi, pod warunkiem że dostawca:
- nie modyfikuje informacji;
- przestrzega warunków dostępu do informacji;
- przestrzega zasad dotyczących aktualizowania informacji określonych w sposób szeroko uznany i stosowany w branży;
- nie zakłóca zgodnego z prawem posługiwania się technologią szeroko uznaną i stosowaną w branży w celu uzyskania danych o korzystaniu z informacji oraz
- podejmuje bezzwłocznie odpowiednie działania w celu usunięcia przechowywanych informacji lub uniemożliwienia dostępu do nich, gdy uzyska faktyczną wiedzę, że zostały one usunięte z początkowego źródła transmisji lub dostęp do nich został uniemożliwiony, albo gdy organy sądowe lub administracyjne nakazały usunięcie informacji lub uniemożliwienie dostępu do niej.
Z kolei w przypadku usługi „hostingu” polegającej na przechowywaniu informacji przekazanych przez odbiorcę usługi oraz na jego żądanie – dostawca usług nie ponosi odpowiedzialności za informacje przechowywane na wniosek odbiorcy usługi, pod warunkiem że dostawca:
- nie ma faktycznej wiedzy o nielegalnej działalności lub nielegalnych treściach, a w odniesieniu do roszczeń odszkodowawczych – nie wie o stanie faktycznym lub okolicznościach, które w sposób oczywisty świadczą o nielegalnej działalności lub nielegalnych treściach; lub
- podejmuje bezzwłocznie odpowiednie działania w celu usunięcia lub uniemożliwienia dostępu do nielegalnych treści, gdy uzyska taką wiedzę lub wiadomość.
