Prace szczególnie niebezpieczne — jakie wyróżniamy?

Prace szczególnie niebezpieczne można rozpatrywać zarówno pod kątem potocznego rozumienia tego pojęcia, jak i w kontekście obowiązujących aktualnie przepisów prawa pracy. Dla pracodawców i pracowników istotne znaczenie ma drugi z wymienionych aspektów. Jakie zatem prace szczególnie niebezpieczne możemy wyróżnić na podstawie aktualnych unormowań — więcej na ten temat w artykule.

Ogólne kryteria ustalania prac szczególnie niebezpiecznych 

Przy ustalaniu, czym są prace szczególnie niebezpieczne, należy wziąć pod uwagę określone kryteria. Dokonując kwalifikacji czynności służbowych pracownika jako prac szczególnie niebezpiecznych, powinno się uwzględnić poniższe uwarunkowania:

• szczególnie niebezpieczne warunki wykonywania pracy,

• zwiększone ryzyko powstania wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

• występowanie narażenia na szkodliwe lub niebezpieczne czynniki w środowisku pracy. 

Prace szczególnie niebezpieczne — jakie przepisy prawne należy stosować?

Powierzanie prac szczególnie niebezpiecznych wymaga stosowania odpowiednio:

• Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku — Kodeks pracy (dalej jako „kp”), 

• Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 гoku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej jako „rozporządzenie”),

• innych przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w poszczególnych gałęziach gospodarki.

Zgodnie z art. 224 § 1 kp pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu. 

W powyższym przypadku pracodawca jest obowiązany zapewnić: 

1. odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone,

2. udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym. 

Z kolei art. 225 § 1 kp stanowi, że pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej 2 osoby, w celu zapewnienia asekuracji. 

Wykaz prac, o których mowa w art. 225 § 1 kp, ustala pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, uwzględniając przepisy wydane na podstawie art. 237(15) kp. W tym zakresie przepisy kodeksowe odwołują się zatem do unormowań zawartych w rozporządzeniu.

Przepisy rozporządzenia zobowiązują pracodawcę do określenia szczegółowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, a zwłaszcza do zapewnienia:

1. bezpośredniego nadzoru nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób;
2. odpowiednich środków zabezpieczających;
3. instruktażu pracowników obejmującego w szczególności:
• imienny podział pracy,
• kolejność wykonywania zadań,
• wymagania BHP przy poszczególnych czynnościach.

Pracodawca zapewnia, aby dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych miały jedynie osoby upoważnione i odpowiednio poinstruowane.

Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe (prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części)

W katalogu prac szczególnie niebezpiecznych zawartym w rozporządzeniu znalazły się roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części w miejscach przebywania pracowników zatrudnionych przy innych pracach lub działania maszyn i innych urządzeń technicznych. Takie prace powinny być organizowane w sposób nienarażający pracowników na niebezpieczeństwa i uciążliwości wynikające z prowadzonych robót, z jednoczesnym zastosowaniem szczególnych środków ostrożności.

Przed rozpoczęciem wskazanych robót pracodawca, u którego mają być prowadzone roboty, i osoba kierująca robotami powinni ustalić w podpisanym protokole szczegółowe warunki BHP, z podziałem obowiązków w tym zakresie.

Ponadto o prowadzonych robotach oraz o niezbędnych środkach bezpieczeństwa, jakie należy stosować w czasie trwania prac, pracodawca powinien poinformować pracowników przebywających lub mogących przebywać na terenie prowadzenia robót albo w jego sąsiedztwie.

Teren prowadzenia ww. robót powinien być wydzielony i wyraźnie oznakowany. W miejscach niebezpiecznych należy umieścić znaki informacyjne dotyczące rodzaju zagrożenia oraz stosować inne środki zabezpieczające przed skutkami zagrożeń (np. siatki, bariery itp.).

Spawanie wykonywane w ramach omawianych robót powinno być prowadzone na podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym u danego pracodawcy, przy czym szczegółowe wymagania BHP przy spawaniu i cięciu metali regulują odrębne przepisy.

Prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych

Kolejną grupą prac szczególnie niebezpiecznych są prace w zbiornikach, kanałach, studniach, studzienkach kanalizacyjnych, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych zamkniętych przestrzeniach, do których wejście odbywa się przez włazy lub otwory o niewielkich rozmiarach lub jest w inny sposób utrudnione (dalej jako „zbiorniki”).

Podjęcie i prowadzenie pracy w zbiornikach może nastąpić jedynie na podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym przez pracodawcę.

Warto dodać, że pracownikowi znajdującemu się w zbiorniku należy zapewnić możliwość udzielenia natychmiastowej pierwszej pomocy w razie nagłej potrzeby lub wypadku.

Prace w zbiorniku mogą być podjęte i prowadzone po spełnieniu następujących wymagań:

1. zbiornik należy opróżnić i wstępnie oczyścić przez przemycie, przedmuchanie parą lub gazem obojętnym oraz przedmuchanie powietrzem, z tym że przedmuchiwanie zbiornika tlenem jest niedopuszczalne;

2. jeżeli praca w zbiorniku może być związana z zagrożeniem pożarowym, należy stosować niezbędne środki ochrony przeciwpożarowej;

3. po odłączeniu dopływu do zbiornika materiałów, substancji i czynników z innych zbiorników, przewodów, aparatury itp.;

4. znajdujące się we wnętrzu zbiornika grzejniki, urządzenia ruchome i inne mogące stworzyć zagrożenie należy odłączyć od źródeł zasilania;

5. na czas trwania prac w zbiorniku należy wyłączyć z ruchu lub unieruchomić tory kolejowe, zwrotnice, przenośniki, miejsca zsypu itp., znajdujące się nad zbiornikiem;

6. bezpośrednio przed przystąpieniem do pracy wewnątrz zbiornika powietrze w zbiorniku należy zbadać na zawartość tlenu oraz gazów i par substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne;

7. temperatura powietrza w zbiorniku nie powinna się różnić od temperatury otoczenia o więcej niż 5oC (5 K);

8. należy zapewnić niezbędne środki ochrony zbiorowej i indywidualnej.

Trzeba jednocześnie podkreślić, że wymagania określone w pkt 1 nie dotyczą przygotowania kanału do wykonywania w nim pracy, a pkt 3 – kanału i studzienki kanalizacyjnej. Przed wykonywaniem prac w kanale lub studzience należy przewietrzyć dany odcinek kanału, pozostawiając otwarte włazy, oraz wyłączyć ten odcinek kanalizacyjny, a jeżeli to nie jest możliwe — maksymalnie ograniczyć spływ ścieków.

Jak stanowi § 88 rozporządzenia, bezpośrednio przed przystąpieniem pracowników do pracy w zbiorniku osoba kierująca pracownikami jest obowiązana poinformować ich o:

• zakresie pracy, jaką mają wykonać oraz rodzaju zagrożeń, jakie mogą wystąpić;

• niezbędnych środkach ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz o sposobie ich stosowania;

• sposobie sygnalizacji między pracującymi wewnątrz zbiornika a asekurującymi ich na zewnątrz zbiornika;

• postępowaniu w razie wystąpienia zagrożenia.

Pracownik wchodzący do wnętrza zbiornika powinien być wyposażony w odpowiednie środki ochrony indywidualnej, w szczególności:

• szelki bezpieczeństwa z linką umocowaną do odpowiednio wytrzymałego elementu konstrukcji zewnętrznej,

• hełm ochronny i odzież ochronną,

• sprzęt izolujący ochronny układu oddechowego.

Wyposażenie w środki ochrony indywidualnej osoby asekurującej powinno być analogiczne jak w przypadku pracowników wchodzących do wnętrza zbiornika.

Z kolei brak stosowania ochron układu oddechowego jest dopuszczalne wyłącznie w warunkach, gdy zawartość tlenu w powietrzu zbiornika wynosi co najmniej 18% oraz jeżeli w powietrzu tym nie występują substancje szkodliwe dla zdrowia w stężeniu przekraczającym najwyższe dopuszczalne stężenia czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ani nie istnieje niebezpieczeństwo ich wystąpienia podczas przebywania pracownika w zbiorniku. Decyzję o niestosowaniu przez pracowników ochron układu oddechowego w związku ze spełnieniem ww. warunków może podjąć jedynie osoba kierująca pracownikami.

Transport narzędzi, innych przedmiotów i materiałów wewnątrz zbiornika należy tak zorganizować, aby odbywał się w sposób niestwarzający zagrożeń i uciążliwości dla zatrudnionych tam pracowników.

W razie, gdy istnieje możliwość powstania stężeń wybuchowych w zbiorniku, należy zastosować środki zapobiegające wybuchowi.

Jeżeli praca ma być wykonana wewnątrz zbiornika zawierającego materiały płynne lub sypkie, w którym istnieje możliwość utonięcia lub zasypania pracownika, niezależnie od zabezpieczenia odpowiednimi środkami ochrony indywidualnej, pracownik powinien być opuszczany do wnętrza za pomocą pomostu lub innego urządzenia umożliwiającego bezpieczne wykonanie pracy.

Prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych

Materiałami niebezpiecznymi w rozumieniu rozporządzenia są w szczególności substancje stwarzające zagrożenie lub mieszaniny stwarzające zagrożenie oraz materiały zawierające szkodliwe czynniki biologiczne zakwalifikowane do 3. lub 4. grupy zagrożenia zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 222(1) § 3 kp.

Pracodawca jest obowiązany informować pracowników o właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych stosowanych w zakładzie pracy materiałów, półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, związanym z ich stosowaniem, a także o sposobach bezpiecznego ich stosowania oraz postępowania z nimi w przypadku zaistnienia sytuacji awaryjnych.

Materiały o nieznanych właściwościach, do czasu ich zbadania, mogą być stosowane jedynie w warunkach laboratoryjnych — do celów badawczych i doświadczalnych, przy zastosowaniu wzmożonych środków ostrożności.

Materiały niebezpieczne należy przechowywać w miejscach i opakowaniach przeznaczonych do tego celu i odpowiednio oznakowanych, ponadto pomieszczenia, aparatura, środki transportu, zbiorniki i opakowania, w których są stosowane, przemieszczane lub przechowywane takie materiały, powinny być odpowiednie do właściwości tych materiałów.

Podczas transportu, składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych wymagane jest stosowanie odpowiednich środków ochrony zbiorowej i indywidualnej — chroniących pracowników przed szkodliwym lub niebezpiecznym działaniem tych materiałów.

Stosownie do treści § 94 ust. 1 rozporządzenia zbiorniki, naczynia i inne opakowania służące do przechowywania materiałów niebezpiecznych powinny być:

1. oznakowane w sposób określony w odrębnych przepisach;

2. wykonane z materiału niepowodującego niebezpiecznych reakcji chemicznych z ich zawartością i nieulegającego uszkodzeniu w wyniku działania znajdującego się w nich materiału niebezpiecznego;

3. wytrzymałe i zabezpieczone przed uszkodzeniem z zewnątrz odpowiednio do warunków ich stosowania;

4. odpowiednio szczelne i zabezpieczone przed wydostawaniem się z nich niebezpiecznej zawartości lub dostaniem się do ich wnętrza innych substancji, które w kontakcie z ich zawartością mogą stworzyć stan zagrożenia;

5. wypełnione w sposób zapewniający wolną przestrzeń odpowiednio do możliwości termicznego rozszerzania się cieczy w warunkach przechowywania, transportu i stosowania.

Opróżnione pojemniki po materiałach niebezpiecznych przeznaczone do wielokrotnego użycia powinny spełniać wymagania określone powyżej w pkt 1-4. Warto jednocześnie podkreślić, że przechowywanie materiałów niebezpiecznych w pojemnikach i opakowaniach służących do środków spożywczych jest niedopuszczalne.

Przy przechowywaniu ciekłego materiału niebezpiecznego w stałych zbiornikach należy:

• stosować odpowiednie zabezpieczenia przed rozlewaniem i rozprzestrzenianiem się zawartości zbiornika w razie jego uszkodzenia, jak np. wanny, rynny, koryta, zbiorniki rezerwowe;

• zapewnić urządzenie do bezpiecznego pomiaru ilości cieczy zawartej w zbiorniku;

• uniemożliwić dostęp osób niepowołanych do miejsc, w których znajdują się zbiorniki.

Zbiorniki z ciekłymi materiałami niebezpiecznymi oraz cieczami gorącymi mogą być umieszczane nad stanowiskami pracy lub przejściami wyłącznie w okolicznościach wymuszonych przez proces technologiczny. We wskazanych przypadkach należy stosować urządzenia chroniące przed oblaniem pracowników znajdujących się pod tymi zbiornikami.

Nad pomieszczeniami, w których znajdują się stałe zbiorniki z gazami sprężonymi, skroplonymi lub rozpuszczonymi pod ciśnieniem nie wolno organizować stanowiska pracy.

Pakowanie, składowanie, załadunek i transport materiałów niebezpiecznych z innymi materiałami stwarzającymi dodatkowe zagrożenie wskutek wzajemnego oddziaływania tych materiałów w przypadku uszkodzenia opakowania — jest niedopuszczalne.

Pomieszczenia przeznaczone do składowania lub stosowania materiałów niebezpiecznych pod względem pożarowym lub wybuchowym oraz pomieszczenia, w których istnieje niebezpieczeństwo wydzielania się substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne, powinny być wyposażone w urządzenia zapewniające sygnalizację o zagrożeniach oraz odpowiedni sprzęt i środki gaśnicze, środki neutralizujące, apteczki oraz odpowiednie środki ochrony zbiorowej i indywidualnej, stosownie do występujących zagrożeń.

Pracownicy zatrudnieni w powyższych pomieszczeniach powinni mieć zapewniony stały dostęp do środków łączności na wypadek awarii, wybuchu lub pożaru. Pracodawca jest równocześnie obowiązany ustalić i podać do wiadomości pracowników warunki, jakie powinny być spełnione przed wejściem pracowników do tych pomieszczeń.

W pomieszczeniach, w których wskutek awarii mogą wydzielać się substancje toksyczne lub bardzo toksyczne albo substancje stwarzające zagrożenie wybuchem, pracodawca zapewnia awaryjną wentylację wyciągową uruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczeń, która zapewnia wymianę powietrza dostosowaną do przeznaczenia pomieszczeń zgodnie z odrębnymi przepisami i Polskimi Normami (PN).

Sposób składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych powinien zapewniać:

• zachowanie temperatur, wilgotności i ochronę przed nasłonecznieniem stosownie do rodzaju materiałów niebezpiecznych i ich właściwości oraz przestrzeganie ograniczeń dotyczących wspólnego składowania i stosowania materiałów;

• ograniczenie ilości jednocześnie składowanych materiałów do ilości dopuszczalnej dla danego materiału i danego pomieszczenia oraz przestrzeganie zasad rotacji z zachowaniem dopuszczalnego czasu składowania poszczególnych materiałów;

• zachowanie dodatkowych wymagań specyficznych dla składowania materiałów i ich stosowania;

• rozmieszczenie materiałów w sposób umożliwiający prowadzenie kontroli składowania i składowanych materiałów.

Szczegółowe warunki składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych należy określić w instrukcjach ustalających co najmniej wymagania wymienione powyżej oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych.

Przeładunek materiałów niebezpiecznych powinien odbywać się w miejscu do tego przystosowanym, przy wykorzystaniu odpowiednich do tego celu urządzeń oraz środków ochrony zbiorowej i indywidualnej chroniących przed zagrożeniami i skutkami zagrożeń, zwłaszcza pochodzących od elektryczności statycznej oraz występujących przy przelewaniu cieczy. Wymaga dodania, że w miejscu przeładunku materiałów niebezpiecznych nie mogą przebywać osoby niezatrudnione przy tych pracach.

Jeżeli procesy pracy powodują występowanie czynników rakotwórczych, biologicznych o działaniu zakaźnym i innych stwarzających niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia pracowników — pracodawca powinien podjąć przedsięwzięcia zmierzające do zastąpienia tych procesów innymi, w których czynniki te nie występują.

W przypadku gdy ww. przedsięwzięcia nie są technicznie możliwe, pracodawca jest obowiązany w szczególności:

• ograniczyć do minimum liczbę pracowników narażonych na szkodliwe czynniki;

• ograniczyć do minimum występowanie tych czynników w środowisku pracy;

• zapewnić stosowanie środków ochrony zbiorowej, a gdy narażenie nie może być zlikwidowane w inny sposób — środków ochrony indywidualnej;

• zapewnić stosowanie przez pracowników wymagań higieny, a w szczególności niedopuszczanie do spożywania posiłków, picia i palenia tytoniu w miejscach pracy;

• określić w instrukcjach odpowiednie zasady postępowania w razie powstania nieprzewidzianych sytuacji powodujących poważne zagrożenia dla pracowników;

• zapewnić oznaczenie miejsc stwarzających ryzyko dla zdrowia pracowników związane z występowaniem czynników rakotwórczych, poprzez umieszczenie w miejscach narażenia pracowników na te czynniki odpowiednich napisów i znaków ostrzegawczych;

• zapewnić pomieszczenia, instalacje i urządzenia przystosowane do regularnego i skutecznego czyszczenia.

Pracodawca jest obowiązany poinformować pracowników o możliwości powstania nieprzewidzianych sytuacji, podczas których mogłyby wystąpić poważne zagrożenia dla zdrowia lub życia, związane z występowaniem ww. czynników szkodliwych.

W razie zaistnienia takich zagrożeń do czasu ich usunięcia należy:

1. dopuścić do pracy w warunkach zagrożeń jedynie pracowników niezbędnych do usunięcia awarii, zapewniając im odpowiednie do tych prac środki ochrony indywidualnej oraz ograniczając do minimum czas przebywania w tych warunkach;

2. pracownikom niezatrudnionym przy pracach wskazanych w pkt 1 zakazać wstępu do zagrożonych miejsc.

Jeżeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania pracowników środkami żrącymi lub zapalenia odzieży na pracowniku — nie dalej niż 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są te procesy — powinny być zainstalowane natryski ratunkowe (prysznice bezpieczeństwa) służące do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski (prysznice) przeznaczone do przemywania oczu. Natryski powinny, w razie potrzeby, umożliwiać ich natychmiastowe uruchomienie samoczynnie lub w inny sposób, przy uwzględnieniu ograniczonej sprawności osób z nich korzystających. Natryski powinny być zasilane wodą nieogrzewaną i funkcjonować niezawodnie — bez względu na warunki atmosferyczne.

Przy wyjściu z pomieszczenia, w którym odbywa się praca przy użyciu materiałów zakaźnych lub toksycznych, powinna znajdować się co najmniej 1 umywalka z doprowadzoną do niej ciepłą wodą — przypadająca na każdych 20 pracowników jednocześnie zatrudnionych, lecz nie mniej niż 1 umywalka przy mniejszej liczbie zatrudnionych.

Jak stanowi § 104 rozporządzenia, szczegółowe warunki przechowywania, transportu i stosowania materiałów niebezpiecznych zostały określone w odrębnych przepisach.

Prace na wysokości

Ostatnią kategorią prac wyróżnionych w rozporządzeniu jako szczególnie niebezpieczne — są prace na wysokości.

Zgodnie z § 105 ust. 1 rozporządzenia pracą na wysokości jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Jednocześnie do tego rodzaju prac nie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta:

• osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi,

• wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.

Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, albo służących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób. Wskazane wymagania nie dotyczą jednak ramp przeładunkowych. 

Jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie ww. balustrad jest niemożliwe, należy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, które będą odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.

Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w taki sposób, który nie zmusza pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi.

Przy pracach na drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyższeniach nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi, niewymagających od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy zapewnić, aby:

1. drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nieprzewidzianą zmianą położenia oraz charakteryzowały się odpowiednią wytrzymałością na przewidywane obciążenie;
2. pomost roboczy spełniał poniższe wymagania:
• powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i niezbędnych materiałów,
• podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu,
• w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje o wielkości dopuszczalnego obciążenia.

Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyżej 2 m od otaczającego poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego oraz na podestach ruchomych wiszących należy w szczególności:

• zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowiska pracy oraz stabilność rusztowań i odpowiednią ich wytrzymałość na przewidywane obciążenia,

• przed rozpoczęciem użytkowania rusztowania należy dokonać odbioru technicznego w trybie określonym w odrębnych przepisach.

Rusztowania i podesty ruchome wiszące powinny spełniać wymagania określone odpowiednio w odrębnych przepisach oraz w PN.

Jak stanowi § 110 ust. 1 rozporządzenia, przy pracach na słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań oraz przy pracach na drabinach i klamrach na wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi należy w szczególności:

1. przed rozpoczęciem prac sprawdzić stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciążenie oraz zabezpieczenie przed nieprzewidzianą zmianą położenia, a także stan techniczny stałych elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa;

2. zapewnić stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, do którego zalicza się szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu — na słupach, masztach itp.);

3. zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych.

Wymagania określone w § 110 ust. 1 rozporządzenia dotyczą również prac wykonywanych na galeriach, pomostach, podestach i innych podwyższeniach, jeżeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia się poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości.

Prace szczególnie niebezpieczne — jakie wyróżniamy? Podsumowanie

Prace szczególnie niebezpieczne to takie czynności pracownika, przy wykonywaniu których ryzyko wypadkowe jest większe niż przy pracach innego rodzaju. W rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wskazano różne kategorie prac szczególnie niebezpiecznych. Są to m.in. prace w zbiornikach, przy użyciu materiałów niebezpiecznych czy roboty budowlane. Przepisy zawierają instrukcje dla pracodawców dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa wykonywania takich prac.