Często zdarza się, że ceny, po jakich przedsiębiorcy zakupują towary i usługi czy też je sprzedają, odbiegają od cen rynkowych. W związku z tym pojawia się pytanie, czy działania takie są zgodne z prawem, czy też nie. Sprawdź, jakie są skutki sprzedaży towarów i usług po zaniżonych cenach!
Skutki sprzedaży towarów i usług po zaniżonych cenach a swoboda prowadzenia działalności
Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za działalność gospodarczą uznaje się: działalność zarobkową:
-
wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
-
polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
-
polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Zgodnie z powyższym działalność gospodarcza uznawana jest za działalność zarobkową, gdzie głównym celem jest osiągnięcie zysku.
Przy założeniu, że prowadzona przez przedsiębiorcę działalność jest opłacalna, ma on pełną swobodę w odniesieniu do zakupu towarów, w związku z czym może korzystać z preferencyjnych cen zakupu, i sprzedawać nabyte towary po preferencyjnej cenie.
Ustawa o PIT nie zawiera zapisów nakazujących dokonywania zakupów po cenach rynkowych, nie precyzuje także jakie są skutki sprzedaży towarów i usług po zaniżonych cenach, jednakże podmioty te nie mogą być ze sobą powiązane.
PIT a skutki sprzedaży towarów i usług po zaniżonych cenach
W przypadku zakupu towaru po cenie niższej niż cena rynkowa nie ma podstaw do niezaliczania wydatku do kosztów firmowych. Jedynie wydatki wymienione w art. 23 ustawy o PIT nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów.
W sytuacji gdy pomiędzy zakupionym towarem a prowadzoną działalnością zachodzi relacja przyczynowo-skutkowa, spełnione są warunki uznania wydatku za koszt uzyskania przychodu zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT.
Należy pamiętać, że obowiązek wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a przychodem uzyskanym z działalności gospodarczej, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów każdorazowo spoczywa na podatniku.
Przedsiębiorca posiadający dowód zakupu powinien poniesiony wydatek ująć w kolumnie 10 KPiR, jeśli był to zakup towaru lub w kolumnie 13 KPiR, jeśli był to zakup pobocznie związany z prowadzoną działalnością.
Żaden przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podaje jakie są skutki sprzedaży towarów i usług po zaniżonych cenach, nie zastrzega także, że towary handlowe nie mogą być sprzedawane poniżej ceny ich zakupu. Przedsiębiorca może zatem sprzedawać towary bez marży handlowej bądź poniżej ceny ich zakupu, jeżeli jest to uzasadnione ekonomicznie.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 za przychód z działalności: uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
W związku z tym dozwolone jest stosowanie obniżek cen, jednakże ich zastosowanie musi być gospodarczo uzasadnione.
Zatem w sytuacji kiedy z ekonomicznego punktu widzenia bardziej opłacalne dla przedsiębiorcy jest sprzedanie towaru poniżej ceny zakupu, organy nie mogą kwestionować poniesionych kosztów, ani stwierdzić zaniżenia przychodów. Ekonomicznym uzasadnieniem jest zarówno działanie mające na celu osiągnięcie przychodu, jak i mające na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów.
Skutki sprzedaży towarów i usług po zaniżonych cenach - na gruncie podatku VAT
Przepisy ustawy o VAT nie ograniczają podatnika w swobodzie ustalania ceny. Oznacza to, że możliwa jest sprzedaż po cenie niższej niż rzeczywista wartość danego towaru.
Zatem w przypadku zakupu czy sprzedaży towarów i usług po cenie znacznie niższej niż cena rynkowa zarówno podatek należny, jak i naliczony obliczany jest na podstawie dokumentów potwierdzających zawarcie transakcji. Nie dokonuje się wyliczenia podatku VAT od ceny rynkowej tylko od ceny wynikającej z dokumentów. Tak samo kształtuje się sytuacja w przypadku udzielenia rabatów.
Należy przy tym pamiętać, że skutki sprzedaży towarów i usług po zaniżonych cenach nie będą dotyczyły, jeżeli transakcje te będą miały ekonomiczne uzasadnienie, a między stronami nie może występować powiązanie, o którym mowa w art. 32 ustawy o VAT.
Przykład 1.
Pan Erwin rozliczający się w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów zajmuje się sprzedażą motocykli i różnego rodzaju związanych z tym akcesoriów. Dokonał on zakupu motocykli po cenach niższych niż ceny rynkowe i sprzedaż również odbyła się po cenie niższej niż ceny rynkowe. Zakup został dokonany od prywatnego kolekcjonera niezwiązanego z przedsiębiorcą. Po stronie pana Erwina pojawiło się pytanie, czy taka transakcja może zostać zakwestionowana przez organy podatkowe w czasie kontroli oraz jakie będą ewentualne skutki sprzedaży towarów i usług po zaniżonych cenach?
W związku z tym, że zakup został dokonany od podmiotu niepowiązanego z panem Erwinem, a transakcja mimo cen niższych niż ceny rynkowe była dla przedsiębiorcy opłacalna, organy podatkowe nie mogą zakwestionować zastosowanych przez podatnika cen.
