Prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar uzależnione są m.in. od poziomu wykształcenia pracownika. Warto wiedzieć, czy ukończenie studiów za granicą wlicza się do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego. Najkorzystniejsze jest legitymowanie się wykształceniem wyższym, nabytym w Polsce, a także – pod pewnymi warunkami – za granicą.
Jak ukończenie studiów wpływa na wymiar urlopu wypoczynkowego?
Wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi:
20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy wymiar urlopu ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, przy czym niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia (art. 154 § 1 i § 2 Kodeksu pracy).
Pracownikowi, który wykorzystał urlop za dany rok kalendarzowy, a następnie uzyskał w ciągu tego roku prawo do urlopu w wyższym wymiarze, przysługuje urlop uzupełniający (art. 158 kp).
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się, poza okresem aktualnie trwającego zatrudnienia, okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. W przypadku jednoczesnego pozostawania w 2 lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy (art. 1541 kp).
Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, wlicza się 8 lat z tytułu ukończenia studiów wyższych. W przypadku uzyskania niższego z poziomów wykształcenia wliczeniu podlegają następujące okresy:
- przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata – w przypadku ukończenia zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej;
- przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat – w przypadku ukończenia średniej szkoły zawodowej;
- 5 lat – w przypadku ukończenia średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych;
- 4 lata – w przypadku ukończenia średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata;
- 6 lat – w przypadku ukończenia szkoły policealnej.
Okresy nauki, o których wyżej mowa, nie podlegają sumowaniu.
Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika (art. 155 kp).
Za ukończenie studiów wyższych uznaje się ukończenie:
studiów I stopnia,
studiów II stopnia,
jednolitych studiów magisterskich
– (patrz art. 14 ust. 2 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce – dalej „ustawa”).
Przykład 1.
Pracownik mający wykształcenie wyższe podjął swoją pierwszą pracę 1 października 2023 roku. W związku z tym z dniem nawiązania stosunku pracy do okresu zatrudnienia pracownika, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, należało wliczyć 8 lat. Zatem wynoszący 10 lat okres zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu, upływa 30 września 2025 roku, czyli po przepracowaniu przez pracownika 2 lat (8 lat z tytułu ukończenia studiów wyższych plus 2 lata przepracowane). Oznacza to, że w 2025 roku, do 30 września, pracownik miał prawo do korzystania z urlopu w wymiarze 20 dni, a 1 października nabył prawo do urlopu uzupełniającego w wymiarze 6 dni.
Ukończenie studiów za granicą wlicza się do stażu pracy?
W dobie swobodnego przemieszczania się obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej nierzadkie są przypadki podejmowania pracy w Polsce przez osoby, które studiowały za granicą. Zachodzi wówczas potrzeba ustalenia, czy dyplom ukończenia studiów może zostać uznany za równorzędny z dyplomem uzyskiwanym zgodnie z przepisami obowiązującymi w Rzeczypospolitej Polskiej. Z taką potrzebą mamy do czynienia również wtedy, gdy studia ukończono poza terytorium Unii Europejskiej.
Zgodnie z art. 326 ust. 1 ustawy dyplom wydany przez uprawnioną uczelnię działającą w systemie szkolnictwa wyższego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, potwierdzający ukończenie:
3-letnich studiów lub studiów I stopnia trwających co najmniej 3 lata – potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wykształcenia na poziomie studiów I stopnia;
studiów II stopnia – potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wykształcenia na poziomie studiów II stopnia;
co najmniej 4-letnich studiów jednolitych – potwierdza w Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie wykształcenia na poziomie studiów II stopnia, jeżeli jest uważany za równorzędny dyplomowi ukończenia studiów II stopnia w państwie wydania.
Dyrektor Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej – działającej na podstawie Ustawy z dnia 7 lipca 2017 roku o Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej – udziela, na wniosek zainteresowanego podmiotu, pisemnej informacji o dyplomie wydanym przez zagraniczną uczelnię, o poziomie studiów i statusie uczelni (art. 326 ust. 4 ustawy). W celu uzyskania takiej informacji można:
skorzystać z internetowego systemu KWALIFIKATOR, będącego bazą danych, która umożliwia automatyczne sprawdzenie ogólnych informacji o wybranych rodzajach dyplomów ukończenia studiów wyższych uzyskanych za granicą, lub
złożyć wniosek przez internet przy użyciu systemu SYRENA (https://nawa.gov.pl/uznawalnosc/wydawanie-informacji-o-zagranicznych-dyplomach/dyplom-ukonczenia-studiow).
Przykład 2.
Pracownik, który odbył studia w Wielkiej Brytanii, przedstawił polskiemu pracodawcy dyplom „Bachelor of Civil Law (University of Oxford)”. Na podstawie danych dostępnych w systemie KWALIFIKATOR pracodawca ustalił, że jest to poziom wykształcenia odpowiadający studiom II stopnia. W związku z tym do okresu zatrudnienia pracownika, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, pracodawca wliczył 8 lat z tytułu ukończenia studiów wyższych.
Dyplom ukończenia studiów za granicą, w innym państwie niż wskazane w art. 326 ust. 1 ustawy, może być uznany za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi na podstawie umowy międzynarodowej określającej równoważność (art. 327 ust. 1 ustawy).
Kiedy konieczna jest nostryfikacja?
Jeżeli studia ukończono w innym państwie niż wskazane w art. 326 ust. 1 ustawy, a Polska nie ma zawartej z tym państwem umowy przewidującej możliwość uznawania dyplomów, wówczas dyplom ukończenia studiów za granicą może być uznany za równoważny polskiemu dyplomowi w drodze postępowania nostryfikacyjnego (art. 327 ust. 1 ustawy).
Szczególne zasady potwierdzania ukończenia studiów ustalono dla:
cudzoziemca, który uzyskał status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub cudzoziemca mającego zezwolenie na pobyt czasowy (art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d Ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach), lub
obywatela polskiego, który przybył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w okresie od 24 lutego 2022 roku do dnia określonego, który określi Rada Ministrów (art. 2 ust. 4 Ustawy z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa), lub
obywatela Ukrainy przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 Ustawy z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, którzy nie dysponują dyplomem ukończenia studiów.
Ukończenie studiów na określonym poziomie przez osoby zaliczające się do tych grup może być potwierdzone w drodze postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie (art. 327 ust. 3 ustawy).
Postępowanie nostryfikacyjne albo postępowanie w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie wszczyna się na wniosek. Prowadzi je uczelnia mająca kategorię naukową A+, A albo B+ w dyscyplinie, której dotyczy wniosek. Jest ono odpłatne, a maksymalna wysokość opłaty wynosi 50% wynagrodzenia profesora. Uczelnia ustala warunki i tryb zwalniania z opłaty. Po przeprowadzeniu postępowania wydaje się zaświadczenie. W przypadku stwierdzenia braku właściwości do przeprowadzenia postępowania uczelnia wydaje postanowienie o odmowie jego przeprowadzenia, na które służy zażalenie; w takim przypadku opłaty się nie pobiera (art. 327 ust. 4-7 ustawy).
W Rozporządzeniu z dnia 28 września 2018 roku w sprawie nostryfikacji dyplomów ukończenia studiów za granicą oraz potwierdzania ukończenia studiów na określonym poziomie określono:
dokumenty dołączane do wniosku o uznanie dyplomu ukończenia studiów za granicą za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi i tytułowi zawodowemu oraz do wniosku o potwierdzenie ukończenia studiów na określonym poziomie;
szczegółowy tryb postępowania nostryfikacyjnego i postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie;
terminy załatwiania spraw w postępowaniu nostryfikacyjnym i postępowaniu w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie;
sposób wnoszenia opłaty za przeprowadzenie postępowania nostryfikacyjnego i postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie;
wzór zaświadczenia wydawanego po przeprowadzeniu postępowania nostryfikacyjnego i postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie.
Przykład 3.
Pracownik uzyskał dyplom ukończenia studiów w państwie nienależącym do Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), ani Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), które nie ma podpisanej z Polską umowy w zakresie uznawania dyplomów ukończenia studiów wyższych. W związku z tym, aby ukończenie studiów mogło stanowić podstawę wliczenia 8 lat do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, pracownik wystąpił z wnioskiem o uznanie dyplomu w ramach postępowania nostryfikującego, skierowanym do jednego z uniwersytetów. Po przeprowadzeniu postępowania uczelnia odmówiła uznania dyplomu ukończenia studiów za granicą za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi. W tych okolicznościach nie ma podstaw do wliczenia 8 lat do okresu zatrudnienia pracownika, od którego zależy wymiar urlopu.
Jak wynika z powyższego, omówione przepisy umożliwiają traktowanie wykształcenia wyższego, nabytego za granicą na równi z ukończeniem studiów wyższych w Polsce, jednak za każdym razem musi być to poprzedzone pozytywnym wynikiem odpowiedniego postępowania weryfikacyjnego (uzyskanie informacji z Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, postępowanie nostryfikacyjne albo postępowanie w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie).
