0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Darowizna od rodziców - czy jest zwolniona z podatku w 2024 roku?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

W praktyce większość osób ma świadomość, że darowizna w najbliższej rodzinie jest zwolniona z podatku od spadku i darowizn. Jednak nie wszyscy wiedzą, że w niektórych przypadkach, aby zwolnienie przysługiwało, należy dopełnić pewnych formalności w urzędzie skarbowym. Ponadto obowiązują kwoty wolne od podatku w zależności od grupy podatkowej, w jakiej znajduje się darczyńca. Czy darowizna od rodziców jest opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn w 2024 roku? Odpowiedź znajdziesz w artykule.

Darowizna od rodziców 2024 i w 2023 roku - w której grupie podatkowej?

Wszystkie darowizny bez wyjątku opodatkowane są podatkiem od spadku i darowizn. Jednak w poszczególnych grupach podatkowych przewidziane zostały pewne zwolnienia. W zależności od grupy podatkowej darczyńcy zostały określone kwoty wolne od podatku i jeżeli wartość darowizny ich nie przekroczy, wówczas obdarowany nie ma obowiązku zapłaty podatku.

Na gruncie podatku od spadków i darowizn wyróżnia się następujące grupy podatkowe:

Grupa podatkowaKto należy?Kwota wolna od podatku obowiązująca do 1 lipca 2023Kwota wolna od podatku obowiązująca od 1 lipca 2023
Grupa 1małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie10 434 zł 36 120 zł
Grupa 2zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych7 878 zł27 090 zł
Grupa 3pozostałe osoby, nie zaliczone do pozostałych grup5 308 zł5 733 zł

Jednak jeżeli nabycie na własność rzeczy bądź praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, to wówczas ujmuje się wartość przekazanej darowizny łącznie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Suma wszystkich otrzymanych darowizn od jednej osoby w ciągu 5 lat będzie stanowiła podstawę opodatkowania.

W ramach grupy 1 wyróżnia się tzw. grupę 0. Należą do niej:

  • małżonek, 
  • zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), 
  • wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), 
  • pasierb, 
  • rodzeństwo, 
  • ojczym, 
  • macocha.

W przypadku 0 grupy podatkowej wszystkie darowizny, bez względu na ich wartość, mogą być zwolnione z opodatkowania. Po przekroczeniu kwoty wolnej nadal można skorzystać ze zwolnienia. Otrzymanie darowizny od tej grupy osób wymaga jednak jej zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na druku SD-Z2. Obowiązek zgłoszenia powstaje po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku, która dla grupy 1 (w tym grupy 0) wynosi 36 120 zł.

Na wniosku SD-Z2 wykazuje się nadwyżkę darowanej kwoty przekraczającą limit wolny od podatku od spadków i darowizn. Wzór z omówieniem wypełniania wniosku opisuje artykuł Formularz SD Z2 – zgłoszenie o darowiźnie do urzędu – wzór z omówieniem

Przykład 1.

Matka podarowała synowi w 2024 roku samochód o wartości 30 000 zł. Natomiast w grudniu 2023 roku syn otrzymał od matki laptop, którego wartość wynosiła 6 637 zł. Czy syn ma obowiązek zgłosić darowiznę do urzędu?

Syn ma obowiązek zgłosić na druku SD-Z2 kwotę różnicy między sumą otrzymanych darowizn a kwotą wolną od podatku.

Przykład 2.

Dziadek przekazał wnukowi darowiznę pieniężną w wysokości 1 000 złotych. Czy darowizna ta jest zwolniona z podatku?

Darowizna ta zwolniona jest z podatku od spadku i darowizn. Jednakże jeśli wnuk dostanie od dziadka w przeciągu 5 lat darowiznę przekraczającą łączną wartość 36 120 zł, to wówczas zobowiązany on będzie do poinformowania urzędu skarbowego o nadwyżce na druku SD-Z2.

W przypadku otrzymania tytułem darowizny środków pieniężnych, gdy łączna wartość majątku nabytego przekracza kwotę 36 120 zł, należy otrzymane środki udokumentować dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy albo jego rachunek prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Podatek od spadków i darowizn a darowizna od rodziców w 2024 roku - czy wystąpi?

Rodzice należą do 0 grupy podatkowej, zatem wszelkie otrzymane od nich darowizny są całkowicie zwolnione od podatku od spadku i darowizn, pod warunkiem że po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku zostanie dopełniony obowiązek zgłoszeniowy do US.

Darowizna od rodziców o wartości poniżej 36 120 zł nie musi być zgłoszona do urzędu skarbowego i jest zwolniona z podatku. Darowiznę o wartości powyżej 36 120 zł należy zgłosić do właściwego urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 – zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania. Dopiero wtedy darowizna jest zwolniona z podatku.

Jak rozliczyć darowiznę pieniężną od rodziców w 2024 roku?

Rozliczenie darowizny środków pieniężnych wygląda nieco odmiennie. Dokonana darowizna w grupie 0 o wartości powyżej 36 120 zł nie podlega opodatkowaniu, jeżeli jej otrzymanie zostało udokumentowane:

  • dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy,
  • lub przekazem pocztowym,
  • bądź darowizna wpłynęła na jego rachunek prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Reasumując w przypadku gdy zostanie właściwie udokumentowana darowizna można skorzystać z prawa do zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Wówczas do formularza SD­-Z2 dołącza się dowody otrzymania darowizny (np. wydruki z rachunku bankowego).

Do limitu kwoty wolnej od podatku 36 120 zł zalicza się wszystkie otrzymane darowizny od tej samej osoby na przestrzeni ostatnich 5 lat.

Przykład 3.

Student w pierwszym roku otrzymał od swojej mamy darowiznę pieniężną o równowartości 3 000 zł, w drugim roku 3 000 zł, a w trzecim – 5 000 zł, co w sumie daje 11 000 zł w okresie 3 lat. Kolejna darowizna będzie na kwotę 30 000 zł, tym samym przekroczony zostanie limit 36 120 zł. Czy otrzymaną darowiznę należy zgłosić w urzędzie?

Od momentu, w którym zostanie przekroczony limit 36 120 zł, syn ma 6 miesięcy na to, aby zgłosić otrzymanie darowizny do urzędu skarbowego. W przeciwnym wypadku zapłaci podatek od spadków i darowizn.

Niezgłoszona darowizna od rodziców - konsekwencje w 2024 roku

Niezgłoszona darowizna od rodziców skutkuje tym, że jest ona opodatkowana na zasadach ogólnych. Oznacza to, że w takim wypadku darowizna powoduje konieczność złożenia deklaracji i zapłaty podatku.

W praktyce często zdarza się, że rodzice kupują mieszkanie dziecku, które wyjeżdża na studia. Obdarowany (dziecko) powinien zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego na formularzu SD­-Z2 w terminie 6 miesięcy od otrzymania mieszkania, w przeciwnym wypadku darowizna od rodziców jest opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn.

Termin na złożenie darowizny ma charakter materialny, a więc nie podlega on przywróceniu, oznacza to że podatnik traci możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania otrzymanej darowizny.

Jeżeli nieświadomi rodzice i przyszły student nie zgłoszą takiej darowizny do urzędu skarbowego i po kilku latach okaże się, że student otrzymał mieszkanie, darowizna jest opodatkowana na zasadach ogólnych. W zależności od stanowiska urzędu skarbowego może się to wiązać również z karą za niedotrzymanie obowiązku zgłoszeniowego.

Brak zgłoszenia darowizny w urzędzie skarbowym traktowane jest jako oszustwo. Wówczas wysokość podatku wynosi od 3 do 20 proc. – w zależności od kwoty nadwyżki ponad limit wolny od podatku oraz powiązania osoby obdarowanej i obdarowującego.

Co ważne, rodzice powinni potrafić wykazać źródło pochodzenia pieniędzy na zakup mieszkania (zasadniczo zakup mieszkania wiąże się z dużym wydatkiem), tj. taki wydatek powinien mieć pokrycie w osiąganych przez nich dochodach. Brak takiego pokrycia może się dodatkowo wiązać z zapłatą podatku od nieujawnionych dochodów.

Warto mieć również na uwadze, że przed konsekwencjami nie uchroni podatnika czynny żal, bowiem w tym zakresie nie jest on skuteczny.

Przekazanie do majątku firmowego darowizny otrzymanej od rodziców

Otrzymany przedmiot w formie darowizny może zostać przekazany przez przedsiębiorcę na cele działalności, czyli jako środek trwały. W związku z wejściem w życie dnia 19 lipca 2018 roku nowelizacji ustawy o PIT, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych otrzymanych w darowiźnie wprowadzonych do majątku firmowego tylko w określonym przypadku mogą stanowić koszt podatkowy.

Jak zostało wskazane w art. 23 ust. 1 pkt 45a lit a ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku, jeżeli nabycie to korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Przy czym nowelizacja ustawy wprowadziła do art. 23 ustawy ustęp 9, który brzmi:

"Przepisu ust. 1 pkt 45a lit. a nie stosuje się do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nabytych w drodze darowizny, jeżeli darczyńca dokonywał odpisów amortyzacyjnych od tych składników. W tym przypadku stosuje się odpowiednio przepisy art. 22g ust. 12 oraz art. 22h ust. 3 i nie stosuje się przepisu art. 22g ust. 15.”

Wprowadzony przez ustawodawcę ustęp daje przedsiębiorcy możliwość kontynuacji dokonywanych przez darczyńcę odpisów amortyzacyjnych i tym samym możliwość do ujmowania odpisów amortyzacyjnych w swoich kosztach podatkowych. Wówczas w dniu przyjęcia środka trwałego podatnik przyjmuje między innymi tę samą wartość początkową, stawkę oraz metodę amortyzacji stosowaną przez darczyńcę. W przypadku gdy środek trwały nie był wcześniej amortyzowany przez darczyńcę, to dokonywane od jego wartości odpisy amortyzacyjne nie będą mogły na mocy art. 23 ust. 1 pkt 45a lit a ustawy o PIT stanowić kosztu uzyskania przychodu.

darowizna od rodziców

Przykład 4. 

Ojciec podarował synowi w darowiźnie samochód, który wcześniej stanowił jego majątek firmowy (był środkiem trwałym w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej). Pojazd amortyzowany został w 50%, a jego wartość początkowa stanowiła 30 000 zł. Syn postanowił wprowadzić otrzymany w darowiźnie pojazd do swojej działalności gospodarczej. W związku z czym, w jaki sposób powinien wprowadzić do ewidencji oraz jaka wartość stanowić będzie jego koszt podatkowy?

Pojazd należy wprowadzić do środków trwałych w dacie jego wprowadzenia do użytku w firmie i kontynuować dotychczas przyjętą dla niego amortyzację (wskazaną na dokumencie OT ojca). Wówczas w formie opisów amortyzacyjnych zostanie ujęta pozostała wartość pojazdu do zamortyzowania 15 000 zł.

Aktualnie obowiązujący sposób rozliczenia amortyzacji od środków trwałych otrzymanych w darowiźnie nie będzie miał zastosowania do środków trwałych oraz WNiP przyjętych do używania przed 1 stycznia 2018 roku Ministerstwo Finansów przyznało, iż taki majątek będzie podlegał amortyzacji na wcześniej obowiązujących zasadach, tj. obowiązujących przed 1 stycznia 2018 roku.

Przykład 5.

Przedsiębiorca otrzymał w maju 2024 roku od rodziców mieszkanie, którego wartość rynkowa wynosi 425 000 złotych. Otrzymana przez niego darowizna od rodziców nie była wykorzystywana przez żadnego z nich w działalności gospodarczej. Czy w związku z tym odpisy amortyzacyjne będą stanowić koszt podatkowy przedsiębiorcy?

W tym przypadku, odpisy amortyzacyjne nie będą mogły stanowić kosztu uzyskania przychodu.

Przedsiębiorcy, którzy nie skorzystali ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, w dalszym ciągu mogą zaliczać do kosztów podatkowych odpisy amortyzacyjne związane ze środkiem trwałym otrzymanym w formie darowizny.

Reasumując, w sytuacji gdy darowizna od rodziców korzysta z ww. zwolnienia i chcemy ją wprowadzić w środki trwałe firmy, to wówczas powinnyśmy rozpatrzyć czy wg. opisywanych wcześniej przepisów ustawy o PIT będzie można ujmować w odpisy amortyzacyjne w kosztach firmowych.

Pojazd otrzymany w darowiźnie a ujęcie w ewidencji środków trwałych w systemie wFirma.pl

W systemie wFirma.pl składniki majątku, które znajdują się w ewidencji środków trwałych są automatycznie amortyzowane a odpisy amortyzacyjny ujmowane są w kolumnie 13 KPiR - Pozostałe wydatki.

Warto jednak mieć na uwadze, że przypadku środka trwałego otrzymanego w darowiźnie odpisy amortyzacyjne nie stanowią kosztu. Środek trwały należy zatem dodać poprzez: EWIDENCJE » ŚRODKI TRWAŁE » DODAJ ŚRODEK TRWAŁY gdzie w podzakładce ZAAWANSOWANE odznaczyć opcję Automatyczne księgowanie odpisów.

Darowizna od rodziców w ewidencji środków trwałych

Darowizna od rodziców w 2024 roku - najczęstsze pytania

  • Ile wynosi kwota wolna od podatku przy darowiźnie otrzymanej od rodziców w 2024 roku?

    W pierwszej grupie podatkowej obowiązuje kwota wolna w wysokości 36 120 zł.
  • Darowiznę należy złożyć składając druk SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od momentu otrzymania darowizny.
  • Czynny żal nie będzie mieć zastosowania, tak więc w przypadku niedotrzymania terminu zgłoszenia darowizny będzie ona podlegać opodatkowaniu.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów