Rejestr Gospodarki Narodowej to baza, która jest obecna w polskim porządku prawnym już od wielu dekad. Z biegiem czasu zmieniało się nie tylko jej znacznie, ale i struktura. Czym dziś jest REGON i jakie możliwości oferuje?
Dlaczego powstała baza REGON?
Jej początki sięgają roku 1966, kiedy w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej funkcjonowała scentralizowana, socjalistyczna gospodarka, która w swoich założeniach opierała się na centralnym planowaniu kluczowych dla rozwoju kraju inwestycji.
Przykładami inwestycji, które państwo polskie realizowało w kolejnych planach, może być na przykład nieczynna już kopalnia KWK 1 Maja w Wodzisławiu Śląskim, Huta Miedzi w Głogowie, czy nawet słynny katowicki Spodek, który dziś jest jedną z ikon miasta.
Baza REGON powstała, by rząd wiedział, czy w danym roku gospodarka narodowa wytworzy odpowiednią ilość surowców, by tak wielkie inwestycje udało się doprowadzić do końca. W tamtych czasach Polska znajdowała się w bloku wschodnim, a więc o pomocy innych, bogatych państw, zza Żelaznej Kurtyny, nie można było nawet marzyć.
Mimo tego, że potrzeba utworzenia takiego zbioru ujrzała światło dzienne dość szybko, bo już w 1966 roku (choć wtedy nie pojawiła się jeszcze jego nazwa, a jedynie pomysł), to Rejestr Gospodarki Narodowej finalnie powstał dopiero w 1975 roku, na mocy Uchwały 199 Rady Ministrów PRL w sprawie nadania numerów statystycznych jednostkom gospodarki uspołecznionej.
Do 1989 roku, kiedy w naszym kraju rozpoczęła się transformacja ustrojowa, ustawa o bazie REGON doczekała się jeszcze dwóch dużych noweli: z 17 października 1975 roku oraz w 1982 roku. Zmiany dotyczyły między innymi struktury stosowanej w rejestrze.
Jak skonstruowana jest baza REGON?
W pierwszych latach jej funkcjonowania przyjęto indywidualne oznaczenia składające się z siedmiu cyfr. Rząd dość szybko doszedł do wniosku, że to zbyt mała baza. Zdecydowano o wprowadzeniu zmiany, która zwiększyła jednostkowy numer REGON do dziewięciu cyfr.
Gabinet rządzący w bardzo prosty sposób rozwiązał kwestię tych podmiotów, które miały krótki, 7-cyfrowy zapis w bazie. Zamiast nadawać im nowe oznaczenia, dodano do tych indeksów dwa zera, tworząc w ten prosty sposób ciągi 9-cyfrowe, zgodne z nowymi wytycznymi.
Jeśli wejdziemy na stronę ALEO.com, gdzie znajduje się darmowa wyszukiwarka REGON, możemy jednak dostrzec, że są tam też nieco dłuższe indeksy, które składają się aż z czternastu cyfr. Są one zarezerwowane dla firm, które mają swoje siedziby na terenie kilku województw w Polsce.
Z biegiem czasu zmieniała się też struktura dwóch pierwszych cyfr dla firm działających w różnych województwach, co wynika ze zmian, jakie weszły w życie w 1999 roku, wraz z reformą terytorialną, która radykalnie zmniejszyła liczbę województw w Polsce: z 49 do 16.
Reforma skutkowała też tym, że niektóre cyfry w bazie REGON są domyślnie przypisane do różnych instytucji. Przykładowo oznaczeniem „04” posługują się kościoły, zakony i grupy wyznaniowe, a województwo kujawsko-pomorskie otrzymało REGON rozpoczynający się od cyfr „34”.
Czy REGON w biznesie wciąż jest ważny?
Można do tego zagadnienia podejść na dwa sposoby. Z punktu widzenia prawa, zgodnie z ustawą o statystyce publicznej z 1995 roku, większość firm działających w naszym kraju musi mieć nadawany numer REGON. Mają go też urzędy gmin czy urzędy wojewódzkie.
W polskim porządku prawnym można jednak odnaleźć co najmniej dwie istotne z punktu widzenia przedsiębiorców bazy, gdzie gromadzonych jest o wiele więcej danych. Mowa tu o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz bazie NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej).
Nie oznacza to jednak, że REGON nie ma nic do zaoferowania. Z tego zbioru mogą korzystać na przykład osoby, które pracują w handlu i poszukują podmiotów gospodarczych według jasno dobranego klucza: na przykład województwa, gdzie działa firma, liczby zatrudnionych pracowników czy konkretnego sektora rynku.
Wiele wskazuje jednak na to, że z biegiem czasu baza REGON będzie mieć w Polsce znaczenie typowo statystyczne i jej przydatność w biznesie będzie coraz mniejsza. Można być jednak spokojnym o to, czy Rejestr Gospodarki Narodowej wciąż będzie funkcjonował w polskim porządku prawnym. Dotychczas żaden rząd nawet nie zastanawiał się nad likwidacją czy zamrożeniem tego zbioru.
Artykuł partnera, tekst zewnętrzny
