Sprzedaż o skutkach egzekucyjnych to jedno z kluczowych narzędzi stosowanych w postępowaniu upadłościowym w celu likwidacji majątku dłużnika. Jej zastosowanie pozwala na przeniesienie własności składników masy upadłości w sposób zbliżony do egzekucji komorniczej. Taka forma sprzedaży zapewnia nabywcy większe bezpieczeństwo prawne, m.in. poprzez nabycie rzeczy wolnej od obciążeń. Instytucja ta ma istotne znaczenie dla efektywności całego postępowania, wpływając na tempo i skuteczność zaspokajania wierzycieli. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej o sprzedaży ze skutkiem egzekucyjnym w upadłości!
Sprzedaż o skutkach egzekucyjnych – co to oznacza?
Sprzedaż dokonana w postępowaniu upadłościowym ma skutki sprzedaży egzekucyjnej. Nabywca składników masy upadłości nie odpowiada za zobowiązania podatkowe upadłego, także powstałe po ogłoszeniu upadłości.
Sprzedaż nieruchomości powoduje wygaśnięcie praw oraz praw i roszczeń osobistych ujawnionych przez wpis do księgi wieczystej albo nieujawnionych w ten sposób, lecz zgłoszonych syndykowi w terminie określonym w art. 51 ust. 1 pkt 5 Prawa upadłościowego. W miejsce prawa, które wygasło, uprawniony nabywa prawo do zaspokojenia wartości wygasłego prawa z ceny uzyskanej ze sprzedaży obciążonej nieruchomości.
Skutek ten powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży. Podstawą do wykreślenia praw, które wygasły na skutek sprzedaży, jest prawomocny plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości obciążonej. Podstawą wykreślenia hipoteki jest umowa sprzedaży nieruchomości.
Przykład 1.
W toku postępowania upadłościowego spółki XYZ sp. z o.o. syndyk sprzedał należącą do niej nieruchomość komercyjną. Nabywcą została firma ABC sp. z o.o., która nie była powiązana z upadłym i zakupiła nieruchomość w drodze przetargu. W księdze wieczystej widniała hipoteka, a także służebność osobista przechodu na rzecz Jana Kowalskiego. Po dokonaniu sprzedaży wszystkie te prawa wygasły z mocy prawa, a uprawnieni uzyskali prawo do zaspokojenia z ceny sprzedaży nieruchomości zgodnie z planem podziału. Firma ABC sp. z o.o. nabyła nieruchomość wolną od obciążeń. Na podstawie prawomocnego planu podziału sąd wieczystoksięgowy wykreślił wygasłe prawa. Samo zawarcie umowy sprzedaży stanowiło natomiast podstawę do wykreślenia hipoteki.
Przy sprzedaży w trybie egzekucji pozostają w mocy bez potrącania ich wartości z ceny nabycia służebność drogi koniecznej, służebność przesyłu oraz służebność ustanowiona w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budowli lub innego urządzenia.
Użytkowanie oraz prawa dożywotnika pozostają w mocy, jeżeli przysługuje im pierwszeństwo przed wszystkimi hipotekami lub jeżeli nieruchomość nie jest hipotekami obciążona, albo jeżeli wartość użytkowania i praw dożywotnika znajduje pełne pokrycie w cenie nabycia. Jednakże w tym ostatnim wypadku wartość tych praw będzie zaliczona na cenę nabycia.
Na wniosek właściciela nieruchomości władnącej, zgłoszony najpóźniej w zarzutach do planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości obciążonej, sędzia-komisarz może postanowić, że służebność gruntowa, która nie znajduje pełnego pokrycia w cenie nabycia, zostaje utrzymana w mocy, jeżeli jest dla nieruchomości władnącej konieczna, a nie obniża w sposób istotny wartości nieruchomości obciążonej. Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie. Jeżeli wniosek o wyłączenie zgłoszony został w zarzutach, podlega rozpoznaniu razem z zarzutami.
Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do sprzedaży:
- prawa użytkowania wieczystego,
- spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
- statku morskiego wpisanego do rejestru okrętowego.
Warto mieć również na uwadze stanowisko orzecznictwa, w myśl którego: „Art. 313 Ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U z 2017 r. poz. 2344, ze zm.), zgodnie, z którym sprzedaż dokonana w toku postępowania upadłościowego ma skutki sprzedaży egzekucyjnej, stosuje się w przypadku zawarcia przez syndyka masy upadłości dewelopera z nabywcą, umowy ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności lokalu, choćby zapłata ceny nastąpiła przed ogłoszeniem upadłości. Stwierdzono również, że wygaszenie ex lege hipoteki umownej w następstwie sprzedaży nieruchomości dokonanej w postępowaniu upadłościowym nie jest uzależnione od skuteczności wykonania przez uprawnionego wierzyciela hipotecznego zaspokojenia wartości wygasłej hipoteki z ceny uzyskanej ze sprzedaży obciążonej nieruchomości” – postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 15 stycznia 2019 roku (III CSK 172/18).
Sprzedaż ułamkowej części nieruchomości
Do sprzedaży ułamkowej części nieruchomości odpowiednie zastosowanie mają przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Do egzekucji z ułamkowej części nieruchomości stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z nieruchomości z uwzględnieniem szczególnych zasad.
O zajęciu ułamkowej części nieruchomości zawiadamia się także pozostałych współwłaścicieli.
Gdy przedmiotem zarządu jest ułamkowa część nieruchomości, syndyk działa tylko w granicach uprawnień dłużnika jako współwłaściciela.
W razie skierowania egzekucji do ułamkowej części nieruchomości opisowi i oszacowaniu podlega cała nieruchomość. Sumą oszacowania takiej części jest odpowiednia część sumy oszacowania całej nieruchomości.
Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest ułamkowa część nieruchomości, pozostają w mocy bez potrącenia ich wartości z ceny nabycia obciążenia tej części ułamkowej nieruchomości ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentu do zbioru oraz nieujawnione w ten sposób, lecz zgłoszone najpóźniej w terminie określonym w art. 51 ust 1 pkt 5 Prawa upadłościowego, jeżeli zostały ustanowione przed powstaniem współwłasności.
Sprzedaż w trybie postępowania upadłościowego własności ułamkowej części nieruchomości nie narusza obciążających ją hipotek wpisanych przed powstaniem współwłasności.
Sprzedaż ze skutkiem egzekucyjnym jako element likwidacji
Po ogłoszeniu upadłości syndyk niezwłocznie przystępuje do spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości oraz sporządzenia planu likwidacyjnego. Syndyk składa sędziemu-komisarzowi spis inwentarza wraz z planem likwidacyjnym w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia upadłości.
Po sporządzeniu spisu inwentarza i sprawozdania finansowego albo po złożeniu pisemnego sprawozdania ogólnego syndyk przeprowadza likwidację masy upadłości. Jest on obowiązany do podejmowania działań umożliwiających zakończenie likwidacji w ciągu 6 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości. Sędzia-komisarz i rada wierzycieli rozpoznają wniosek o wyrażenie zgody na określony sposób likwidacji nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia przedstawienia im wniosku przez syndyka.
Przed rozpoczęciem likwidacji masy upadłości syndyk może sprzedać z wolnej ręki bez zezwolenia rady wierzycieli ruchomości, jeżeli jest to potrzebne na zaspokojenie kosztów postępowania. Ponadto syndyk może sprzedać ruchomości, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub wskutek opóźnienia sprzedaży straciłyby znacznie na wartości albo których przechowanie pociąga za sobą koszty zbyt wysokie w stosunku do ich wartości.
W przypadkach wskazanych w ustawie likwidacja ruchomości obciążonych zastawem rejestrowym oraz wierzytelności i praw obciążonych zastawem rejestrowym lub zastawem finansowym może nastąpić także przez przejęcie ich przez wierzyciela będącego zastawnikiem zastawu rejestrowego lub zastawu finansowego, jeżeli umowa o ustanowieniu zastawu przewiduje zaspokojenie zastawnika w drodze przejęcia przedmiotu zastawu.
Po ogłoszeniu upadłości można prowadzić dalej przedsiębiorstwo upadłego, jeżeli możliwe jest zawarcie układu z wierzycielami lub możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części.
Jeżeli syndyk prowadzi przedsiębiorstwo upadłego, powinien podjąć wszelkie działania zapewniające zachowanie przedsiębiorstwa co najmniej w niepogorszonym stanie.
Syndyk nie może prowadzić dalej przedsiębiorstwa upadłego, jeżeli na upadłym ciąży obowiązek zwrotu pomocy publicznej. Rada wierzycieli może zezwolić na zwrot pomocy publicznej udzielonej niezgodnie z prawem i dalsze prowadzenie przedsiębiorstwa upadłego, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że mimo zwrotu pomocy publicznej udzielonej niezgodnie z prawem pozostali wierzyciele zostaną zaspokojeni w większym stopniu ze względu na sprzedaż prowadzonego przedsiębiorstwa za większą kwotę lub w wyniku zawarcia i wykonania układu.
Polecamy:
