Z biegiem lat coraz większą popularnością cieszy się obrót wirtualnymi walutami. Powoduje to, że polscy rezydenci podatkowi inwestują swoje środki nie tylko w krajowe, lecz także w zagraniczne kryptowaluty. To z kolei rodzi pytania o sposób rozliczenia dochodu z tytułu zagranicznych wirtualnych walut. Sprawdźmy, jak wygląda i od czego zależy rozliczenie zagranicznych wirtualnych walut.
Wirtualna waluta na gruncie podatku PIT
Na początek należy odnieść się do zagadnienia rozliczenia wirtualnych walut w świetle przepisów polskich. W tym zakresie należy sięgnąć do treści ustawy o podatku PIT.
Ponadto w myśl art. 17 ust. 1f ustawy PIT przez odpłatne zbycie waluty wirtualnej rozumie się wymianę waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną.
Warto zatem zwrócić uwagę, że handel wirtualnymi walutami stanowi obecnie przychód z kapitałów pieniężnych.
Powyższe oznacza zatem, że podatek z tego tytułu należy rozliczyć według stawki 19% w rocznym zeznaniu PIT-38. Tego rodzaju dochód nie podlega łączeniu z innymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych.
Podatek jest stosowany do dochodu, który stanowi różnicę pomiędzy przychodem ze sprzedaży wirtualnej waluty, a kosztem jej nabycia.
W tym miejscu trzeba również podkreślić, że dochód z wirtualnej waluty jest rozliczany jako kapitały pieniężne nawet w sytuacji, gdy podatnik prowadzi działalność gospodarczą (art. 17 ust. 1g ustawy PIT).
Wirtualne waluty na gruncie prawa międzynarodowego
Skoro poznaliśmy już, w jaki sposób kwestia rozliczenia wirtualnych walut jest rozliczana na gruncie prawa polskiego, warto przejść do wyjaśnienia, w jaki sposób zagadnienie to traktowane jest na gruncie prawa międzynarodowego.
Konieczne będzie sięgnięcie do właściwej umowy międzynarodowej, jak podaje bowiem art. 30b ust. 5a ustawy PIT, do opodatkowania przychodów z wirtualnych walut stosuje się zapisy właściwej umowy międzynarodowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
W rozpatrywanym problemie zastosowanie znajdzie art. 13 ust. 5 typowej umowy, gdzie możemy przeczytać, że zyski z przeniesienia własności jakiegokolwiek majątku niewymienionego w innych ustępach podlegają opodatkowaniu tylko w tym umawiającym się państwie, w którym przenoszący własność ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.
Punkt 5 uwag ogólnych do art. 13 Modelowej Konwencji OECD stanowi, że artykuł ten nie zawiera dokładnej definicji określenia zysków majątkowych. Wyrazy „przeniesienie własności majątku” są użyte w celu objęcia nimi szczególnie zysków z majątku pochodzących ze sprzedaży, zamiany, a również z częściowej sprzedaży, wywłaszczenia, przekazania spółce w zamian za akcje, sprzedaży praw, darowizny, a nawet pośmiertnego przekazania majątku.
W rezultacie wszelkiego rodzaju zbywalne rzeczy oraz prawa, które mają wymierną i realną wartość gospodarczą, podlegają pod regulację art. 13 ust. 5 typowej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
Taki sposób wykładni przepisów potwierdzają również organy podatkowe, czego przykładem jest treść interpretacji Dyrektora KIS z 4 grudnia 2017 roku (nr 0114-KDIP3-1.4011.296.2017.2.EC), gdzie wskazano, że choć waluta wirtualna nie ma materialnej postaci, to jednak jest to prawo zbywalne, będące przedmiotem obrotu gospodarczego. Podatnicy mają możliwość swobodnego nabywania i zbywania wirtualnej waluty, korzystając w tym celu z serwisów wymiany waluty wirtualnej.
W związku z powyższym zastosowanie znajduje art. 13 ust. 5 Konwencji, w myśl którego zyski z przeniesienia własności wirtualnej waluty podlegają opodatkowaniu tylko w tym umawiającym się państwie, w którym przenoszący własność ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.
W świetle powyższego dochód z tytułu obrotu wirtualną walutą jest opodatkowany w tym kraju, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania. W rozumieniu prawa podatkowego chodzi o rezydencję podatkową, która to przede wszystkim jest definiowana jako miejsce, gdzie podatnik posiada ośrodek interesów życiowych.
Takie rozumienie przepisów oznacza zatem, że rozliczenie zagranicznych wirtualnych walut odbywa się wyłącznie w kraju rezydencji. Skoro zatem opodatkowanie ma miejsce tylko w jednym kraju, to bezzasadne w tym przypadku jest stosowanie metody unikania podwójnego opodatkowania, ponieważ do takiego w ogóle nie będzie dochodziło.
Przykład 1.
Polski rezydent podatkowy handluje wirtualną walutą na terenie Wielkiej Brytanii. W tym przypadku zastosowanie znajdzie art. 13 ust. 5 polsko-brytyjskiej umowy, co powoduje, że wypracowany z tego tytułu dochód będzie podlegał opodatkowaniu wyłącznie w kraju miejsca zamieszkania, tj. w Polsce. Polski podatnik będzie zatem rozliczał podatek wyłącznie w RP, składając roczne zeznanie PIT-38 z tego tytułu.
Rozliczenie zagranicznych wirtualnych walut w przypadku braku umowy międzynarodowej
Możemy sobie wyobrazić sytuację, w której polski podatnik zajmuje się obrotem wirtualną walutą w kraju, z którym Polska nie zawarła umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
W takim przypadku zastosowanie znajdą wyłącznie polskie przepisy ustawy PIT.
W związku z tym warto wskazać, że w świetle art. 30b ust. 5e ustawy PIT, jeżeli podatnik będący polskim rezydentem podatkowym osiąga dochody z odpłatnego zbycia walut wirtualnych zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami, dochody te łączy się i od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą.
Natomiast w myśl art. 30b ust. 5f ustawy PIT w przypadku podatnika uzyskującego dochody z odpłatnego zbycia walut wirtualnych wyłącznie poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej zasadę określoną w ust. 5e stosuje się odpowiednio.
W rezultacie, w przypadku gdy osoba fizyczna mieszkająca w Polsce dokonuje zakupu oraz sprzedaży wirtualnej waluty w kraju, z którym RP nie ma podpisanej umowy międzynarodowej, to tego rodzaju dochód podlega opodatkowaniu zarówno w Polsce (19-procentowy podatek od kapitałów pieniężnych), jak i w kraju źródła dochodu.
W tym przypadku od polskiego podatku podatnik może odliczyć podatek zapłacony za granicą. Dokonuje się tego w rocznym zeznaniu PIT-38 wraz z załącznikiem PIT/ZG.
Przykład 2.
Podatnik będący polskim rezydentem podatkowym dokonuje handlu kryptowalutą w Brazylii. Polska nie ma podpisanej umowy międzynarodowej z Brazylią, co oznacza, że zastosowanie znajdzie metoda proporcjonalnego odliczenia określona w ustawie PIT. W konsekwencji od podatku obliczonego według stawki 19% od dochodu podatnik może odliczyć ewentualny podatek zapłacony w Brazylii.
Jeżeli chcemy podsumować nasze rozważania, to wskazać należy, że rozliczenie zagranicznych wirtualnych walut zależy przede wszystkim od tego, czy z konkretnym krajem zawarta została umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
