Państwo nakłada na polskich przedsiębiorców liczne obowiązki natury administracyjno-prawnej. Jednym z nich jest np. konieczność złożenia sprawozdania o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Okazuje się, że nie wszyscy przedsiębiorcy muszą stosować się do tej powinności.
Czym jest sprawozdanie o terminach zapłaty?
Sprawozdanie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych jest nowym obowiązkiem, który został nałożony na największych podatników CIT oraz grupy kapitałowe w 2020 roku. Do 31 stycznia 2021 roku musieli oni złożyć po raz pierwszy specjalne raporty pieniężne związane z wykonywaną przez nich działalności gospodarczą. Sprawozdania są kierowane do Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii i stanowią formę gwarancji jawności oraz poprawności praktyk płatniczych.
Sprawozdania o terminach zapłaty możemy porównać do zestawień finansowych, które pozwalają ocenić, jakie firmy stosują nadmierne wydłużone terminy płatności, a przez to powodują potencjalne zatory płatnicze, także w zakresie wszelkiego rodzaju danin publicznych opłacanych przez przedsiębiorców.
Co musi znaleźć się w sprawozdaniu o terminach zapłaty?
Zgodnie z treścią art. 13a ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, omawiane sprawozdanie zawiera następujące dane podmiotu, który musi je złożyć:
-
firmę (nazwę) i numer identyfikacji podatkowej;
-
wartość świadczeń pieniężnych otrzymanych w poprzednim roku kalendarzowym w terminie nieprzekraczającym 30 dni, od 31 do 60 dni, od 61 do 120 dni, przekraczającym 120 dni – od dnia wystawienia faktury lub rachunku potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi;
-
wartość świadczeń pieniężnych spełnionych w poprzednim roku kalendarzowym w terminie nieprzekraczającym 30 dni, od 31 do 60 dni, od 61 do 120 dni, przekraczającym 120 dni – od dnia wystawienia faktury lub rachunku potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi;
-
wartość świadczeń pieniężnych nieotrzymanych w poprzednim roku kalendarzowym w terminie określonym w umowie oraz udział procentowy tych świadczeń w całkowitej wartości świadczeń pieniężnych należnych temu podmiotowi w tym roku;
-
wartość świadczeń pieniężnych niespełnionych w poprzednim roku kalendarzowym w terminie określonym w umowie oraz udział procentowy tych świadczeń w całkowitej wartości świadczeń pieniężnych, do których spełnienia zobowiązany jest ten podmiot w tym roku.
Kto musi przekazywać sprawozdania o terminach zapłaty?
Nowy obowiązek sprawozdawczości został nałożony na wielkie przedsiębiorstwa, a konkretnie na:
-
podatników, którzy należą do podatkowych grup kapitałowych, bez względu na wysokość osiągniętych przychodów;
-
podatników innych niż podatkowe grupy kapitałowe, u których wartość przychodu uzyskana w roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 mln euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym roku kalendarzowego poprzedzającego rok podania indywidualnych danych podatników do publicznej wiadomości;
-
spółki nieruchomościowe, w tym spółki nieruchomościowe wchodzące w skład podatkowej grupy kapitałowej.
Kierownicy podmiotów, o których mowa powyżej, są zobowiązani do przekazania drogą elektroniczną ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, w terminie do 31 stycznia każdego roku, sprawozdania o stosowanych przez te podmioty w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych. W przypadku podatkowej grupy kapitałowej stanowiącej podatników, którzy nie należą do podatkowych grup kapitałowych, sprawozdanie przekazuje kierownik każdej ze spółek wchodzących w jej skład.
Za kierownika podmiotu zobowiązanego do przekazania sprawozdania o terminach zapłaty w transakcjach handlowych uznaje się członka zarządu lub innego organu zarządzającego tego podmiotu, a jeżeli organ ten jest wieloosobowy – członków tego organu. W przypadku spółki komandytowo-akcyjnej za kierownika uznaje się komplementariusza prowadzącego sprawy spółki. Za kierownika podmiotu uznaje się również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu restrukturyzacyjnym.
Sprawozdanie o terminach o świadczenie w częściach
Wielu przedsiębiorców zgadza się, aby świadczenie, którego są stroną, było dokonywane w częściach. Z oczywistych względów powoduje to rozłożenie całej płatności za zobowiązanie na raty. Art. 11 ust. 1 omawianej ustawy dopuszcza, by strony transakcji handlowej ustaliły w umowie harmonogram spełnienia świadczenia pieniężnego w częściach, o ile ustalenie takie nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Stwierdzenie, że dane postanowienie umowne jest „rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela”, przesądza, czy termin zapłaty jest zgodny z prawem.
Zgodnie z treścią art. 11a ust. 1 ustawy oceny, czy postanowienia umowne są rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela, dokonuje się, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności:
-
rażące odstępstwa od dobrych praktyk handlowych, które naruszają zasadę działania w dobrej wierze i zasadę rzetelności;
-
właściwość towaru lub usługi, które są przedmiotem transakcji handlowej, w szczególności czas zwykle potrzebny na zbycie towaru przez dłużnika na rzecz osób trzecich, lub
-
dostosowanie harmonogramu dostawy towarów lub wykonania usługi w częściach do harmonogramu spełniania odpowiadających im części świadczenia pieniężnego.
W przypadku gdy strony ustalą termin spełnienia świadczenia pieniężnego w częściach, maksymalny termin zapłaty określony w ustawie stosuje się do każdej części świadczenia pieniężnego. Jeżeli strona transakcji handlowej dostarcza towary partiami, termin zapłaty za każdą partię towarów nie może przekroczyć maksymalnego terminu zapłaty (30-dniowego lub 60-dniowego w zależności od tego, kto jest dłużnikiem świadczenia pieniężnego – podmiot publiczny, podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym, przedsiębiorca).
Przy tym w transakcjach handlowych – z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny oraz transakcji pomiędzy małymi i średnimi przedsiębiorcami jako wierzycielem i dużym przedsiębiorcą jako dłużnikiem – termin zapłaty może zostać wydłużony powyżej 60 dni, jeżeli strony w umowie wyraźnie tak ustalą i pod warunkiem, że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Jeżeli zatem dane świadczenie pieniężne jest spełniane w częściach, a tym samym termin spełnienia świadczenia jest liczony osobno dla każdej z tych części, powinno to znaleźć odzwierciedlenie w sprawozdaniu o stosowanych terminach zapłaty w transakcjach handlowych.
Podsumowanie
Sprawozdania o terminach zapłaty w transakcjach handlowych są nowością w polskim systemie prawnym. Ich sporządzanie oraz przekazywanie do właściwego ministra stanowi obowiązek, który obciąża największych podatników CIT oraz grupy kapitałowe już od 2020 roku. Sprawozdania składa się w terminie do 31 stycznia danego roku kalendarzowego za transakcje wynikające z roku poprzedniego. Celem nowego obowiązku jest wpłynięcie na szybkość dokonywanych transakcji pomiędzy dużymi przedsiębiorstwami, tak aby w możliwie jak największy sposób uniknąć zatorów płatniczych.
