W 2025 roku w Polsce weszły w życie istotne zmiany dotyczące obowiązków właścicieli budynków i innych obiektów budowlanych. Nowe przepisy wynikają z Ustawy z dnia 5 grudnia 2024 roku. Zmiany mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa lotniczego, a także poprawę systemu ochrony ludności na wypadek zagrożeń. Przez lata brak precyzyjnych regulacji powodował problemy – zarówno w wojsku, jak i w administracji cywilnej. Zgłaszanie obiektów budowlanych, szczególnie wysokich, nie było wykonywane systematycznie, a stare budowle ochronne, takie jak schrony czy ukrycia, często istniały bez oficjalnej wiedzy władz lokalnych. Nowe przepisy mają uporządkować tę sytuację i zapewnić pełną kontrolę nad infrastrukturą istotną z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa.
Zgłaszanie obiektów budowlanych - kiedy i kogo dotyczą nowe obowiązki?
Zgodnie z ustawą obiekty budowlane, w tym tymczasowe obiekty budowlane:
- o wysokości równej 50 metrów albo większej, powyżej poziomu otaczającego terenu lub wody;
- przy czym wysokość ta ma być mniejsza niż 100 metrów powyżej poziomu otaczającego terenu lub wody;
- zlokalizowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz na obszarze wyłącznej strefy ekonomicznej Rzeczypospolitej Polskiej,
– podlegają zgłoszeniu do Ministra Obrony Narodowej, o ile nie zostały wpisane do ewidencji przeszkód lotniczych.
Nowe regulacje jasno określają, że właściciele, użytkownicy wieczyści oraz zarządcy obiektów budowlanych, które mają wysokość od 50 do 100 metrów i które nie są wpisane do ewidencji przeszkód lotniczych, muszą zgłosić je do Ministra Obrony Narodowej.
Obowiązek ten obejmuje budynki mieszkalne, maszty, kominy, wieże, a także instalacje tymczasowe, jeśli tylko ich wysokość mieści się w określonych widełkach co do wysokości.
Adresatami obowiązku są zarówno osoby prywatne, jak i firmy oraz instytucje publiczne. Co ważne, nowe przepisy odnoszą się także do obiektów znajdujących się na terytorium Polski oraz na obszarze polskiej wyłącznej strefy ekonomicznej.
Przykład 1.
Firma budowlana „SkyTech” rozpoczyna realizację projektu budowy nowoczesnego masztu telekomunikacyjnego w rejonie podmiejskim. Maszt ma być częścią sieci 5G i początkowo planowana wysokość obiektu wynosi 48 metrów. Jednak w trakcie budowy, z powodu zmiany technologii, wysokość masztu ma zostać zwiększona do 55 metrów. Zgodnie z nowymi przepisami firma jest zobowiązana zgłosić budowlę do Ministra Obrony Narodowej już na etapie planowania, przed osiągnięciem przez maszt wysokości 50 metrów. Firma „SkyTech” wysłała zgłoszenie do Ministerstwa, dostarczając dokładne dane dotyczące lokalizacji masztu (współrzędne GPS), planowaną wysokość oraz specyfikację techniczną obiektu. W zgłoszeniu uwzględniono także informacje o przeznaczeniu masztu oraz jego funkcjach komunikacyjnych. Zgłoszenie zostało złożone na dwa miesiące przed osiągnięciem planowanej wysokości 50 metrów. Minister Obrony Narodowej zaakceptował zgłoszenie i wpisał obiekt do ewidencji przeszkód lotniczych. Dzięki temu firma „SkyTech” uniknęła potencjalnych kar za niedopełnienie obowiązków oraz zapewniła, że nowa infrastruktura nie stanie się zagrożeniem dla lotnictwa cywilnego.
Jak wygląda zgłaszanie obiektów budowlanych?
Proces zgłoszenia jest stosunkowo prosty, jednak wymaga staranności. W pierwszej kolejności właściciel lub zarządca powinien dokładnie zweryfikować wysokość obiektu i sprawdzić, czy przekracza ona wymagane 50 metrów.
Warto również upewnić się, czy budowla nie została już wcześniej wpisana do oficjalnej ewidencji przeszkód lotniczych – można to zrobić, kontaktując się z odpowiednimi organami, takimi jak Urząd Lotnictwa Cywilnego.
Jeżeli okaże się, że obiekt wymaga zgłoszenia, należy przygotować stosowne informacje. Zgłoszenie powinno zawierać dane identyfikacyjne właściciela lub zarządcy, dokładną lokalizację, wysokość obiektu oraz jego przeznaczenie. Dokumenty należy przesłać do Ministra Obrony Narodowej.
Po dokonaniu zgłoszenia w niektórych przypadkach ministerstwo może poprosić o dodatkowe informacje lub zażądać naniesienia obiektu do ewidencji przeszkód lotniczych. Wprowadzenie takich danych do ewidencji służy nie tylko wojsku, lecz także zapewnia większe bezpieczeństwo wszystkim uczestnikom ruchu lotniczego.
Zgłoszenia dokonuje się w formie dokumentów elektronicznych opatrzonych kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, a w przypadku braku możliwości złożenia kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego albo podpisu osobistego – w formie dokumentów elektronicznych oraz wydruku z własnoręcznym czytelnym podpisem.
Zgłoszenia dokonuje podmiot:
- będący właścicielem nieruchomości, użytkownikiem wieczystym, osobą, której przysługują ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości albo innym podmiotem władającym lub gospodarującym nieruchomością, na której znajduje się obiekt budowlany, w zależności od tego, kto faktycznie włada lub gospodaruje tą nieruchomością;
- który uzyskał pozwolenie na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich, wydane na podstawie przepisów Ustawy z dnia 21 marca 1991 roku o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej – w przypadku przedsięwzięć zlokalizowanych na obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej.
Co powinno obejmować zgłoszenie?
Zgłoszenie powinno obejmować:
- imię i nazwisko;
- firmę albo nazwę;
- adres korespondencyjny;
- adres poczty elektronicznej;
- numer telefonu, jeżeli podmiot wyraża na to zgodę;
- skrócony opis techniczny z podaniem nazwy, rodzaju i charakterystyki obiektu budowlanego oraz jego konstrukcji;
- dane określające lokalizację obiektu budowlanego oraz jego najwyższego punktu, w układzie współrzędnych Światowego Systemu Geodezyjnego 1984 (WGS84), z rozdzielczością zapisu 1/100 sekundy, a także identyfikator lub numer działki ewidencyjnej, na której znajduje się obiekt, wraz z podaniem nazwy i numeru obrębu ewidencyjnego i nazwy miejscowości;
- dane określające wysokość powyżej poziomu otaczającego terenu lub wody najwyższego punktu obiektu budowlanego, w układzie wysokościowym PL-EVRF2007-NH z rozdzielczością zapisu 1/10 m oraz rzędną terenu dla projektowanego obiektu z rozdzielczością zapisu 1/10 m;
- przewidywany termin zakończenia budowy obiektu budowlanego;
- przewidywany termin osiągnięcia przez obiekt budowlany wysokości 50 metrów powyżej poziomu otaczającego terenu lub wody.
Zgłaszanie obiektów budowlanych - dodatkowe obowiązki
W przypadku:
- zmiany w zakresie danych zgłoszeniowych;
- zmiany wysokości obiektu budowlanego skutkującej wygaśnięciem obowiązku jego zgłoszenia;
- likwidacji obiektu budowlanego
– podmiot zgłaszający niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 14 dni odpowiednio od dnia zaistnienia zmiany albo od dnia likwidacji obiektu budowlanego, zawiadamia o tym ministra Obrony Narodowej w celu aktualizacji ewidencji.
W przypadku, gdy nie ma podmiotu zgłaszającego albo gdy miejsce jego pobytu jest nieznane lub nie jest możliwe do ustalenia na podstawie katastru nieruchomości, przedstawiciel Ministra Obrony Narodowej ma prawo dostępu do nieruchomości, na której znajduje się obiekt budowlany, w celu:
- pomiaru;
- weryfikacji danych i informacji o tym obiekcie
– a w przypadku stwierdzenia rozbieżności między stanem faktycznym a danymi i informacjami zawartymi w ewidencji, dokonuje się z urzędu jej aktualizacji.
