Od 1 kwietnia do 31 lipca osoby zgłoszone do ubezpieczeń emerytalnych powinny dokonać wyboru pomiędzy odprowadzaniem części składki na konto Otwartego Funduszu Emerytalnego a pozostawieniem całości na subkoncie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Co istotne, członkowie funduszy emerytalnych po raz pierwszy mają możliwość wyboru w danej kwestii. Jednak czasu jest coraz mniej, a wiele osób nie bardzo wie, czym się kierować, aby dokonać właściwego wyboru.
Wraz z nadejściem 3 lutego 2014 r. przekazano aż 51,5% aktywów z OFE do ZUS. Oznacza to, że tyle samo procent środków każdego z członków zgromadzonych na kontach OFE zostało ulokowane na subkontach w ZUS. Głównym celem tego działania było zmniejszenie długu publicznego.
ZUS i OFE - jaka różnica?
Osoba rozpoczynająca karierę zawodową poprzez pracę na etacie, stażu, czy też prowadząc własną działalność gospodarczą, w większości przypadków rozpoczyna jednocześnie odkładanie funduszy na przyszłą emeryturę. System emerytalny w Polsce składa się z trzech filarów, wśród których dwa pierwsze są obowiązkowe.
Pierwszy filar - Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który gromadzi większą część składki na ubezpieczenie emerytalne każdego ubezpieczonego. Wynosi ona bowiem:
- 12,22% - ewidencjonowana na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS,
- 4,38% - ewidencjonowana na subkoncie ubezpieczonego.
Subkonto od konta indywidualnego różni się głównie sposobem waloryzacji odprowadzanych składek. W przypadku tego pierwszego wskaźnik jest równy średniorocznej dynamice wartości PKB (produktu krajowego brutto) według cen bieżących w okresie ostatnich 5 lat poprzedzających moment waloryzacji oraz jest podawany przez prezesa GUS do dnia 15 maja. Wskaźnik ten jest wykorzystywany do waloryzacji rocznej, która jest przeprowadzana 1 czerwca każdego roku. Dodatkowo dokonywana jest waloryzacja kwartalna od wartości składek oraz odsetek zgromadzonych na subkoncie przy obliczeniu wysokości emerytury osób, które nabyły lub nabędą prawa do świadczenia po pierwszym kwartale 2012 r. włącznie.
Środki zgromadzone na indywidualnych kontach ZUS są natomiast waloryzowane według wskaźnika waloryzacji. Wskaźnik waloryzacji składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku powiększonemu o wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego. Wskaźnik waloryzacji składek nie może być niższy niż wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku.
Drugi filar - Otwarty Fundusz Emerytalny, który gromadzi środki przekazane przez ZUS w wysokości 2,92% podstawy wymiaru. Zadaniem OFE nie jest jedynie gromadzenie środków, lecz inwestowanie ich w instrumenty finansowe, np. na giełdzie. W tym przypadku nie jest łatwe określenie zysków w przyszłości, gdyż zależą one od obecnej sytuacji rynkowej.
Trzeci filar - Indywidualne Konta Emerytalne, w stosunku do których ubezpieczony ma wolny wybór. W ramach tego filaru znajdują się przede wszystkim pracownicze programy emerytalne (PPE). Istnieje również możliwość indywidualnego oszczędzania emerytalnego przez otwarcie Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE) lub Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), które stanowi nową formę oszczędzania dostępną od 1 stycznia 2012 roku. W IKE oraz IKZE oszczędzać może każda osoba, pod warunkiem ukończenia 16 roku życia. Jednak w przypadku IKE obowiązuje limit wpłat, który w 2014 r. wynosi 11 238 zł.
Jakie jeszcze można wymienić różnice pomiędzy ZUS oraz OFE? Otóż subkonto ZUS należy do instytucji państwowej i jest objęte gwarancją państwa, natomiast konto OFE należy do prywatnych podmiotów, jakimi są Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE). Składki odprowadzane na subkonto nie mogą ulec zmniejszeniu, a w przypadku środków OFE - są zależne od wahań rynkowych, przez co mogą stracić na wartości.
Jak dokonać wyboru między ZUS a OFE?
Osoby ubezpieczone stanęły przed wyborem: ZUS czy OFE? Decyzja polega na wyborze, czy odprowadzać całość składki (4,38% + 2,92%) na subkonto ZUS, czy też w dalszym ciągu przekazywać jej część na konto OFE.
Jeżeli ubezpieczony zdecyduje się na dalsze odprowadzanie części składki na konto otwartego funduszu emerytalnego, wówczas konieczne jest złożenie odpowiedniego oświadczenia, tzn.:
Druk dostępny jest do pobrania m.in. na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Ministerstwa Finansów oraz Komisji Nadzoru Finansowego. Decyzję należy dostarczyć do ZUS osobiście, pocztą tradycyjną lub za pośrednictwem profilu ePUAP.
Uwaga! Niezłożenie deklaracji do 31 lipca 2014 r. oznacza, że osoba ubezpieczona decyduje się na odprowadzanie całej składki na subkonto ZUS.
“Okienka transferowe” ZUS i OFE okazją do zmiany wyboru
Jeżeli po 31 lipca ubezpieczony stwierdzi, że dokonał niewłaściwego wyboru odprowadzania składek, okazję na zmianę decyzji będzie miał dopiero w 2016 r. - w okresie od 1 kwietnia do 31 lipca. Okazja do zmiany poprzedniej decyzji będzie występowała następnie co 4 lata w okresach tzw. “okienek transferowych”. Oznacza to nic innego jak wprowadzenie pewnej dobrowolności w odprowadzaniu przyszłych składek do OFE.
