Od czerwca 2013 r. obowiązują szerokie zmiany w urlopach rodzicielskich, które przyniosły rodzicom możliwość dłuższej domowej opieki nad dzieckiem. Nowe przepisy dały ojcom dwa tygodnie urlopu oraz prawo do przejęcie urlopu macierzyńskiego (podstawowego, dodatkowego i rodzicielskiego) od matki po upływie 14 tygodni od porodu. Po nowelizacji urlop rodzicielski może być wykorzystany przez matkę i ojca równocześnie.
Urlop rodzicielski - warunki korzystania
Urlop rodzicielski można wykorzystać, gdy wyczerpie się urlop macierzyński podstawowy i dodatkowy. Prawo do niego przysługuje po spełnieniu wymienionych warunków:
- urlop rodzicielski musi przypadać bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim,
- urlop macierzyński podstawowy i dodatkowy mają zostać całkowicie wykorzystane,
- należy złożyć pisemny wniosek nie później niż 14 dni przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego,
- rodzice muszą pozostawać w stosunku pracy.
Urlop rodzicielski trwa 26 tygodni, a jego wymiar pozostaje niezmienny - inaczej niż przy urlopie macierzyńskim, którego długość zależy od liczby urodzonych dzieci. Urlop rodzicielski udzielany jest albo w całości, albo w maksymalnie trzech częściach - przy czym żadna z transz nie może być krótsza od 8 tygodni i powinna przypadać jedna po drugiej. Rodzice mogą wykorzystywać transze urlopu naprzemiennie. Może to wyglądać np. w ten sposób: urlop ojca - urlop matki - urlop ojca. Do rodziców należy decyzja, w jaki sposób wykorzystają przyznany urlop rodzicielski.
| Ważne! Urlop rodzicielski może zostać wykorzystany przez rodziców równocześnie. Wówczas wymiar urlopu skraca się o połowę - do 13 tygodni. |
Urlop rodzicielski jest dobrowolny - wybór należy do rodzica, którego decyzję musi uszanować pracodawca. Wniosek o urlop rodzicielski powinien zawierać:
- termin zakończenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a jeżeli wniosek dotyczy skorzystania z kolejnej części urlopu rodzicielskiego - termin zakończenia poprzedniej części,
- oświadczenie drugiego rodzica o braku zamiaru korzystania z uprawnienia - lub jeżeli będzie jednocześnie korzystał, należy wskazać termin, w którym to nastąpi.
Zatrudnienie na urlopie rodzicielskim
Nowe prawo daje rodzicowi korzystającemu z urlopu rodzicielskiego szansę połączenia pracy zawodowej z opieką na potomkiem. W takiej sytuacji można pracować w wymiarze maksymalnie połowy etatu - pracodawca musi udzielić urlopu na resztę wymiaru, o ile nie zaburza to organizacji i jest w ogóle możliwe w konkretnym typie zatrudnienia. Jeśli pracodawca odmówi, musi to uzasadnić. Wymiar urlopu rodzicielskiego w sytuacji podjęcia pracy nie ulega zmianie - zawsze wynosi 26 tygodni. Wniosek w tym przypadku trzeba złożyć najpóźniej 14 dni przed rozpoczęciem świadczenia pracy - powinien on zawierać wymiar czasu pracy oraz okres, w którym zamierza się godzić urlop rodzicielski z pracą.
Zasiłek macierzyński - wysokość
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Podczas urlopów związanych z przyjściem na świat dziecka rodzice mają prawo do zasiłku macierzyńskiego wypłacanego przez ZUS. Wysokość takiego świadczenia uzależniona jest od wyborów podjętych przez rodziców:
- rodzice do 14 dniu po narodzeniu dziecka decydują się na wykorzystanie wszystkich możliwych urlopów w pełnym wymiarze (podstawowego i dodatkowego macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego) - zasiłek przez cały okres wynosi 80% podstawy wymiaru;
- rodzice nie wnioskują od razu o skorzystanie ze wszystkich urlopów - w trakcie podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego wysokość zasiłku to 100% wymiaru, jednak jeśli później rodzice zdecydują się na urlop rodzicielski, to podczas niego zasiłek wyniesie 60% wymiaru.
Bywa, że decyzja o wykorzystaniu danych urlopów jest twardym orzechem do zgryzienia - chodzi tu głównie o konieczność przewidywania o kilka miesięcy do przodu. Aby ułatwić wybór, ustawodawca przewidział możliwość zrezygnowania z podjętej wcześniej decyzji o wykorzystaniu wszystkich urlopów. Wówczas dochodzi do wyrównania wysokości zasiłku - z 80% do pełnej podstawy wymiaru.
