Dla wielu firm, szczególnie mikro i małych, wszelkie dodatkowe koszty, w tym również koszty windykacji (nawet niewielkie), są sporym problemem. Wielu przedsiębiorców w związku z tym spisuje dług na straty i rezygnuje z dochodzenia pieniędzy od niesolidnego kontrahenta. Sytuację tę ma zmienić obowiązująca od 28 kwietnia 2013 roku Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zgodnie z którą wierzyciel może zażądać od dłużnika zwrotu kosztów odzyskiwania wymagalnej wierzytelności co najmniej w wysokości 40 euro.
Zryczałtowana rekompensata
Do zobowiązań z umów będących transakcjami handlowymi, które zostały zawarte, gdy obowiązywała już ww. ustawa, można stosować jej art. 10, przewidujący zryczałtowaną rekompensatę na koszty odzyskiwania należności. Z przepisu tego wynika, iż wierzycielowi przysługuje zwrot kosztów w wysokości 40 euro, jeżeli spełnił on swoje świadczenie i nie otrzymał za nie zapłaty w terminie określonym w umowie albo w pisemnym wezwaniu dłużnika do zapłaty, w szczególności w doręczonej nabywcy fakturze lub rachunku, potwierdzających dokonanie dostawy lub wykonanie usługi.
Ważne jest, iż w takim wypadku przedsiębiorca od razu nabywa prawo do zryczałtowanej rekompensaty w wysokości 40 euro na koszty odzyskiwania należności, obejmujące przykładowo opłaty sądowe i egzekucyjne, działania firm windykacyjnych podejmowane na etapie przedsądowym, czy też wysyłanie korespondencji. Zapis o zwrocie kosztów nie musi zostać zawarty w umowie z danym kontrahentem, ponieważ prawo to przysługuje wierzycielowi na mocy wspomnianej ustawy odgórnie.
W celu wyliczenia dokładnej wartości rekompensaty, 40 euro należy przeliczyć na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
Koszty przekraczające 40 euro
A co, jeżeli koszty odzyskiwania należności poniesione z tytułu opóźnień w zapłacie w transakcji handlowej przekroczą wspomniane 40 euro? W takim wypadku wierzycielowi przysługuje zwrot tych kosztów, w tym kosztów postępowania sądowego, pomniejszonych o tę kwotę. Jednak w tym wypadku należy stosować zasady ogólne, co oznacza, iż nie ma przepisu nakazującego dłużnikowi zrekompensowanie wierzycielowi każdej kwoty przewyższającej 40 euro.
W takim wypadku przedsiębiorcy często stosują odpowiednie zapisy w umowach zawieranych z kontrahentami. Wskazują w nich, iż w przypadku opóźnienia w zapłacie należności, dostawca towarów czy usług może zlecić windykację zewnętrznej firmie na koszt nabywcy lub też zastrzegają sobie określone opłaty na poczet ewentualnych czynności windykacyjnych, którymi mogą obciążyć dłużników.
Rekompensata nie przy każdej transakcji
W tym miejscu należy zaznaczyć, iż omawiana zryczałtowana rekompensata przysługuje tylko w przypadku umów, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością. Oznacza to, iż przepisów ww. ustawy nie stosuje się do np. umowy między przedsiębiorcą a konsumentem, czy np. przedsiębiorcą a wspólnotą mieszkaniową.
