Najbardziej popularnymi sposobami na wyegzekwowanie długu są telefoniczne monity, pisemne upomnienia oraz wezwania do zapłaty. Samodzielne próby odzyskania należności często są bezskuteczne oraz czasochłonne, w efekcie czego przedsiębiorcy pozostaje czekać na rozwiązanie sprawy bądź też skorzystać z profesjonalnej pomocy windykacyjnej zewnętrznych firm.
Zlecając obsługę długu, przedsiębiorcy starają się w jak największym stopniu przerzucić koszty windykacji na dłużników. Należy mieć na uwadze, że niektóre sposoby obciążania dłużników tego typu kosztami mogą być sprzeczne z prawem, a tym samym niewiążące dla osób, które zalegają z płatnością.
Odsetki za opóźnienie
Podstawową karą dla niesumiennych dłużników są odsetki od nieterminowo wypełnionych zobowiązań. Zgodnie z brzmieniem art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
WAŻNE! Zgodnie z art. 481 § 2. k.c. jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. |
Ponadto jeżeli opóźnienie było zawinione przez dłużnika, oprócz odsetek wierzyciel może żądać od niego także naprawienia szkody wynikłej na skutek wywołanej przez niego zwłoki na zasadach określonych w art. 477 k.c. W tej sprawie głos zabrał także Sąd Najwyższy - Izba Cywilna w wyroku z dnia 21 czerwca 2001 r., sygn. akt IV CKN 119/2001, w którym orzekł: “W przypadku zwłoki dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać nie tylko odsetek za opóźnienie, ale nadto naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Musi jednak wykazać, że poniósł szkodę przewyższającą wielkość należnych odsetek“.
Kara umowna
Najczęściej spotykaną klauzulą jest zastrzeżenie, że w wypadku nienależytego wykonania umowy wierzyciel będzie naliczał dłużnikowi karę umowną o określonej kwotowo lub procentowo. Takie rozwiązanie również jest legalne w myśl art. 483 k.c. ale nie odnosi się do opóźnień z tytułu zapłaty.
UWAGA! Kara umowna jest skuteczna jedynie w odniesieniu do świadczeń niepieniężnych. W przypadku postanowienia umownego, które będzie dotyczyło nieterminowej zapłaty - świadczeń o charakterze pieniężnym, będzie ono nieważne z mocy prawa oraz w żaden sposób nie będzie wiązało dłużnika. |
Ryczałtowa opłata oraz procentowa stawka z tytułu windykacji
Należy także wspomnieć o dość popularnej praktyce, która polega na ryczałtowym lub procentowym obciążaniu dłużnika opłatami za poszczególne czynności windykacyjne.
Podstawą dla tego typu świadczeń miałby być ryczałtowy cennik, który znajdzie się w umowie lub ogólnych warunkach umów stosowanych przez danego przedsiębiorcę.
UWAGA! Ryczałtowe pobieranie opłat od dłużnika za windykację jest skuteczne, gdy stronami umowy są tylko i wyłącznie przedsiębiorcy. Nie będzie skuteczne wobec konsumentów. |
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
Windykacja sądowa
Przedsiębiorca przy dochodzeniu swoich praw z tytułu zwłoki dłużnika może także liczyć na instytucje publiczne. W takiej sytuacji wierzyciel może wytoczyć powództwo o zapłatę. Po uzyskaniu prawomocnego nakazu zapłaty lub wyroku sprawę kieruje do komornika, który przeprowadzi egzekucję w granicach prawa.
