Zasiłek chorobowy dla osób niebędących pracownikami – wymagane dokumenty

Aby uzyskać zasiłek chorobowy dla osób niebędących pracownikami, należy przygotować odpowiednią dokumentację i przekazać ją do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje nie tylko pracownikom, ale także osobom niebędącym pracownikami, jeżeli podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Jakie dokumenty są wymagane, aby uzyskać zasiłek chorobowy w przypadku tych osób? Wyjaśniamy poniżej.

Osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu

Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa („ustawa zasiłkowa”) świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą zasiłkową przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w Ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej „ustawą systemową”.

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają m.in. osoby będące:

• pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów;
• członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych;
• odbywającymi służbę zastępczą.

Z kolei dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek następujące osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi:

• wykonujące pracę nakładczą;
• wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące;
• prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące;
• współpracujące z osobami fizycznymi, o których mowa w art. 18 ust. 1 Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców;
• otrzymujące stypendium doktoranckie;
• wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
• duchowni.

Zaświadczenie płatnika składek jako dokument niezbędny do przyznania i wypłaty zasiłku chorobowego osobie niebędącej pracownikiem

Dokumentację niezbędną do przyznania i wypłaty przez ZUS zasiłku chorobowego osobie niebędącej pracownikiem określono w przepisach Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 roku w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (dalej jako „rozporządzenie”). 

Stosownie do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty przez ZUS zasiłku chorobowego jest — złożone w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych dostępnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym bezpłatnie przez ZUS, na elektroniczną skrzynkę podawczą Zakładu lub na adres do doręczeń elektronicznych — zaświadczenie płatnika składek zawierające: 

1. w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, z wyłączeniem ubezpieczonego, o którym mowa w pkt 2 – informacje określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
2. w przypadku ubezpieczonego prowadzącego pozarolniczą działalność, ubezpieczonego współpracującego z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność oraz duchownego – informacje określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia. 

Zakres danych zawartych w zaświadczeniu płatnika składek w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem

W załączniku nr 2 do rozporządzenia zostały określone dane, jakie należy zamieścić w zaświadczeniu płatnika składek w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, z wyłączeniem ubezpieczonego prowadzącego pozarolniczą działalność, ubezpieczonego współpracującego z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność oraz duchownego.

Zgodnie z treścią załącznika nr 2 do rozporządzenia w powyższym zaświadczeniu płatnika składek powinny być wskazane następujące dane: 

1. NIP i REGON płatnika składek, a jeżeli płatnikowi składek nie nadano tych numerów albo jednego z nich – numer PESEL lub seria i numer paszportu, jeżeli nie ma obowiązku posługiwania się NIP-em i nie nadano numeru PESEL; 
2. nazwa i adres płatnika składek lub – w przypadku wystawienia zaświadczenia w formie dokumentu papierowego – pieczątka płatnika składek, jeżeli ją ma; 
3. dane ubezpieczonego – pierwsze imię, nazwisko, numer PESEL albo seria i numer paszportu i data urodzenia, jeżeli nie nadano numeru PESEL, oraz adres zamieszkania; 
4. informacja, czy ubezpieczony jest objęty ubezpieczeniem w razie choroby i macierzyństwa lub ubezpieczeniem z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jako osoba, o której mowa w odnośnych przepisach ustawy systemowej (art. 6 ust. 1 pkt 2–4, 6–9b, 12 i 18a), lub osoba sprawująca opiekę nad dziećmi na podstawie umowy uaktywniającej w rozumieniu Ustawy z dnia 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziećmi do lat 3; 
5. okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu w razie choroby i macierzyństwa oraz ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych u płatnika składek; 
6. poprzednie okresy ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; 
7. okresy, za które płatnik składek wypłacił wynagrodzenie, uposażenie, stypendium albo inne świadczenie za okresy orzeczonej niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym oraz w poprzednim roku kalendarzowym, wliczane do jednego okresu zasiłkowego, z podaniem kodów literowych; 
8. data złożenia wniosku o zasiłek macierzyński, stawka procentowa wypłaconego zasiłku macierzyńskiego, okresy, za które płatnik składek wypłacił zasiłek chorobowy, wliczane do jednego okresu zasiłkowego, z podaniem kodów literowych, a także okresy, za które płatnik składek wypłacał zasiłek macierzyński lub świadczenie rehabilitacyjne; 
9. informacja, czy niezdolność do pracy powstała z powodu choroby zawodowej, wypadku przy pracy albo wypadku w drodze do pracy lub z pracy, ze wskazaniem dokumentu potwierdzającego tę okoliczność; 
10. informacja, czy ubezpieczony w okresie niezdolności do pracy korzysta z urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, urlopu opiekuńczego, przebywa w areszcie tymczasowym lub odbywa karę pozbawienia wolności, ma usprawiedliwioną nieobecność w pracy, o której mowa w art. 63(2) § 8 kp, z podaniem tych okresów; 
11. liczba ubezpieczonych zgłaszanych przez płatnika składek do ubezpieczenia chorobowego; 
12. numer rachunku bankowego ubezpieczonego; 
13. wskazanie przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek za poszczególne miesiące, z podaniem liczby dni, które ubezpieczony przepracował i które był obowiązany przepracować w miesiącu; 
14. data i podpis osoby upoważnionej do wystawienia zaświadczenia, numer telefonu oraz – w przypadku wystawienia zaświadczenia w formie dokumentu papierowego – pieczątka zawierająca imię i nazwisko oraz stanowisko, jeżeli ją ma; 
15. wskazanie rodzaju świadczenia, o które ubiega się wnioskująca osoba, jego okresu oraz serii i numeru zaświadczenia lekarskiego; 
16. pouczenie.

Dane niezbędne w przypadku osoby prowadzącej pozarolniczą działalność i współpracującego z taką osobą oraz duchownego

W przypadku ubezpieczonego prowadzącego pozarolniczą działalność, ubezpieczonego współpracującego z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność oraz duchownego zaświadczenie płatnika składek powinno zawierać następujące dane:

• NIP i REGON płatnika składek, a jeżeli płatnikowi składek nie nadano tych numerów albo jednego z nich – numer PESEL lub serię i numer paszportu, jeżeli nie ma obowiązku posługiwania się NIP-em i nie nadano numeru PESEL;
• nazwę i adres płatnika składek lub – w przypadku wystawienia zaświadczenia w formie dokumentu papierowego – pieczątkę płatnika składek, jeżeli ją ma;
• dane ubezpieczonego – pierwsze imię, nazwisko, numer PESEL albo serię i numer paszportu i data urodzenia, jeżeli nie nadano numeru PESEL, oraz adres zamieszkania;
• informację, czy ubezpieczony jest objęty ubezpieczeniem w razie choroby i macierzyństwa lub ubezpieczeniem z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jako osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 10 ustawy systemowej (dotyczy to odpowiednio osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących, a także duchownych);
• informację, czy niezdolność do pracy powstała z powodu choroby zawodowej, wypadku przy pracy albo wypadku w drodze do pracy lub z pracy, ze wskazaniem dokumentu potwierdzającego tę okoliczność;
• numer rachunku bankowego ubezpieczonego;
• miejscowość, datę, podpis osoby upoważnionej do wystawienia zaświadczenia oraz – w przypadku wystawienia zaświadczenia w formie dokumentu papierowego – pieczątkę upoważnionej osoby, jeżeli ją ma;
• wskazanie rodzaju świadczenia, o które ubiega się wnioskująca osoba, oraz jego okresu;
• pouczenie. 

Zasiłek chorobowy dla osób niebędących pracownikami — podsumowanie dokumentacji

Dokumentację niezbędną do przyznania i wypłaty przez ZUS zasiłku chorobowego osobie niebędącej pracownikiem określono w przepisach wykonawczych (rozporządzeniu). Dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty zasiłku chorobowego jest zaświadczenie płatnika składek zawierające określone dane, które zostało złożone w wymaganej formie. Katalog informacji, jakie należy uwzględnić w zaświadczeniu płatnika, zawarto w odnośnych załącznikach do rozporządzenia.