Sprzedaż internetowa wydaje się prosta. Wystarczy założyć sklep na jednej z platform sprzedażowych, np. WooCommerce, Shoper czy Magento, dodać produkty i gotowe. Można zarabiać. Jest to jednak myślenie niewłaściwe. Ustawodawstwo polskie i unijne stawia wiele wymogów przed sprzedażą w sieci. Wielu przedsiębiorców popełnia kardynalny błąd już na starcie, ponieważ nie wiedzą, jakie przepisy ich obowiązują. Realia są takie, że do różnych produktów i usług potrzebne są odpowiednie checkboxy w sklepie internetowym, samo zaakceptowanie postanowień regulaminu i polityki prywatności nie zawsze będzie wystarczające.
Dlaczego checkboxy w sklepie internetowym to podstawa?
Wydaje się to drobnostką, nikt przecież nie czyta regulaminów. Nie ma jednak znaczenia, jak dużo konsumentów zapoznaje się z zapisami dotyczącymi usług świadczonych drogą internetową. Ważne jest to, aby przedsiębiorca w sposób jasny i czytelny przekazał konsumentowi wszystkie niezbędne informacje oraz zebrał odpowiednie akceptacje. Wymaga tego przede wszystkim ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną oraz rozporządzenie unijne w przedmiocie ochrony danych osobowych – RODO.
Zgodnie z art. 8 ustawy sprzedawca ma obowiązek mieć regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną. Regulamin jest swego rodzaju wzorcem umowy. Wszystkie postanowienia w nim zawarte, o ile są zgodne z przepisami prawa, wiążą zarówno przedsiębiorcę, jak i konsumenta. Więcej na ten temat można przeczytać TUTAJ.
Z kolei przepisy art. 12 RODO nakładają na sprzedawcę obowiązek „przejrzystego informowania i przejrzystej komunikacji” z osobą, której dane są przetwarzane, tj. z klientem. Kupując na odległość, kupujący wypełnia formularz zakupowy, w którym musi podać co najmniej dane niezbędne do nadania przesyłki, czyli imię, nazwisko, adres korespondencyjny, numer telefonu i adres email. Każda z tych informacji stanowi dane osobowe. Jeżeli sprzedawca je uzyskuje, automatycznie staje się podmiotem przetwarzającym dane osobowe (administratorem danych). Zatem prócz regulaminu wymagana jest także polityka prywatności, określająca zasady przetwarzania danych oraz prawa i obowiązki administratora, a także osób, których dane są przetwarzane.
Checkboxy z akceptacją regulaminu
Regulamin sklepu to sprawa podstawowa. Zazwyczaj przedsiębiorcy o nim pamiętają. To, czy jest on dostosowany do usług świadczonych przez sklep, czy też nie, to już inna sprawa, o której dzisiaj nie będziemy rozprawiać. Uznajmy, że regulamin został stworzony specjalnie pod daną działalność gospodarczą i ma wszystkie wymagane prawem postanowienia.
Samo posiadanie tego dokumentu i ustawienie odnośnika do niego w stopce serwisu nie wystarczy. Aby jego zapisy były wiążące dla stron, regulamin musi zostać zaakceptowany przez kupującego. Na szczęście większość platform, na których budowane są sklepy, domyślnie ustawia checkbox z akceptacją regulaminu. Zatem należy uznać, że akurat w tym aspekcie większość przedsiębiorców zdaje egzamin.
Jak powinien wyglądać checkbox z akceptacją regulaminu? Nie musi być on nad wyraz rozbudowany. Istotne jest to, aby był widoczny (najlepiej ustawić go nad przyciskiem zobowiązującym do zapłaty) i odsyłał do treści dokumentu.
Przykładowa treść checkboxa:
Oświadczam, że zapoznałem się z treścią Regulaminu i akceptuję wszystkie jego warunki.
Checkboxy z polityką prywatności
Kwestia akceptacji polityki prywatności jest nieco inna niż ta związana z regulaminem sklepu. W przypadku ochrony danych osobowych sprzedawca ma obowiązek przekazać konsumentowi wszystkie niezbędne informacje związane z przetwarzaniem jego danych osobowych. Nie ma jednak potrzeby uzyskiwania akceptacji. Oznacza to, że checkboxy dotyczące polityki prywatności nie muszą mieć okienka do zaznaczania. Tutaj wystarczy samo poinformowanie, że sprzedawca przetwarza dane osobowe i odesłanie do treści polityki prywatności.
Przykładowa treść checkboxa:
Administratorem Danych Osobowych jest ABC Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, KRS: 000645382. Twoje dane będą przetwarzane w celu realizacji złożonego zamówienia oraz w celach archiwalnych. Aby dowiedzieć się więcej o przetwarzaniu danych osobowych, zapoznaj się z naszą Polityką Prywatności.
Checkboxy do newslettera
Kolejnym checkboxem wymaganym z uwagi na przepisy RODO jest ten, który należy ustawić pod newsletterem. Oczywiście, o ile sprzedawca w ogóle postawi na ten rodzaj marketingu. Nie jest to bowiem żaden wymóg, można sprzedawać bez zbierania list mailingowych.
Jeżeli jednak przedsiębiorca zdecyduje się na ustawienie newslettera na swojej witrynie, musi pamiętać o odpowiednim checkboxie. Zgoda klienta jest istotna, sprzedawca nie może bowiem przetwarzać jego danych w celach marketingowych lub informacyjnych, jeżeli nie otrzyma jasnej zgody.
Przykładowa treść checkboxa:
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez ABC Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, KRS: 000645382, w celu otrzymywania informacji handlowych i marketingowych, zgodnie z Polityką Prywatności.
A co z kontaktem telefonicznym?
Niektórzy przedsiębiorcy cenią sobie tradycyjny marketing telefoniczny. Ich przedstawiciele dzwonią do klientów z ofertą nowych i lepszych produktów, zachęcając do zakupu. Jeżeli sprzedawca chciałby praktykować także taki kontakt z kupującymi, sam zapis na newsletter będzie niewystarczający, ponieważ tutaj klient wyraża zgodę wyłącznie na kontakt drogą mailową. Jeżeli firma chce kontaktować się ze swoimi klientami telefonicznie, musi otrzymać na to zgodę.
Przykładowa treść checkboxa:
Wyrażam zgodę na kierowanie na podany przeze mnie numer telefonu informacji o produktach, usługach, promocjach i nowościach przez ABC Sp. z o.o., KRS: 000645382, na zasadach wskazanych w Regulaminie i Polityce Prywatności.
Checkboxy ze zgodą na dostarczenie treści cyfrowych
Aktualnie bardzo popularnym trendem jest sprzedaż treści cyfrowej, takiej jak e-booki, audiobooki, wzory dokumentów czy szkolenia w formie gotowych nagrań wideo. Może okazać się to jednak problematyczne z racji tego, że konsumenci, w przypadku zakupów online, mają prawo do zwrotu nabytego produktu w terminie 14 dni. Co, jeżeli klient dokona zakupu e-booka, skopiuje go i zgłosi chęć odstąpienia od umowy? Zasadniczo przedsiębiorca powinien uznać zwrot i odesłać klientowi pieniądze.
Jest na to jednak prosty sposób, z którego wielu przedsiębiorców nie korzysta, bo zwyczajnie o nim nie wie. Jest też duża szansa, że nie są nawet świadomi tego, że bez odpowiedniego checkboxa prawo obliguje ich do odesłania pieniędzy, nawet jeżeli klient np. w ciągu tych 14 dni od daty zakupu przerobił cały webinar, a później zgłosił zwrot. Wynika to z art. 38 ustawy o prawach konsumenta. Zgodnie z ust. 1 pkt 13) prawo odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość nie przysługuje konsumentowi w odniesieniu do umów o dostarczanie treści cyfrowych niedostarczanych na nośniku materialnym, za które konsument jest zobowiązany do zapłaty ceny, jeżeli przedsiębiorca rozpoczął świadczenie za wyraźną i uprzednią zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy i przyjął to do wiadomości, a przedsiębiorca przekazał konsumentowi potwierdzenie, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i 2 albo art. 21 ust. 1 ustawy.
Zatem wyłączenie prawa odstąpienia od umowy jest możliwe, jeżeli przedsiębiorca odbierze od klienta zgodę na rozpoczęcie świadczenia oraz poinformuje go, że po spełnieniu świadczenia (np. przesłaniu pliku z e-bookiem lub udostępnieniu pliku wideo z webinarem) ten straci prawo do odstąpienia od umowy. Stąd też umieszczanie omawianego checkboxa w formularzu zakupowym przy sprzedaży treści cyfrowych powinno być dla przedsiębiorców priorytetem.
Przykładowa treść checkboxa:
Wyrażam zgodę na wykonanie umowy w całości i dostarczenie mi treści cyfrowych, objętych zamówieniem, przed upływem 14-dniowego terminu do odstąpienia od umowy. Jestem świadoma/y, że w ten sposób tracę prawo do odstąpienia od umowy, której przedmiotem są zakupione przez mnie treści.
Checkboxy ze zgodą na udostępnienie danych osobowych podmiotom trzecim
Klient, wypełniając formularz zakupowy, przekazuje swoje dane osobowe. Stawia to sprzedawcę w pozycji administratora danych. Jest on zatem związany zasadami RODO.
Przedsiębiorca prowadzący sprzedaż online nie jest w stanie wszystkiego wykonać samodzielnie, musi więc korzystać z pomocy podmiotów trzecich, takich jak firmy kurierskie, operatorzy płatności czy biuro rachunkowe. Przekazując im dokumenty z danymi swoich klientów, „udostępnia dane osobowe podmiotom trzecim”. Może brzmieć to groźnie, jednak w rzeczywistości wyrażamy na to zgodę niemal przy każdych zakupach i nic strasznego się z tego powodu nie dzieje. Jak zresztą inaczej mielibyśmy zapłacić za zakup, otrzymać przesyłkę czy uzyskać fakturę?
Co więcej, w wyżej wskazanych przypadkach zgoda na przekazanie danych osobowych podmiotom trzecim nie wymaga dodatkowej zgody w formie checkboxa. Podstawą prawną przetwarzania danych jest bowiem konieczność realizacji umowy zawartej z klientem.
Jeżeli jednak dane te mają być przekazane w innym celu, np. prowadzeniu przez podmioty trzecie akcji marketingowej, oddzielna zgoda jest już konieczna. W formularzu zakupowym powinien zatem znaleźć się właściwy checkbox.
Przykładowa treść checkboxa:
Wyrażam zgodę na udostępnienie moich danych osobowych podmiotowi QWERTY Sp. z o.o., KRS: 000233245, w celu przesyłania na mój adres email informacji marketingowych, w tym o produktach i usługach.
Checkboxy z deklaracją pełnoletności
Pomysłów na biznes jest mnóstwo, niektórzy przedsiębiorcy mogą zatem iść w niszę i kierować swoją ofertę wyłącznie do osób pełnoletnich (np. sprzedawać produkty tytoniowe, alkoholowe, erotyczne itd.). W takim wypadku sprzedawca musi ustawić na swojej stronie bramkę wiekową. Jest to checkbox, który powinien wyskoczyć użytkownikowi od razu po wejściu przez niego na stronę sklepu. Mimo że bramki te w rzeczywistości nie chronią małoletnich przed treściami dla nich nieodpowiednimi, to sprzedawca musi je mieć na swojej stronie, aby wypełniać zobowiązania prawne.
Przykładowa treść checkboxa:
Treści na tej stronie są przeznaczone wyłącznie dla osób pełnoletnich. Czy jesteś osobą pełnoletnią? TAK/NIE.
