Umowa leasingu - wzór z omówieniem

Umowa leasingu, początkowo funkcjonująca w polskiej praktyce gospodarczej jako umowa nienazwana, z czasem doczekała się regulacji w Kodeksie cywilnym, stając się umową nazwaną (art. 709¹-709¹⁸ k.c.). Umowa ta należy do kategorii umów o korzystanie z rzeczy. Umowa leasingu jest:

• jednostronnie profesjonalna,
• konsensualna,
• odpłatna,
• wzajemna,
• zawierana zawsze w formie pisemnje (pod rygorem nieważności).

Pobierz darmowy wzór umowy leasingu w formacie pdf i docx!  

Gospodarcze znaczenie leasingu

Leasing ma współcześnie bardzo duże znaczenie gospodarcze, dzięki niemu bowiem możliwe jest korzystanie z przedmiotu leasingu przez określony czas (zbliżony do okresu jego gospodarczej używalności), angażując w to niewielki kapitał.  Finansujący posiada natomiast możliwość pozyskania środków pieniężnych taniej niż korzystający (może ustalić wysokość wynagrodzenia tak, by zapewnić sobie zwrot kosztu nabycia rzeczy, ewentualnie dodatkowo pokryć inne koszty). Ponadto zabezpieczeniem roszczenia finansującego o zapłatę wynagrodzenia jest przysługujące mu prawo własności przedmiotu leasingu. Nie ponosi on też kosztów utrzymania przedmiotu leasingu w należytym stanie oraz ryzyka przypadkowej jego utraty.  

Umowa leasingu - strony

Wyróżnia się strony leasingu:

1. Finansujący to podmiot prowadzący przedsiębiorstwo (najczęściej wyspecjalizowany przedsiębiorca leasingowy), który nabywa rzecz od zbywcy, a następnie daje ją w odpłatne użytkowanie leasingobiorcy na określony czas i na określonych warunkach. Forma prawna leasingodawcy może być różna (najczęściej są to spółki kapitałowe). Leasingodawca musi jednak (zgodnie z art. 709¹) zawierać umowy leasingu w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa - działalność leasingowa nie musi być jedynym ani podstawowym rodzajem działalności prowadzonej przez tego przedsiębiorcę. Na podstawie art. 709¹⁴ k.c. możliwe jest zbycie przez finansującego przedmiotu leasingu - nabywca wstępuje wtedy w stosunek leasingu na miejsce finansującego (zawarcie umowy leasingu powoduje jedynie ograniczenie wynikającego z własności uprawnienia do korzystania z rzeczy, ale nie skutkuje ograniczeniem uprawnienia do rozporządzania rzeczą).

2. Korzystający to osoba korzystająca z przedmiotu leasingu na warunkach określonych w umowie (najczęściej jest to przedsiębiorca, rzadziej osoba fizyczna). Korzystającym może być więc każdy podmiot prawa (osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, ale mająca zdolność prawną).

Ponadto, jeśli finansujący skorzysta z zewnętrznych źródeł finansowania w celu nabycia przedmiotu leasingu, z umową leasingu może być związana np. umowa kredytu, na podstawie której finansujący uzyska potrzebne środki. W takiej więc sytuacji bank nie będzie stroną umowy leasingu, ale będzie z nią związany. Podobnie zakład ubezpieczeń w sytuacji, gdy strony postanowią ubezpieczyć rzecz oddaną w leasing - jako ubezpieczyciel jest stroną umowy ubezpieczenia zawartej z finansującym lub korzystającym. 

Umowa leasingu- przedmiot

Przedmiotem leasingu mogą być ruchomości jak i nieruchomości. Warto zauważyć, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby strony, zgodnie z zasadą swobody umów, zawarły umowę o charakterze leasingu, której przedmiotem będą np. zbiory, zespoły i części rzeczy.

Umowa leasingu- forma 

Zgodnie z art. 709² k.c. umowa leasingu musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Należy podkreślić, że jest to forma wystarczająca, niezależnie od rodzaju przedmiotu leasingu. Jednak, jeśli umowa leasingu nieruchomości zawiera zobowiązanie do przeniesienia własności gdy umowa leasingu będzie wykonana, w zakresie tego zobowiązania potrzeba jest forma aktu notarialnego.

Umowa leasingu - elementy konieczne

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z powyższym w umowie leasingu powinny znaleźć się następujące elementy, które wyznaczają istotę umowy:

1. zobowiązanie się finansującego do nabycia określonej rzeczy od oznaczonej osoby, na warunkach określonych w umowie leasingu,

2. obowiązek finansującego do oddania rzeczy korzystającemu na czas oznaczony,

3. zobowiązanie się korzystającego do zapłacenia finansującemu wynagrodzenia w ustalonych ratach.

Prawa i obowiązki stron umowy

Z powyżej wymienionymi trzema elementami, które muszą być uregulowane w umowie, aby można było mówić o leasingu, wiążą się następujące prawa i obowiązki.  Jeśli finansujący zobowiązuje się nabyć określoną rzecz na warunkach, które określa umowa leasingu oznacza to, że korzystający może dokładnie określić, kim powinien być zbywca, na jakich warunkach finansujący nabędzie rzecz, jaka dokładnie ma to być rzecz. Finansujący ma ponadto obowiązek wydać korzystającemu rzecz w takim stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili wydania jej finansującemu przez zbywcę. Z tego samego powodu finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za przydatność rzeczy do umówionego użytku. Należy bowiem podkreślić, że to korzystający dokonuje wyboru rzeczy, a zatem konsekwencje tego wyboru muszą spoczywać na nim. Finansujący, jak sama nazwa wskazuje, jest odpowiedzialny za finansowanie rzeczy, którą wybrał korzystający. Z obowiązkiem finansującego do oddania rzeczy korzystającemu wiąże się jego prawo do otrzymywania wynagrodzenia, jeśli obowiązek ten spełni. Dlatego też, gdy nie dojdzie do wydania rzeczy w terminie z powodu okoliczności, za które korzystający będzie ponosił odpowiedzialność, terminy płatności rat leasingowych nie ulegną zmianie. Ponadto z ww. wyżej obowiązkiem, jak zostało już wspomniane wcześniej, wiąże się konieczność wydania leasingobiorcy razem z przedmiotem leasingu odpisów umowy zawartej ze zbywcą oraz dokumentów jej dotyczących (np. dokumentu gwarancyjnego).

Obowiązki finansującego

Do obowiązków finansującego należy:

• nabycie rzeczy określonej w umowie i na określonych warunkach,
• wydanie rzeczy korzystającemu do używania ( albo do używania i pobierania pożytków) w stanie jak w chwili wydania finansującemu rzeczy przez zbywcę,
• wydanie odpisu umowy ze zbywcą i innych dokuemntów,
• niezwłoczne powiadomienie korzystającego o zbyciu rzeczy.

Obowiązki korzystającego 

Do obowiązków korzystającego należy:

• utrzymanie rzeczy w należytym stanie ( konserwowanie, niepogarszanie stanu rzeczy, prawidłowe używanie),
• terminowa płatność rat wynagrodzenia,
• zawiadomienie finansującego o konieczności naprawy,
• umożliwianie finansującemu sprawdzania stanu rzeczy,
• używanie i pobieranie pożytków tak jak wskazuje umowa leasingu ( albo przynajmniej zgodnie z przeznaczeniem rzeczy),
• niedokonywanie zmian bez wiedzy finansującego (chyba, że zmiany wynikają z przeznaczenia rzeczy),
• nieoddawanie rzeczy osobie trzeciej bez wiedzy finansującego.

Ponadto, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, finansujący powinien powstrzymywać się od zachowań, które utrudniałyby lub uniemożliwiały korzystającemu wykonywanie jego prawa (obowiązek “znoszenia” faktu, że leasingobiorca korzysta z rzeczy, pobiera ewentualne pożytki itd.). Leasingodawca powinien ponadto niezwłocznie powiadomić korzystającego o zbyciu rzeczy, jeśli do tego dojdzie.

Opcja leasingowa - wykup

Strony mogą w umowie postanowić, że po zakończeniu umowy leasingu finansujący przeniesie własność przedmiotu leasingu na korzystającego (opcja leasingowa). Nie jest to element konieczny, ale obowiązek ten strony mogą przewidzieć w samej umowie leasingu, bądź w innej, zawartej w terminie późniejszym. Jeśli zobowiązanie do przeniesienia własności rzeczy wymaga formy szczególnej, postanowienie takie powinno być zawarte w tej formie (np. przeniesienie własności nieruchomości w formie aktu notarialnego). Jeżeli więc finansujący obiecał, bez dodatkowego świadczenia, przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu, korzystający może tego żądać w terminie miesiąca od upływu terminu, chyba że strony uzgodniły inny.

Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy

Finansującemu przysługuje prawo do wynagrodzenia leasingowego. Musi ono mieć postać świadczenia pieniężnego, jednorazowego, płatnego w uzgodnionych ratach, a jego wysokość powinna być równa co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego (czas trwania leasingu nie ma więc wpływu na kwotę, ponieważ wynagrodzenie jest świadczeniem ustalonym z góry, jednorazowym, ale płatnym w ratach). Honorarium to ma na celu zwrot finansującemu w całości kapitału, który przeznaczył na nabycie rzeczy. Ponadto powinno zostać tak ukształtowane, aby umożliwić finansującemu osiągnięcie zarobku, a także zwrócić wszelkie koszty, jakie poniósł (np. koszty kredytu, ubezpieczenia). Wynagrodzenie może też obejmować zapłatę za możliwość używania rzeczy lub używania i pobierania pożytków.

Umowa leasingu musi wskazywać uzgodnioną przez strony wartość rat leasingowych (czyli też wysokość wynagrodzenia w całości) oraz terminy płatności. Terminy powinny zostać indywidualnie przez strony uzgodnione i nie mogą wynikać z postanowień zawartych we wzorcu umownym.

Oprócz wynagrodzenia w formie rat, wyróżnia się jeszcze jednorazową wstępną opłatę leasingową, związaną z zawarciem umowy leasingu (inaczej nazywana opłatą inicjalną lub przygotowawczą).

Finansujący ma uprawnienie do żądania natychmiastowej zapłaty wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat w przypadku:

1. wygaśnięcia umowy leasingu wskutek utraty rzeczy po jej wydaniu korzystającemu na skutek okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności,

2. wygaśnięcia umowy leasingu wskutek odstąpienia przez finansującego od umowy ze zbywcą z powodu wad rzeczy,

3. wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność

Ubezpieczenie rzeczy z umowy leasingu

Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące leasingu nie nakładają na strony obowiązku ubezpieczenia przedmiotu leasingu. Obowiązek ten może jednak wynikać z innych przepisów dotyczących danej rzeczy (np. ubezpieczenie OC w stosunku do pojazdów mechanicznych). Mimo wszystko strony w umowie leasingu mogą ustanowić konieczność ubezpieczenia przedmiotu leasingu i wskazać zobowiązaną do tego stronę oraz określić wszelkie dodatkowe wymagania (rodzaj, zakres i sumę ubezpieczenia). Najczęściej obowiązek ubezpieczenia spoczywa na korzystającym (w praktyce leasingodawcy oferują ubezpieczenie przedmiotu leasingu, ale leasingobiorca jest obowiązany pokrywać jego koszty).

Wypowiedzenie umowy leasingu

Umowa leasingu może zostać wypowiedziana tylko finansujący i jest to wyjątkowe uprawnienie, biorąc pod uwagę fakt, że umowa leasingu zawierana jest na czas określony (czyli powinna trwać do upływu terminu, na jaki została zawarta). Uprawnienie to  może być wykorzystane tylko w przypadkach określonych w ustawie:

1. mimo upomnienia na piśmie korzystający narusza obowiązek utrzymywania rzeczy w należytym stanie (nie dokonuje konserwacji, napraw),

2. mimo upomnienia na piśmie korzystający w sposób niezgodny z przeznaczeniem używa rzeczy i pobiera z niej pożytki (np. czyni w rzeczy zmiany niewynikające z przeznaczenia rzeczy),

3. mimo upomnienia na piśmie nie usuwa zmian dokonanych w rzeczy bez zgody finansującego,

4. leasingobiorca oddaje rzecz do używania osobie trzeciej bez zgody leasingodawcy,

5. korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty leasingowej i bezskutecznie upłynął dodatkowy termin wyznaczony przez finansującego.

Wypowiedzenie następuje ze skutkiem natychmiastowym, chyba że strony w umowie uzgodniły inny termin wypowiedzenia. Niedopuszczalne jest zawarcie w umowie leasingu innych przypadków wypowiedzenia umowy (postanowienia takie będą nieważne jako mające na celu obejście ustawy - art. 58 k.c.).

Dodatkowe przepisy mające zastosowanie do umowy leasingu

Można stosować odpowiednio przepisy o najmie i sprzedaży co do:

• odpowiedzialności finansującego za wady,
• dochodzenie roszczeń przez osoby trzecie,
• zabezpieczenie rat leasingu,
• zwrot rzeczy po zakończeniu leasingu,
• ulepszanie rzeczy przez korzystającego.