Bywają sytuacje wyjątkowe – wręcz kryzysowe – kiedy przedsiębiorcy mogą działać w myśl specjalnych przepisów. Taką sytuacją stała się bez wątpienia epidemia koronawirusa, która zatrzęsła gospodarką. Przedsiębiorcy mogą jednak skorzystać z dofinansowania z FGŚP, aby uratować swoich pracowników przed zwolnieniem. Jak uzyskać takie świadczenie i jak powinno wyglądać porozumienie z pracownikami w sprawie dofinansowania? Wyjaśniamy w artykule!
Dofinansowanie z FGŚP – postojowe i niższy wymiar
Pracodawca ma prawo w szczególnych warunkach, a mianowicie w sytuacji kryzysowej i po spełnieniu określonych kryteriów, uzyskać pomoc z przeznaczeniem na ochronę miejsc pracy. Zapewniają ją dwie ustawy, które wprowadzają możliwość zmiany warunków umowy bez konieczności wręczenia pracownikom wypowiedzeń zmieniających. Jest to Ustawa z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy oraz Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zgodnie z zapisami tych ustaw pracodawcy mogą w przypadku trudnej sytuacji ekonomicznej spowodowanej np. epidemią zastosować dwa mechanizmy ratujące pracowników przed zwolnieniem, czyli przestój oraz obniżenie wymiaru etatu.
Przestój
Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone maksymalnie o 50%, nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Wynagrodzenie za czas przestoju będzie dofinansowane z FGŚP do wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli 1300 zł w 2020 r. (2600 zł brutto – minimalna krajowa).
Obniżenie wymiaru etatu
Przedsiębiorca w myśl nowych przepisów może obniżyć wymiar czasu pracy maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Wynagrodzenie to jest dofinansowywane ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do wysokości połowy wynagrodzenia, jednak w stopniu nie większym niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
Jak uzyskać dofinansowanie?
Pomoc ze środków FGŚP przysługuje w okresie wprowadzonego przez przedsiębiorcę przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu, w przypadku spadku obrotów gospodarczych:
- nie mniej niż o 15%, przy czym spadek oblicza się jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy w okresie po 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczeń, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy z roku poprzedniego;
- nie mniej niż o 25%, przy czym spadek oblicza się jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca w okresie po 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego.
Dofinansowanie nie obejmuje wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez GUS.
Według przepisów Tarczy Antykryzysowej, aby pracodawca mógł skorzystać z dofinansowania wynagrodzeń, musi on odnotować spadek obrotów gospodarczych oraz nie może zalegać w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz lub Fundusz Pracy. Wobec przedsiębiorcy nie mogą także zachodzić przesłanki do ogłoszenia upadłości.
Jakie dokumenty należy złożyć i gdzie?
Przedsiębiorca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie epidemii koronawirusa, może zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, a konkretnie o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy w związku z wystąpieniem COVID-19. Wniosek o dofinansowanie wynagrodzeń pracowników składa się do wojewódzkiego urzędu pracy właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy. Można zrobić to w tradycyjnej formie papierowej bądź elektronicznie za pośrednictwem portalu praca.gov.pl. Należy przekazać następujące dokumenty:
- umowę,
- wniosek,
- kopię porozumienia z pracownikami,
- wykaz pracowników uprawnionych do świadczeń,
- kopię pełnomocnictwa (o ile dotyczy).
We wniosku o przyznanie z FGŚP środków na wypłatę świadczeń należy określić, od kiedy i do kiedy uprawniony podmiot wnioskuje o świadczenia. Termin ten nie może przypadać wcześniej niż:
- na dzień wejścia w życie ustawy z 31 marca 2020 r. nowelizującej ustawę dotyczącą COVID-19,
- na dzień wprowadzenia przestoju ekonomicznego lub obniżonego czasu pracy na podstawie zawartego porozumienia,
- na miesiąc złożenia wniosku.
Powyższe warunki muszą zostać spełnione łącznie.
Porozumienie z pracownikami – co powinno zawierać?
Zgodnie z zapisami wspomnianych wcześniej ustaw warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy przedsiębiorca ustala w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. Przy ustalaniu warunków i trybu wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy pracodawca nie ma obowiązku wręczania wypowiedzenia zmieniającego. Pracodawca może więc w przypadku sytuacji kryzysowej np. obniżyć wymiar etatu, tylko i wyłącznie działając w porozumieniu ze związkami lub z przedstawicielami pracowników, bez bezpośredniej zgody samego zainteresowanego.
Pobierz porozumienie z pracownikami w formacie PDF lub DOCX!
Jak wyłonić przedstawicieli pracowników?
Przedstawiciela pracowników wybiera się tylko w zakładach pracy, w których nie działają związki zawodowe. Kodeks pracy reguluje, że jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, można zawrzeć porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów prawa pracy, określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Zawiera je pracodawca i reprezentująca pracowników organizacja związkowa, a jeżeli pracodawca nie jest objęty działaniem takiej organizacji, porozumienie zawiera pracodawca i przedstawicielstwo pracowników wyłonione w trybie przyjętym u tego pracodawcy. Wybór przedstawicieli powinien być jednak jasno udokumentowany, ich zadaniem jest bowiem reprezentowanie pracowników, a zatem narzucanie pracownikom, kogo mają wybrać, jest niedopuszczalne. Przedstawicieli można wyłonić za pomocą środków telekomunikacji, czyli w tzw. trybie zdalnym.
Przepisy dotyczące Tarczy Antykryzysowej nie wskazują jasno, jak powinno wyglądać i co zawierać porozumienie z pracownikami. Porozumienie to jednak bardzo ważny dokument, jako że dzięki niemu pracodawca w przypadku sytuacji kryzysowej może np. obniżyć wymiar etatu bez bezpośredniej zgody samego zainteresowanego (po dokonaniu ustaleń ze związkami lub przedstawicielami pracowników). Ważny jest więc odpowiedni i udokumentowany wybór przedstawicieli załogi. Zawarcie porozumienia powoduje brak konieczności sporządzania aneksów dla każdego pracownika indywidualnie.
