W dobie koronawirusa w polskim prawie wprowadzone zostały liczne zmiany. Do jednych z istotniejszych, z punktu widzenia przedsiębiorcy, zaliczają się te dotyczące zwolnienia z opłacania składek ZUS za okres od marca do maja 2020 r. włącznie. Firmy objęte tym zwolnieniem mogą liczyć na odczuwalne odciążenie ich w obszarze kosztów, w tym pracowniczych. Jednak w tym miejscu pojawia się pytanie: jak wygląda rozliczenie wynagrodzeń przy zwolnieniu z ZUS? Nie dla każdego jest to bowiem oczywiste.
Zwolnienie z opłacania składek ZUS na czas epidemii
Przedsiębiorcy wskazani w ustawie o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw mają prawo ubiegać się o umorzenie składek ZUS za 3 miesiące w okresie od marca do maja 2020 r. włącznie.
Ze zwolnienia mogą skorzystać:
- samozatrudnieni – ulga obejmuje wówczas 100% kwoty składek ZUS;
- przedsiębiorcy zatrudniający od 1 do 9 pracowników – ulga obejmuje w tym przypadku również 100% kwoty składek ZUS (za przedsiębiorcę i pracowników);
- przedsiębiorcy zatrudniający od 10 do 49 pracowników – ulga obejmuje w tym przypadku 50% sumarycznej kwoty składek ZUS.
Rozliczenie wynagrodzeń przy zwolnieniu z ZUS
W ostatnim czasie pojawiło się wiele wątpliwości dotyczących tego, jak poprawnie powinno się rozliczać wynagrodzenie pracowników, w przypadku gdy firma korzysta w danym miesiącu z umorzenia składek ZUS. Kwestia, jak powinno wyglądać rozliczenie wynagrodzeń przy zwolnieniu z ZUS, zajmuje przedsiębiorców, ponieważ za czas umorzenia składek pracodawca nie ponosi żadnych kosztów pracowniczych związanych z ubezpieczeniami bądź ponosi tylko ich część. Obowiązek opłacania składek spada w tym przypadku na państwo.
Temat ten został podniesiony przez prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Gertrudę Uścińską, która wskazała jednoznacznie, że w kwestii sporządzania list płac nic nie uległo zmianie. Płatnik, tzn. pracodawca, powinien zatem w standardowy sposób potrącić wartość składek ZUS z wynagrodzenia pracownika, tak jak robił to do tej pory.
W związku z powyższym w dalszym ciągu od wynagrodzenia pracownika należy potrącić i pobrać składki społeczne podlegające finansowaniu przez zatrudnionego (13,71% podstawy lub 11,26% w przypadku zleceniobiorcy, który nie przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) oraz składkę zdrowotną (9%).
Zwolnienie z ZUS a podatek dochodowy za pracownika
Jako że sposób rozliczania składek na ubezpieczenia ZUS, płaconych w części przez pracownika, a w części przez pracodawcę, nie uległ zmianie, nie doszło również do zmian w wyliczeniach podatku dochodowego za pracownika.
Oznacza to, że pracodawca obowiązany jest w pierwszej kolejności pomniejszyć przychód pracownika o składki na ubezpieczenia społeczne oraz o koszty uzyskania przychodu, odpowiednio o:
- 250 zł lub
- 300 zł (w przypadku podwyższonych kosztów uzyskania przychodu).
Uzyskany wynik należy zaokrąglić do pełnych złotych. Z otrzymanej kwoty należy wyliczyć podatek dochodowy wg odpowiedniej stawki (17% lub 32% po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego). Od kwoty podatku należnego należy odjąć kwotę wolną od podatku (43,76 zł) oraz kwotę wyliczonej ówcześnie składki zdrowotnej odliczonej (7,75%). Kwotę zaliczki na podatek dochodowy pracownika należy zaokrąglić do pełnych złotych.
Powyższe stanowisko podziela również Krajowa Administracja Skarbowa, która stwierdza, że pracodawca pobierający z wynagrodzenia pracownika składki, których nie przekazał do ZUS, powinien o tę właśnie kwotę składek pomniejszyć dochód zatrudnionego właśnie na potrzeby poprawnego obliczenia podatku dochodowego.
Przykład 1.
Pracownik jest zatrudniony w ramach umowy o pracę z wynagrodzeniem w wysokości 3000 zł i mieszka w miejscowości, w której świadczy pracę. Poniżej przedstawiamy sposób rozliczenia jego wynagrodzenia przy zwolnieniu z ZUS.
1) Obliczenie składek na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika:
- składka emerytalna: 9,76% × 3000 zł = 292,80 zł
- składka rentowa: 1,5% × 3000 zł = 45 zł
- składka chorobowa: 2,45% × 3000 zł = 73,50 zł
Suma składek na ubezpieczenia społeczne: 411,30 zł
2) Obliczanie składki zdrowotnej (podstawa wymiaru składki wynosi: 3000 zł − 411,30 zł = 2588,70 zł):
- składka zdrowotna w całości: 2588,70 zł × 9% = 232,98 zł
- składka zdrowotna podlegająca odliczeniu: 2588,70 zł × 7,75% = 200,62 zł
3) Zaliczka na podatek dochodowy (podstawa opodatkowania: 3000 zł − 411,30 zł − 250,00 zł = 2338,70 zł, należy zaokrąglić do pełnych złotych: 2339 zł)
Obliczenie podatku wg określonej stawki – w przykładzie założono, że stawka podatku wynosi 17%:
- podatek należny: 2339 zł × 17% = 397,63 zł
- podatek należny pomniejszony o ulgę podatkową i składkę zdrowotną podlegającą odliczeniu (podlegający wpłacie do US): 397,63 zł − 43,76 zł − 200,62 = 153,25 zł, po zaokrągleniu 153 zł
4) Ustalanie wynagrodzenia netto: 3000 zł − 411,30 zł − 232,98 zł − 153 zł = 2202,72 zł
Podsumowując, rozliczenie wynagrodzeń przy zwolnieniu z ZUS za okres ogłoszonej w Polsce epidemii nie ulega zmianie. Niezależnie od tego, czy mowa o przedsiębiorcy zatrudniającym do 9 pracowników, czy do 49 pracowników, metodologia wyliczania list płac nie ulega zmianie – bez względu na to, czy doszło do umorzenia składek ZUS, czy nie. Stanowisko to potwierdza zarówno prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Gertruda Uścińska, jak i urząd skarbowy.
