Polska gospodarka cały czas odczuwa skutki pandemii oraz napadu Rosji na Ukrainę. Inflacja wzrosła do wartości niespotykanych od 20 lat. Wraz z nią do góry poszybowały również stopy procentowe NBP mające przełożenie na raty kredytu. Raty te urosły średnio o 55%, chociaż tylko w roku 2021 ta „średnia” wynosiła aż 86%. Chcąc nieco ulżyć obywatelom, rząd wprowadził tzw. wakacje kredytowe. Najprawdopodobniej możliwość skorzystania z nich minie wraz z końcem 2024 roku. Nie jest to jednak jedyne rozwiązanie dla osób mających problem ze spłatą kredytu hipotecznego. Sprawdźmy zatem, na jakie wsparcie mogą liczyć kredytobiorcy w tym i następnych latach.
Wakacje kredytowe w 2024 roku
Rok 2024 dużymi krokami zmierza ku końcowi. Na razie kredytobiorcy mogą jeszcze skorzystać z wakacji kredytowych. W roku tym przysługiwały cztery okresy „wakacyjne”. Przy czym były one podzielone na okresy – dwa miesiące w czasie od czerwca do sierpnia oraz dwa miesiące w okresie od września do grudnia. Kto zatem jeszcze nie wykorzystał swojego uprawnienia, może to zrobić w grudniu.
Trzeba przy tym pamiętać, że w bieżącym roku wakacje kredytowe nie są dla wszystkich. Należy spełniać określone przesłanki, aby móc zawiesić spłatę rat hipotecznych.
Znowelizowana ustawa o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji, wskazuje na limity w kredycie. Skorzystać z wakacji mogą jedynie osoby, których wartość udzielonego kredytu nie przekracza 1 200 000 zł. Ponadto ulga dotyczy wyłącznie kredytów hipotecznych udzielonych w walucie polskiej, z wyłączeniem kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty innej niż waluta polska. Można skorzystać z ulgi tylko w stosunku do jednej umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.
Kolejną zmianą wprowadzoną w 2024 roku jest kryterium dochodowe oparte o parametr Rata do Dochodu (RdD). Średnia arytmetyczna wartości tego wskaźnika za okres ostatnich 3 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku musi przekraczać 30%. Co też oznacza, że rata kredytu musi przewyższać 30% dochodu gospodarstwa domowego, wyliczonego za 3 ostatnie miesiące przed złożeniem wniosku.
Istnieją również zwolnienia od powyższego wymogu. Mianowicie zwolnieni są konsumenci mający na utrzymaniu co najmniej troje dzieci. Przy czym dzieci te muszą spełniać poniższe warunki:
- są w wieku do ukończenia 18. roku życia;
- są w wieku do ukończenia 25. roku życia – w przypadku, gdy dziecko uczy się w szkole lub szkole wyższej.
Ograniczenia wiekowe nie są brane pod uwagę, jeżeli dziecko legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Wakacje kredytowe w 2025 roku – raczej bez szans
Mimo że stopy procentowe NBP nieco spadły, to raty kredytowe w dalszym ciągu potrafią dawać się we znaki. W związku z tym wiele osób zadaje pytanie – czy wakacje kredytowe zostaną przedłużone na rok 2025? Na razie szanse na to są marne. Jednakże nie można być niczego pewnym, w końcu tegoroczna ulga została przegłosowana w sejmie dopiero w kwietniu tego roku. Być może taki scenariusz czeka nas również w przyszłości.
Obecnie jednak Ministerstwo Finansów nie przewiduje przedłużenia tej formy wsparcia. Zamiast tego chce skupić się na rozwijaniu Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Instytucja ta ma działać długofalowo i proponować kompleksowe rozwiązania, nie tylko doraźne jak zawieszenie raty kredytu na kilka miesięcy.
fnie jest jednak rozwiązaniem istniejącym jedynie w sferze planów. Funkcjonuje już od lat, a w tym roku został nieco przebudowany. Sprawdźmy zatem, na co mogą jeszcze liczyć kredytobiorcy znajdujący się w potrzebie.
Zwrotne wsparcie finansowe lub pożyczka
W nowelizacji ustawy o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, w której przedłużone zostały wakacje kredytowe, zwiększono również pomoc udzielaną kredytobiorcom w formie wsparcia finansowego lub pożyczki.
Ustawa po zmianach stanowi, że wsparcie lub pożyczka na spłatę zadłużenia mogą być przyznane, jeżeli:
- w dniu złożenia wniosku o wsparcie lub pożyczkę na spłatę zadłużenia co najmniej jeden z kredytobiorców ma status bezrobotnego, lub
- wartość wskaźnika RdD przekracza 40%, lub
- miesięczny dochód gospodarstwa domowego pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego nie przekracza:
- w przypadku gospodarstwa domowego jednoosobowego – 2,5-krotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy, aktualnie 776 zł,
- w przypadku gospodarstwa domowego wieloosobowego – iloczynu 2,5-krotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy, i liczby członków gospodarstwa domowego kredytobiorcy, aktualnie 600 zł.
Nie każdy bezrobotny może jednak liczyć na pomoc. Wsparcie finansowe lub pożyczka nie mogą być przyznane, jeżeli utrata zatrudnienia nastąpiła w wyniku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem przez kredytobiorcę lub rozwiązania umowy z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 Kodeksu pracy. Ponadto pomoc nie zostanie przyznana za okres, w którym co najmniej jednemu z kredytobiorców przysługuje świadczenie z tytułu utraty pracy wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia spłaty kredytu, gwarantującej wypłatę świadczenia na wypadek utraty pracy.
Wsparcie nie dla każdego
Nawet spełnianie warunków określonych w poprzednim akapicie nie zawsze będzie uprawniało kredytobiorcę do otrzymania pomocy. Wsparcie lub pożyczka na spłatę rat hipotecznych nie zostaną przyznane, jeżeli kredytobiorca w chwili złożenia wniosku:
- jest właścicielem innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego bądź był nim w okresie 6 miesięcy przed złożeniem wniosku;
- posiada inne spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub posiadał takie prawo w okresie 6 miesięcy przed złożeniem wniosku;
- posiada inne roszczenie o przeniesienie na niego prawa własności lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego, spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej bądź posiadał takie roszczenie w okresie 6 miesięcy przed złożeniem wniosku.
Na czym polega wsparcie finansowe?
Wsparcie finansowe polega na pomocy kredytobiorcy poprzez spłatę jego zadłużenia. W ramach wsparcia Bank Gospodarstwa Krajowego co miesiąc wpłaca do banku, który udzielił kredytu, środki pieniężne z przeznaczeniem na spłatę zobowiązań z tytułu kredytu mieszkaniowego. Pomoc ta może trwać nie dłużej niż 40 miesięcy.
To, jaka będzie kwota wsparcia, zależy od wielkości zaciągniętej sumy przez beneficjenta. Wygląda to bowiem w ten sposób, że BGK spłaca raty w pełnej wysokości, o ile są one niższe niż 3000 zł. Ustawa wskazuje, że wysokość wsparcia określa się w złotych jako równowartość przewidywanych 40-miesięcznych rat kapitałowych i odsetkowych kredytu mieszkaniowego, z tym że jeżeli wysokość przewidywanej miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej jest wyższa niż 3000 zł, do określenia wysokości wsparcia przyjmuje się kwotę 3000 zł. Jeżeli kredyt jest spłacany w walucie obcej, BGK przekazuje wsparcie w walucie spłaty kredytu, dokonując przeliczenia jej wysokości na walutę spłaty kredytu według kursu sprzedaży ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień przekazania pożyczki na spłatę zadłużenia.
Nie jest jednak nigdzie napisane, że pomoc finansowa zawsze będzie trwała 40 miesięcy i wynosiła miesięcznie 3000 zł. To, jaki będzie zakres wsparcia, zależy od umowy zawieranej między kredytobiorcą a BGK.
Pożyczka na spłatę zadłużenia hipotecznego
Drugim instrumentem pomocowym oferowanym przez omawianą ustawę jest pożyczka na spłatę zadłużenia. Może się o nią starać kredytobiorca, jeżeli dokonał on sprzedaży kredytowanej nieruchomości, a kwota uzyskana ze sprzedaży nie pokryła całego zobowiązania z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup sprzedanego mieszkania lub domu.
Tak, jak ma to miejsce przy wsparciu, tak również tutaj pomocy udziela Bank Gospodarstwa Krajowego. Nowelizacja podniosła wysokość pożyczki i aktualnie może ona wynosić maksymalnie 120 000 zł. Analogicznie do poprzedniego przypadku pomoc jest udzielana na podstawie umowy kredytobiorcy z BGK, w której ustala się wszystkie szczegóły, w tym wysokość pożyczki oraz okres jej spłaty.
W przypadku, gdy kredyt hipoteczny jest spłacany w walucie obcej, BGK przekazuje pożyczkę na spłatę zadłużenia w walucie spłaty kredytu, dokonując przeliczenia jej wysokości na walutę spłaty kredytu według kursu sprzedaży ogłoszonego przez NBP w dniu poprzedzającym dzień przekazania pożyczki na spłatę zadłużenia.
Pomoc jest zwrotna
Zarówno wsparcie w spłacie kredytu, jak i pożyczka finansowa stanowią pomoc o charakterze zwrotnym. Zwrot rozpoczyna się w miesiącu następującym po miesiącu, w którym upłynęły 2 lata, licząc od wypłaty ostatniej raty wsparcia lub pożyczki. Zwrotu należy dokonać w 200 równych ratach. Warto podkreślić, że raty te są nieoprocentowane. Beneficjent ma obowiązek zwrócić tyle, ile pożyczył. BGK nie nalicza tu żadnych opłat.
Możliwy jest scenariusz, kiedy beneficjent nie musi spłacać całości zadłużenia względem BGK. Jeśli – bez opóźnienia – dokona on spłaty 134 rat, pozostałą część zadłużenia się umarza. Istnieje zatem wariant, w którym umorzeniu podlega aż 66 rat (tj. prawie 40 tys. zł).
