Ustawa o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej (dalej: ustawa), reguluje zasady przyznawania zwrotnego wsparcia finansowego osobom fizycznym zobowiązanym do spłaty kredytu mieszkaniowego, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej, oraz przyznawania pożyczki na pokrycie pozostałej części zadłużenia. Nowelizacja z 12 kwietnia 2024 roku zmieniła na korzyść kredytobiorców szereg wymogów i zasad wynikających z tej ustawy. Sprawdź, jak obecnie wygląda wsparcie kredytobiorców!
Jakich kredytów dotyczy wsparcie kredytobiorców?
Wsparcie objęte ustawą dotyczy kredytów mieszkaniowych rozumianych jako kredyt lub pożyczka, zabezpieczone hipoteką, zaciągnięte w związku z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych, przeznaczone na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego:
- nabycia, budowy, przebudowy, rozbudowy lub nadbudowy domu jednorodzinnego albo lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, oraz adaptacji pomieszczeń lub budynków niemieszkalnych na cele mieszkalne;
- nabycia spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej albo prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej;
- remontu domu jednorodzinnego albo lokalu mieszkalnego w powyższych punktach;
- nabycia działki budowlanej albo jej części pod budowę domu jednorodzinnego;
- nabycia działki rolnej albo jej części pod budowę domu jednorodzinnego, położonej w całości albo części na terenie przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku gdy teren, na którym położona jest działka rolna albo jej część, nie został objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego – nabycia działki albo jej części przeznaczonej pod budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;
- udziału w kosztach budowy mieszkań przez towarzystwa budownictwa społecznego lub społeczne inicjatywy mieszkaniowe;
- innego celu związanego z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych.
Kredytem mieszkaniowym w rozumieniu przepisów ustawy jest również:
- zabezpieczony hipoteką kredyt udzielony na spłatę kredytu mieszkaniowego;
- ta część kredytu udzielonego na spłatę różnych zobowiązań kredytowych, która jest przeznaczona na spłatę kredytu mieszkaniowego, jeżeli kredyt ten został zabezpieczony w sposób, o którym mowa wyżej.
Warunki udzielenia wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia
Wsparcie lub pożyczka na spłatę zadłużenia mogą być przyznane, jeżeli:
- w dniu złożenia wniosku o wsparcie lub pożyczkę na spłatę zadłużenia co najmniej jeden z kredytobiorców ma status bezrobotnego lub
- wartość wskaźnika RdD przekracza 40%.
Wskaźnik RdD to stosunek wydatków kredytobiorcy związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu mieszkaniowego do miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego kredytobiorcy.
Wsparcie lub pożyczka na spłatę zadłużenia mogą być także przyznane, jeżeli miesięczny dochód gospodarstwa domowego pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego nie przekracza:
- w przypadku gospodarstwa domowego jednoosobowego – 2,5-krotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy;
- w przypadku gospodarstwa domowego wieloosobowego – iloczynu 2,5-krotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy, i liczby członków gospodarstwa domowego kredytobiorcy.
Wsparcie lub pożyczka na spłatę zadłużenia nie mogą być przyznane, jeżeli utrata zatrudnienia przez co najmniej jednego z kredytobiorców nastąpiła w wyniku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem przez kredytobiorcę lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 ustawy – Kodeks pracy.
Kiedy wsparcie kredytobiorców nie może być przyznane?
Wsparcie nie może być przyznane, jeżeli jeden z kredytobiorców uzyskał je na zasadach określonych w ustawie, chyba że nie jest już ono udzielane, a okres udzielonego wsparcia nie przekroczył 39 miesięcy. W takim przypadku łączny okres wsparcia przyznanego kredytobiorcom na spłatę kredytu mieszkaniowego nie może przekroczyć 40 miesięcy.
Wsparcie lub pożyczka na spłatę zadłużenia nie mogą być przyznane, jeżeli umowa kredytu mieszkaniowego została wypowiedziana przed złożeniem wniosku o wsparcie.
Wsparcie nie może być przyznane za okres, w którym co najmniej jednemu z kredytobiorców przysługuje świadczenie z tytułu utraty pracy wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia spłaty kredytu, gwarantującej wypłatę świadczenia na wypadek utraty pracy.
Na czym polega wsparcie kredytobiorców?
Wsparcie polega na przekazywaniu kredytodawcy przez Bank Gospodarstwa Krajowego kwoty środków pieniężnych z przeznaczeniem na spłatę zobowiązań kredytobiorcy z tytułu kredytu mieszkaniowego przez okres nie dłuższy niż 40 miesięcy.
Wysokość wsparcia określa się w złotych jako równowartość przewidywanych 40 miesięcznych rat kapitałowych i odsetkowych kredytu mieszkaniowego, z tym że jeżeli wysokość przewidywanej miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej jest wyższa niż 3000 zł, do określenia wysokości wsparcia przyjmuje się kwotę 3000 zł.
Wsparcie jest przekazywane w ratach miesięcznych, nie wyższych niż 3000 zł, na wskazany przez kredytodawcę rachunek przeznaczony do przekazywania wsparcia. Wartość ta po nowelizacji wzrosła o 1000 zł.
W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy jest spłacany w walucie obcej, Bank Gospodarstwa Krajowego przekazuje wsparcie w walucie spłaty kredytu, dokonując przeliczenia wysokości raty wsparcia na walutę spłaty kredytu według kursu sprzedaży ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu poprzedzającym dzień przekazania środków pieniężnych z tytułu wsparcia.
W przypadku, gdy kredytobiorca zawarł umowę ubezpieczenia, na podstawie której przysługuje mu świadczenie z tytułu utraty pracy – przekazywanie rat wsparcia rozpoczyna się po upływie okresu wypłaty świadczenia z tytułu tej umowy.
Wsparcia przyznanego na podstawie ustawy nie uwzględnia się przy ocenie zdolności kredytobiorcy do pokrywania w całości lub części świadczeń wynikających z umowy kredytu mieszkaniowego.
Pożyczka na spłatę zadłużenia – zasady i wysokość
W przypadku, gdy kredytobiorca dokonał sprzedaży kredytowanej nieruchomości, a kwota uzyskana ze sprzedaży nie pokryła całego zobowiązania z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na zakup sprzedanej nieruchomości, kredytobiorcy może zostać udzielona pożyczka na spłatę zadłużenia.
Bank Gospodarstwa Krajowego przekazuje kredytodawcy w celu spłaty zadłużenia, o którym mowa wyżej, środki pieniężne na zasadach określonych w umowie.
Pożyczka na spłatę zadłużenia jest przekazywana na rachunek kredytodawcy wskazany w umowie.
Przykład 1.
Pan Jan zaciągnął kredyt mieszkaniowy, który jest spłacany w walucie obcej. Jak w takim wypadku wygląda wypłata pożyczki na spłatę zadłużenia?
W takim przypadku Bank Gospodarstwa Krajowego przekazuje pożyczkę na spłatę zadłużenia w walucie spłaty kredytu, dokonując przeliczenia jej wysokości na walutę spłaty kredytu według kursu sprzedaży ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu poprzedzającym dzień przekazania pożyczki na spłatę zadłużenia.
Zwrot wsparcia lub umorzenie pożyczki
Zwrot wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia rozpoczyna się w miesiącu następującym po miesiącu, w którym upłynęły 2 lata od wypłaty ostatniej raty wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia, i jest dokonywany w 200 równych, nieoprocentowanych miesięcznych ratach, płatnych do 15. dnia miesiąca na rachunek wskazany przez kredytodawcę. Kredytodawca informuje kredytobiorcę co najmniej 30 dni przed terminem wpłaty pierwszej raty zwracanego wsparcia lub zwracanej pożyczki na spłatę zadłużenia o wysokości miesięcznej raty, a także wskazuje numer rachunku, na który dokonuje się wpłat. W przypadku, gdy kredytobiorca bez opóźnienia dokona spłaty 134 rat, umarza się pozostałą część rat zwrotu wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia.
