W obrocie gospodarczym często można spotkać się z oznaczeniami ® czy ™, jednak nie dla każdego ich znaczenie jest jasne. Czym się różnią i co dokładnie oznaczają symbole praw własności intelektualnej? Wyjaśniamy poniżej!
Dlaczego stosuje się symbole praw własności intelektualnej?
Oznaczenia praw własności intelektualnej zaczęły pojawiać się w ustawodawstwie amerykańskim na początku XX wieku i szybko zostały włączone do międzynarodowego katalogu środków ochrony własności intelektualnej. Od czasu wprowadzenia do obrotu pierwszego symbolu praw własności intelektualnej pojawiło się ich o wiele więcej, odpowiednio do objętych ochroną prawnoautorską utworów. Nazwy symboli pochodzą z języka angielskiego, a same oznaczenia obejmują teren wszystkich państw, które ratyfikowały konwencję berneńską i konwencję genewską o prawach autorskich - najważniejsze międzynarodowe akty prawne dotyczące ochrony własności intelektualnej. W praktyce dotyczy to więc niemal wszystkich krajów świata.
Symbole praw własności intelektualnej stosuje się, by wskazać odbiorcom i kontrahentom, że dana nazwa, towar lub marka jest chroniona w określony sposób. Dlatego też warto wiedzieć, co znaczą poszczególne znaki.
Rodzaje symboli własności intelektualnej
Poniżej przedstawiamy funkcjonujące symbole własności intelektualnej:
-
© - znak copyright, czyli prawa autorskie - tak oznaczane są nazwy, hasła lub wzory opakowań, do których autorskie prawa majątkowe mają określone podmioty - zazwyczaj producenci. Tylko oni mogą używać zastrzeżonego symbolu, a co za tym idzie, czerpać z niego korzyści majątkowe. Używanie go przez podmioty nieuprawnione jest zabronione. Co ciekawe, w opozycji do copyright powstało pojęcie copyleft (oznaczane odwróconą literą C w kółku), czyli licencji otwartej, umożliwiającej odbiorcom powielanie i wprowadzanie zmian w utworze,
-
™ - skrót od angielskiego słowa trademark, czyli znak towarowy. Używa się go zazwyczaj wobec mniej znanych znaków towarowych, żeby podkreślić fakt rejestracji. Najczęściej spotykany jest w Stanach Zjednoczonych i w Europie spotyka się go najczęściej właśnie w produktach amerykańskich,
-
SM - skrót od angielskiego słowa service mark - znak usługowy. Sytuacja jest tu analogiczna do ™ - dotyczy głównie marek zagranicznych, zwłaszcza amerykańskich, ponieważ w Polsce pojęcie znaku usługowego zawiera się w definicji znaku towarowego, nie ma więc konieczności rozdzielania tych dwóch kategorii,
-
® - skrót od angielskiego słowa registered - zarejestrowany. Oznacza on, że znakowany symbol został zarejestrowany w urzędzie patentowym zgodnie z przepisami prawa. Przepisy polskiej ustawy Prawo własności przemysłowej mówią, że podmiot rejestrujący może ogłaszać, że dany znak towarowy jest objęty ochroną prawną, więc polscy zgłaszający często korzystają ze znaku ®,
-
Ⓟ - nawiązuje do angielskiego słowa phonerecord, czyli nagranie, stosowane jest do fonogramów, czyli nagrań dźwiękowych (według przepisów polskiej ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych - pierwsze utrwalenie dźwięków na nośniku materialnym), warunkiem objęcia fonogramów ochroną autorską, wynikającą z oznaczenia Ⓟ, jest oznaczenie wydawcy oraz rokiem pierwszej publikacji,
-
litera T ujęta w kółko - pochodzi od angielskiego słowa topography (topografia) i oznacza ochronę topografii układów scalonych zarejestrowanych w urzędzie patentowym - jest to oznaczenie dość rzadko stosowane w Polsce ze względu na sporadyczne przypadki ich rejestrowania,
-
litera G ujęta w kółko - za jej pomocą oznacza się położenie geograficzne zarejestrowane w konkretnym urzędzie patentowym. Jej używanie nie jest obligatoryjne i zazwyczaj dotyczy sytuacji, gdy pochodzenie z konkretnego regionu definiuje konkretny utwór,
-
CC - nazwa pochodzi od angielskiego wyrażenie Creative Commons - wolne licencje. Autorzy oznaczający w ten sposób swoje utwory zezwalają na znacznie szersze korzystanie z nich przez odbiorców.
Istnieją także symbole praw własności intelektualnej obowiązujące lokalnie, na terenie konkretnego państwa lub państw, związanych umową międzynarodową. Przykładem jest litera D ujęta w kółko, chroniąca projekt kadłubów łodzi na terenie Stanów Zjednoczonych.
Odpowiedzialność za korzystanie z niewłaściwych symboli praw własności intelektualnej
Oznaczenie towaru, który nie został zgłoszony ani nie jest chroniony na poziomie prawnoautorskim, którymś w wymienionych znaków, jest niezgodne z prawem - przepisy karne przewidują dla podmiotów, które wprowadzają je do obrotu, karę grzywny, a dla podmiotów, które mylnie je oznaczają - aresztu lub grzywny.
Mówią o tym art. 307 i 308 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej:
| Art. 307. 1. Kto w celu wprowadzenia do obrotu oznacza przedmioty niechronione patentem, dodatkowym prawem ochronnym, prawem ochronnym na wzór użytkowy lub prawem z rejestracji wzoru przemysłowego, topografii układu scalonego lub rejestracji na oznaczenie geograficzne, napisami lub rysunkami mającymi wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z takiej ochrony, podlega karze grzywny lub aresztu. 2. Tej samej karze podlega, kto przedmioty wymienione w ust.1, wiedząc o mylnym ich oznaczeniu, wprowadza do obrotu albo do celów obrotu przygotowuje lub przechowuje, albo podaje w ogłoszeniach, zawiadomieniach lub w inny sposób wiadomości mające wywołać mniemanie, że te przedmioty korzystają z ochrony prawnej. Art. 308. Kto wprowadza do obrotu towary oznaczone znakiem towarowym z wyróżnikiem mającym wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z takiej ochrony, podlega karze grzywny. |
