Kasa fiskalna w działalności nierejestrowanej w 2024 roku - czy jest obowiązkowa?

Ideą wprowadzenia do polskiego systemu prawa działalności nierejestrowanej było maksymalne ułatwienie prowadzenia przedsiębiorstwa o niewielkim rozmiarze. Faktycznie podmiot prowadzący działalność nierejestrowaną może liczyć na wiele uproszczeń, a także zwolnień z kilku obowiązków. W niniejszym artykule zastanowimy się, czy kasa fiskalna w działalności nierejestrowanej jest obowiązkowa.

Działalność nierejestrowana w 2024 roku

Na wstępie warto w sposób ogólny przypomnieć, czym właściwie jest działalność nierejestrowana. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu w 2024 roku 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Przez pierwsze półrocze 2024 roku minimalne wynagrodzenie wynosiło 4 242 zł brutto, a przez drugie półrocze obowiązuje kwota 4 300 zł brutto.

Jeżeli powyższe warunki są spełnione, to mamy do czynienia z działalnością nierejestrowaną. Plusem tej formy jest brak konieczności składania wniosku o wpis do CEIDG. Ponadto w przypadku tego typu działalności nie ma obowiązku opłacania składek ZUS.

Kolejne zalety możemy zaobserwować na gruncie podatku dochodowego. Otóż przychody uzyskiwane z działalności nierejestrowanej nie są kwalifikowane jako zyski z działalności gospodarczej, lecz jako przychody z innych źródeł (o czym stanowi art. 20 ust. 1ba ustawy PIT). W konsekwencji nie ma obowiązku wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek czy też prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Podatnik rozlicza działalność nierejestrowaną jednorazowo, po zakończeniu roku podatkowego, w zeznaniu PIT-36.

Działalność nierejestrowana w 2024 roku na gruncie podatku VAT

Tematyka związana z kasą fiskalną łączy się z podatkiem od towarów i usług, dlatego też trzeba zastanowić się, w jaki sposób działalność nierejestrowana jest traktowana na gruncie VAT.

Wskazać należy, że ustawa VAT, inaczej niż ustawa PIT, nie zawiera żadnych szczególnych przepisów co do sposobu opodatkowania sprzedaży dokonywanej w ramach działalności nierejestrowanej. Niezmiennie obowiązuje art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, który podaje, że podatnikiem jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Natomiast definicję działalności gospodarczej odnajdziemy w art. 15 ust. 2 ustawy. Możemy tam przeczytać, że obejmuje ona wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W rezultacie ustawa o VAT wprowadza własną definicję działalności gospodarczej. W jej kontekście osoba fizyczna prowadząca działalność nierejestrowaną jest podatnikiem podatku VAT, ponieważ wykonuje czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Naturalnie w praktyce, ze względu na niską wartość sprzedaży, osoba ta może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego bądź przedmiotowego. Nie zmienia to jednak faktu, że do działalności nierejestrowanej stosujemy odpowiednie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, w tym także te dotyczące kas fiskalnych.

Czy kasa fiskalna w działalności nierejestrowanej jest konieczna w 2024 roku?

Jak już wskazaliśmy, do działalności nierejestrowanej odnoszą się wszystkie regulacje ustawy VAT. Powoduje to, że również przepisy stanowiące o obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przy pomocy kasy fiskalnej znajdą w tej sytuacji zastosowanie (art. 111 ust. 1 ustawy o VAT).

W celu prawidłowego prowadzenia ewidencji na kasie fiskalnej oraz wydawania paragonów podatnik musi posiadać NIP. W konsekwencji, choć osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie prowadzi działalności gospodarczej w myśl ustawy Prawo przedsiębiorców, to jednak ma obowiązek posługiwania się NIP-em.

Potwierdza to interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 września 2018 r., nr 0111-KDIB3-3.4018.5.2018.2.MS: „Odnosząc się do powyższego stwierdzić należy, że Wnioskodawca świadcząc usługi kosmetyczne i kosmetologiczne na rzecz osób fizycznych w ramach działalności nierejestrowanej (spełniając warunki określone w ustawie – Prawo przedsiębiorców) prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym Wnioskodawca jest podatnikiem w rozumieniu tej ustawy. W konsekwencji w związku z tym, iż świadcząc usługi kosmetyczne i kosmetologiczne w ramach działalności nierejestrowanej Wnioskodawca będzie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku VAT podatnikiem Wnioskodawca będzie zobowiązany wystąpić o nadanie numeru identyfikacji podatkowej – NIP”.

Wniosek o nadanie numeru identyfikacji podatkowej należy złożyć na druku NIP-7 (zaznaczając w nim w części A.4. pkt 2: osoba podlegająca zarejestrowaniu jako podatnik podatku od towarów i usług lub będąca zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług).

Trzeba także podkreślić, że tak samo jak ustawa VAT, również rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ma odpowiednie zastosowanie do działalności nierejestrowanej.

Powoduje to, że w pewnych okolicznościach i na warunkach przewidzianych w tym rozporządzeniu osoba prowadząca taką działalność może być zwolniona z obowiązku prowadzenia kasy fiskalnej. Należy także pamiętać, że istnieją pewne kategorie dostawy towarów oraz świadczenia usług, które nie korzystają ze zwolnienia.

Przykład 1.

Osoba fizyczna postanowiła prowadzić działalność nierejestrowaną w zakresie usług fryzjerskich. Z uwagi na niewielką wartość sprzedaży w ciągu roku korzysta z podmiotowego zwolnienia od podatku VAT określonego w art. 113 ustawy. Czy takie postepowanie jest prawidłowe?

Zwolnienie z obowiązku posiadania kasy fiskalnej nie ma zastosowania do świadczenia usług fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych. W rezultacie, choć działalność nierejestrowana jest zwolniona z VAT, to należy posiadać kasę fiskalną oraz wydawać paragony.

Zatem, co do zasady prowadzenie sprzedaży w ramach działalności nierejestrowanej oznacza konieczność posiadania kasy fiskalnej. Niewykluczone jednak, że w konkretnym przypadku podatnik może skorzystać ze zwolnienia od tego obowiązku, jeżeli spełni warunki określone w rozporządzeniu MF.

Powyższe potwierdza interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 czerwca 2023 r. , nr. 0112-KDIL3.4012.226.2023.2.AK: „W konsekwencji, w związku z tym, iż świadcząc usługi o charakterze edukacyjnym, tj. udzielanie korepetycji w ramach działalności nierejestrowanej, nie jest Pani podatnikiem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku VAT, korzysta Pani ze zwolnienia podmiotowego i przedmiotowego, gdyż nie przekracza Pani 200 000 zł (art. 113 ust. 1 ustawy) i nie wykonuje Pani usług opisanych w art. 113 ust. 13 ustawy, nie powstał też u Pani dotychczas obowiązek ewidencjonowania na kasie rejestrującej ze względu na wysokość obrotu, ani nie wykonuje Pani czynności wskazanych w § 4 rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących - nie ma Pani obowiązku wystąpienia o nadanie numeru identyfikacji podatkowej. Podsumowując, w świetle przedstawionego przez Panią opisu sprawy, nie ma Pani obowiązku złożenia zgłoszenia identyfikacyjnego NIP-7”.

Podsumowując, przede wszystkim wskazać należy, że choć wykonywanie działalności nierejestrowanej łączy się z wieloma uproszczeniami, to jednak nie jest to reguła bezwzględnie obowiązująca. Jak bowiem widać, kasa fiskalna w działalności nierejestrowanej może być obowiązkowa. Każdy przypadek należy rozpatrywać w sposób indywidualny i możliwe, że u danego podatnika zastosowanie znajdzie odpowiednie zwolnienie w tym zakresie.