Ustawa z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która zaczęła obowiązywać od dnia 25 listopada 2018 roku, wprowadziła nowości w zakresie istoty i trwania jednoosobowej działalności gospodarczej. Zgodnie z zapisami ustawy, jeśli przedsiębiorca albo jego spadkobiercy tak zadecydują, przedsiębiorstwo osoby fizycznej może trwać po jej śmierci. W takim przypadku będzie ono zarządzane przez zarządcę, zaś właściciele przedsiębiorstwa – spadkobiercy – będą uprawnieni do uzyskania zysków z prowadzonej działalności oraz zobowiązani do pokrycia ewentualnych strat. Przepisy ustawy kompleksowo regulują wszystkie zagadnienia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa po śmierci jego właściciela. Przeczytaj, kiedy decyzja administracyjna może być przeniesiona na właściciela, a kiedy wygasa po śmierci przedsiębiorcy.
Jakie znaczenie dla przedsiębiorcy ma decyzja administracyjna?
Zgodnie z zapisami Kodeksu postępowania administracyjnego (kpa), wszystkie sprawy z zakresu administracji publicznej załatwiane są poprzez wydanie przez uprawniony organ, w którym rozstrzyga się o prawach lub obowiązkach indywidualnego podmiotu, decyzji administracyjnej, która zostaje wydana po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego i rozstrzyga sprawę w sposób trwały, zupełny, w całości lub w części.
§ 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji
Decyzje administracyjne mogą przybrać różną formę. Część z nich została uregulowana w odrębnych przepisach i nosi inne nazwy. Przepisy ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej odnoszą się do decyzji administracyjnych związanych z przedsiębiorstwem:
- koncesji,
- zezwoleń,
- licencji,
- pozwoleń.
Niemal każdy przedsiębiorca w swojej działalności zetknął się z koniecznością uzyskania określonej decyzji administracyjnej, która jest warunkiem niezbędnym do prawidłowego i zgodnego z prawem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Przykładem takich decyzji może być na przykład zezwolenie na sprzedaż alkoholu w przypadku przedsiębiorców prowadzących sklepy spożywcze czy licencja taksówkarska.
Czy decyzja administracyjna wydana przedsiębiorcy wygaśnie po jego śmierci?
Przed wejściem w życie ustawy, śmierć osoby fizycznej – przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, oznaczała kres przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo podlegało natychmiastowemu wykreśleniu z CEIDG, a zawarte umowy oraz uzyskane decyzje administracyjne wygasały. Jeśli nawet spadkobiercy przedsiębiorcy decydowali się na rozpoczęcie nowej działalności, byli zmuszeni do wystąpienia z wnioskiem o wydanie nowych decyzji, co w oczywisty sposób wiązało się z koniecznością przejścia przez długotrwałe, często również kosztowne postępowanie. Zgodnie z zapisami ustawy, w przypadku śmierci przedsiębiorcy decyzja administracyjna wygasa:
- po upływie 3 miesięcy – jeśli został ustanowiony zarząd sukcesyjny;
- po upływie 6 miesięcy – jeśli nie został ustanowiony zarząd sukcesyjny, chyba że przed upływem wskazanych powyżej terminów został złożony stosowny wniosek, o czym poniżej.
Przywołane powyżej przepisy mają niewątpliwie charakter lex specialis (przepisów o szczególnej mocy) względem przepisów kpa.
Na mocy przepisów ustawy, decyzje administracyjne związane z wykonywaną przez zmarłego przedsiębiorcę działalnością, nie wygasną z chwilą jego śmierci. Decyzje te są ważne odpowiednio przez trzy miesiące (jeśli ustanowiony został zarządca sukcesyjny) albo przez sześć miesięcy (jeśli nie ustanowiono zarządcy).
Jeśli spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy nie zdecydują się na ustanowienie zarządcy sukcesyjnego i przed upływem określonego terminu sześciu miesięcy powiadomią organ administracji o swojej decyzji, wówczas decyzja związana z przedsiębiorstwem wygaśnie z dniem dokonania tego zgłoszenia.
Kiedy zarządca może wystąpić o potwierdzenie wykonywania decyzji administracyjnej?
Aby umożliwić sprawne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, ustawodawca umożliwia zarządcy sukcesyjnemu dodatkowe przedłużenie czasu trwania decyzji ponad okresy, o których mowa powyżej.
Warto w tym miejscu przypomnieć, iż zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem co do zasady może trwać przez dwa lata, liczone od dnia śmierci przedsiębiorcy. Wyjątkowo, z ważnych przyczyn, ten okres może zostać wydłużony do pięciu lat na mocy orzeczenia sądu. Z uwagi na stosunkowo długi okres trwania przedsiębiorstwa po śmierci jego twórcy, niezwykle istotne jest umożliwienie mu sprawnego funkcjonowania, co w nierozerwalny sposób jest związane z posiadanymi przez przedsiębiorcę – spadkobiercę decyzjami administracyjnymi.
Zgodnie z postanowieniami ustawy, zarządca sukcesyjny w terminie 3 miesięcy od daty ustanowienia może złożyć wniosek o potwierdzenie możliwości wykonywania decyzji. Wniosek musi zostać skierowany do organu administracji publicznej, który wydał decyzję administracyjną.
Zarządca sukcesyjny w terminie 3 miesięcy może zwrócić się o potwierdzenie wykonywania decyzji. Uzyskanie pozytywnej decyzji oznacza możliwość wykonywania poprzednio uzyskanej decyzji przez zarządcę sukcesyjnego.
Po otrzymaniu wniosku zarządcy sukcesyjnego, organ administracji ma dwie możliwości działania. Może on:
- potwierdzić możliwość wykonywania decyzji;
- odmówić potwierdzenia możliwości wykonywania decyzji.
Stanowisko organu administracji jest wyrażone również w formie decyzji administracyjnej. Zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi w art. 38 ustawy, organ potwierdzi możliwość wykonywania decyzji, jeśli:
- zostały spełnione warunki formalne niezbędne do uzyskania decyzji, które wynikają z przepisów odrębnych;
- wniosek spełnia warunki formalne, zaś zarządca – wnioskodawca przedłoży dokumenty potwierdzające spełnienie warunków wynikających z przepisów odrębnych;
- zarządca sukcesyjny oświadczy, iż przyjmuje wszystkie warunki zawarte w tej decyzji i zobowiązuje się do wykonania związanych z nią obowiązków.
Jeśli warunki wymagane do uzyskania decyzji mają charakter osobisty, musi je spełnić zarządca sukcesyjny. Spełnienie wymogów przywołanych powyżej umożliwia zarządcy sukcesyjnemu wykonywanie uprawnień wynikających z decyzji od dnia złożenia wniosku, przy czym oznacza to również konieczność spełnienia obowiązków związanych z tym aktem.
Jeśli wykonywanie decyzji przez zarządcę sukcesyjnego groziłoby naruszeniem przepisów prawa albo naruszeniem interesu publicznego, organ administracji może postanowieniem zakazać wykonywania decyzji do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia wniosku. Na postanowienie przysługuje prawo do wniesienia zażalenia.
W przypadku, w którym wymagane warunki nie zostaną spełnione, organ administracji odmówi potwierdzenia możliwości wykonywania decyzji przez zarządcę sukcesyjnego. Decyzja związana z przedsiębiorstwem wygaśnie z dniem, w którym decyzja odmowna stała się ostateczna. Co istotne, jeśli osoba zarządcy sukcesyjnego zmieni się, wówczas kolejny zarządca jest również zobowiązany do złożenia wniosku o potwierdzenie możliwości wykonywania przez niego decyzji związanej z przedsiębiorstwem.
Kiedy decyzja administracyjna może być przeniesiona na właściciela?
Analogiczny wniosek do opisanego powyżej może również złożyć właściciel przedsiębiorstwa – spadkobierca zmarłego przedsiębiorcy, ubiegając się o przeniesienie na niego decyzji związanej z przedsiębiorstwem. Może on uczynić to w terminie 6 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy, gdy nie został ustanowiony zarządca albo od dnia wygaśnięcia zarządu. Organ administracji wyda decyzję o przeniesieniu decyzji na właściciela, jeśli:
-
zostały spełnione warunki formalne, niezbędne do uzyskania decyzji, które wynikają z przepisów odrębnych;
-
wniosek spełnia warunki formalne, zaś właściciel przedsiębiorstwa (wnioskodawca) przedłoży dokumenty potwierdzające spełnienie warunków wynikających z przepisów odrębnych;
-
właściciel przedsiębiorstwa oświadczy, iż przyjmuje wszystkie warunki zawarte w tej decyzji i zobowiązuje się do wykonania związanych z nią obowiązków;
-
właściciel przedłoży pisemną zgodę wszystkich pozostałych właścicieli – spadkobierców na przeniesienie na niego decyzji związanej z przedsiębiorstwem.
