Dzień 20 stycznia to dla osób prowadzących działalność gospodarczą ostateczny termin na zmianę sposobu opodatkowania podatkiem dochodowym. Aby wybór okazał się trafny, powinien być poprzedzony dokonaniem prostej analizy danych historycznych z uwzględnieniem prognozy na następny rok.
Wybór pomiędzy opodatkowaniem na zasadach ogólnych a podatkiem liniowym przysparza przedsiębiorcom wiele trudności. Z pozoru atrakcyjny 19% podatek liniowy nie zawsze jest opłacalny. Oprócz poziomu dochodów pod uwagę powinna być także brana sytuacja rodzinna, a więc możliwie przewidywane dochody małżonka oraz liczba dzieci. Oświadczenie o wyborze sposobu opodatkowania podatkiem liniowym jest ważne przez minimum rok i obowiązuje do momentu jego odwołania.
Krótka charakterystyka poszczególnych rodzajów opodatkowania podatkiem dochodowym
Zasady ogólne
Polegają na płaceniu podatku według skali podatkowej (18% lub 32% w zależności od wysokości osiąganych dochodów), która liczona jest od dochodu (przychód - koszty uzyskania przychodu). Omawiany sposób opodatkowania oprócz tego, że obowiązuje, gdy przedsiębiorca sam go wybierze, dodatkowo jest automatycznie przypisywany w sytuacji, gdy podatnik nie zadeklaruje wyboru w ogóle. Istnieje możliwość skorzystania z uproszczonego sposobu obliczania zaliczek na podatek dochodowy. Są one wtedy stałe, a ustala się je na podstawie dochodów z lat poprzednich. Dodatkowo przy tej formie opodatkowania istnieje możliwość dokonywania odliczeń od dochodu i od podatku w ramach przysługujących ulg (np. ulga na internet, rehabilitacyjna, prorodzinna - na dzieci, abolicyjna, darowizny kościelne lub na cele pożytku publicznego) a także łącznego opodatkowania z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Podatnicy, którzy wybrali rozliczanie na zasadach ogólnych za dany rok zobowiązani są złożyć deklarację podatkową na formularzu PIT-36 do 30 kwietnia i w tym też terminie ostatecznie dokonać rozliczenia należności podatkowych za rok ubiegły.
Podatek liniowy 19%
Podstawą opodatkowania, podobnie jak przy podatku na zasadach ogólnych, jest dochód (przychód - koszty uzyskania przychodu). Wybór podatku liniowego oznacza, że bez względu na wysokość osiąganych dochodów, stawka podatku będzie stała, w wysokości 19%. Należy jednak pamiętać, że decydując się na rozliczanie dochodów podatkiem liniowym, nie będzie możliwości korzystania z większości ulg pozwalających na odliczenia dokonywane na koniec roku od dochodu czy od wartości samego podatku. Wyjątkiem są tutaj opłacone składki społeczne, które obniżają dochód oraz zapłacone składki zdrowotne, które pomniejszają podatek do zapłaty. Opodatkowanie podatkiem liniowym nie wyklucza również możliwości pomniejszenia dochodu o straty z lat ubiegłych, pamiętając oczywiście o ogólnie obowiązujących w tym wymiarze zasadach. Zaliczki na podatek mogą być płacone miesięcznie, kwartalnie lub w sposób uproszczony (nie dotyczy podatników rozpoczynających działalność oraz tych, którzy w rozliczeniach rocznych z dwóch ubiegłych lat nie wykazali dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej podlegającego opodatkowaniu).
Rozliczenie roczne dochodów uzyskanych z prowadzonej przez osobę fizyczną działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach podatku liniowego składane jest na formularzu PIT-36L. Termin złożenia i opłacenia podatku wynikającego z deklaracji rocznej upływa 30 kwietnia roku kolejnego.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Wybierany jest zwykle przez firmy, których działalność wymaga niewielkich nakładów i kosztów. Przy tym sposobie opodatkowania, podatek płacony jest wyłącznie od uzyskanych przychodów. Nie ma tu możliwości pomniejszenia przychodów o koszty poniesione w celu ich uzyskania (podstawą opodatkowania jest przychód nie dochód), ale za to jest możliwość skorzystania z ulg podatkowych i odliczeń. Opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym reguluje art. 1 ustawy i dotyczy niektórych przychodów (dochodów) osób fizycznych, które:
- prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą,
- osiągają przychody z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy bądź innych umów o podobnym charakterze, pod warunkiem, że umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,
- są osobami duchownymi.
Limitem obrotów, jaki pozwala na korzystanie z ryczałtu jest kwota 150 000 euro rocznie. W przypadku przekroczenia tej kwoty podatnik zobowiązany jest zmienić formę opodatkowania - nawet gdy przekroczenie nastąpi w trakcie roku podatkowego. Stawki podatkowe są zależne od rodzaju prowadzonej działalności i wynoszą odpowiednio: 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 17% i 20%. Oświadczenie o wyborze sposobu opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych należy skierować do naczelnika urzędu skarbowego. Nie ma odgórnego wzoru, na którym się je składa, a więc należy je samemu sporządzić. Uwzględniając zadeklarowaną formę rozliczenia, podatek może być wpłacany na rachunek urzędu skarbowego co miesiąc (do 20 dnia kolejnego miesiąca) lub co kwartał (do 20 dnia miesiąca następującego po upływie danego kwartału). Ryczałt jako forma rozliczeń podatkowych nie daje możliwości rozliczania się wspólnie z małżonkiem, czy też jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Po zakończeniu danego roku podatkowego do 31 stycznia roku kolejnego podatnik ma obowiązek złożenia zeznania rocznego na formularzu PIT-28 z tytułu osiągniętych w ubiegłym roku przychodów opodatkowanych w formie ryczałtu ewidencjonowanego.
Karta podatkowa
Zwalnia z obowiązku prowadzenia ksiąg podatkowych, natomiast obliguje do wpłacania na rachunek urzędu, podatku w wysokości ustalonej decyzją naczelnika, wystawiania rachunków i faktur na żądanie klienta, a także do przechowywania kopii tych dokumentów. Wysokość podatku dochodowego jest ustalana co roku odgórnie przez urząd skarbowy, w związku z czym może być ona inna na każdy rok. Przy tej formie rozliczenia nie ma możliwości stosowania odliczeń i ulg (wyjątkiem jest obniżająca podatek część opłaconej składki zdrowotnej). Wybór sposobu opodatkowania na zasadzie karty podatkowej powinien być zgłoszony przed założeniem firmy do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą zgłoszenia należy dokonać na formularzu PIT-16 do dnia 20 stycznia. Nie ma obowiązku składania deklaracji ponownie, jeśli podatnik nie zamierza zmieniać wybranej formy opodatkowania.
Dzień 31 stycznia po upływie roku podatkowego to ostateczny termin złożenia informacji o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego. W urzędzie skarbowym należy w związku z powyższym złożyć formularz PIT-16A.
