Prowadząc działalność gospodarczą, podatnicy powinni na bieżąco kontrolować zarówno swoje zobowiązania, jak i należności, aby zachować płynność finansową. Czym są należności długoterminowe i z jakich tytułów przedsiębiorcy mogą je osiągać? Sprawdzamy poniżej!
Czym są należności?
Należności to prawo osoby fizycznej lub osoby prawnej do otrzymywania świadczenia w postaci środków pieniężnych w określonej kwocie i terminie wynikającym z zawartej ówcześnie umowy.
Należności należą do grupy aktywów, ponieważ spełniają poniższe warunki wynikające z ustawy o rachunkowości:
-
mają określoną i wiarygodną wartość,
-
powstały w wyniku zdarzeń przeszłych,
-
przyczyniają się do osiągnięcia ekonomicznych korzyści w przyszłości.
„Ilekroć w ustawie jest mowa o (...) aktywach – rozumie się przez to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych”.
Zatem należnościami są środki wymagane do zapłaty od odbiorów.
Kategorie podziału należności
Należności można podzielić według kategorii m.in. ze względu na:
-
termin płatności – należności długoterminowe i krótkoterminowe,
-
stopień wymagalności – należności terminowe i przeterminowane,
-
obszar rozliczeń – należności krajowe i zagraniczne,
-
tytuł powstania – należności z tytułu dostaw i usług, należności z tytułu kar odsetkowych czy udzielonych zaliczek,
-
stopień realności – należności wątpliwe, pewne i sporne,
-
osobę dłużnika – należności od odbiorców, należności budżetowe lub należności od pracowników.
Należności krótkoterminowe zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 18 lit. c ustawy o rachunkowości to ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z tytułów innych niż te zaliczone do aktywów finansowych, które stają się wymagalne w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Natomiast należności długoterminowe to należności, których termin wymagalności jest dłuższy niż 12 miesięcy (liczonych od dnia bilansowego).
Do należności długoterminowych zalicza się np.:
-
należności publicznoprawne (zwrot podatku dochodowego, zwrot podatku VAT itp.),
-
należności od pracowników (udzielone zaliczki, nadpłata ekwiwalentów),
-
należności finansowe (odsetki z tytułu kar umownych, udzielone pożyczki),
-
należności od właścicieli (zaliczki na poczet przyszłych zysków),
-
należności warunkowe (zwroty i odszkodowania dochodzone na drodze sądowej).
Przykład 1.
Spółka XYZ z ograniczoną odpowiedzialnością zajmuje się szyciem kostiumów dla dzieci i dorosłych. W 2017 roku udzieliła innej spółce pożyczki z terminem spłaty do kwietnia 2019 roku. Czy należności z tytułu udzielonej pożyczki są należnościami długoterminowymi czy krótkoterminowymi?
Co do zasady należności, których termin wymagalności jest dłuższy niż 12 miesięcy, zalicza się do należności długoterminowych, zatem należności z tytułu udzielonej pożyczki to należności długoterminowe.
Przykład 2.
Spółka akcyjna ABC zajmuje się sprzedażą hurtową artykułów budowlanych. W grudniu 2017 roku dokonała sprzedaży towarów spółce X w kwocie 400 000 zł z terminem płatności do 20 marca 2019 roku. Czy należności z tytułu dostaw i usług zaliczyć należy do należności długoterminowych?
Nie, co do zasady należności z tytułu dostaw i usług należy traktować jako należności krótkoterminowe.
Należności długoterminowe - wycena
Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości należności wycenia się w kwocie wymagalnej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożności (w związku z powstałymi odpisami aktualizacyjnymi). Zatem będzie to nominalna kwota do zapłaty powiększona o odsetki z tytułu nieterminowego uregulowania należności, kwoty kar umownych czy np. koszty postępowań sądowych z uwagi na naruszenie warunków umowy.
Reasumując, mianem należności określa się kwoty należne m.in. od kontrahentów, pracowników lub jednostek budżetowych w określonym terminie i kwocie. Z uwagi na termin płatności wyróżnia się należności krótko- i długoterminowe. Należności długoterminowe to takie, których termin zapłaty wynosi więcej niż 12 miesięcy. Ich odpowiednie zakwalifikowanie z uwzględnieniem terminu wymagalności pozwala na wykazanie ich w prawidłowych pozycjach sprawozdań finansowych.
