Z uwagi na wystąpienie ważnego interesu podatnika możliwe jest odroczenie terminu płatności podatku. Konieczne w tym przypadku jest zachowanie odpowiedniej procedury. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu i postaramy się odpowiedzieć na pytanie, jak wygląda odroczenie terminu zapłaty podatku?
Odroczenie terminu płatności podatku
Jak powszechnie wiadomo, podatek płatny jest w określonym terminie. Może to być zarówno termin wynikający z mocy ustawy (np. 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym), jak i wynikający z decyzji podatkowej (14 dni licząc od dnia otrzymania decyzji podatkowej).
Z uwagi na różne sytuacje rodzinne lub ekonomiczne podatnik może znaleźć się w okolicznościach, które nie dają możliwości zapłaty podatku w terminie. Z tych właśnie względów Ordynacja podatkowa przewiduje możliwość odroczenia terminu płatności.
Jak stanowi art. 67a par. 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty.
Z powyższego wynika zatem, że odroczenie terminu płatności podatku odbywa się na wniosek podatnika. Ponadto podatnik musi wykazać istnienie ważnego interesu osobistego lub interesu publicznego. Podatnik musi złożyć wniosek osobiście, a więc nie jest możliwe, aby to płatnik złożył taki wniosek. W rezultacie nie jest dopuszczalne, aby pracodawca składał wniosek o odroczenie terminu płatności podatku za pracownika.
Z dostępnych orzeczeń sądowych wynika, że ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych. Może to być utrata możliwości zarobkowania czy utrata losowa majątku. Przesłanki zastosowania ulgi podatkowej należy więc oceniać nie tylko w kontekście osobistej sytuacji majątkowej podatnika, lecz także z uwzględnieniem związku zachodzącego pomiędzy obniżeniem zdolności płatniczej a zajściem wypadków powodujących i uzasadniających niemożność zapłaty.
Dodajmy także, że swoboda nie oznacza dowolności. Organ podatkowy na podstawie art. 122 oraz art. 187 Ordynacji podatkowej jest zobligowany przeanalizować cały przedstawiony materiał dowodowy i dostosować kryteria oceny do stanu faktycznego. Wspomniana swoboda decyzji nie zwalnia w żaden sposób organu podatkowego od dokładnego i szczegółowego odniesienia się do przedstawionych przez podatnika we wniosku okoliczności faktycznych.
Dodatkowo wskażmy, że kontroli sądowej nie podlega sama decyzja organu podatkowego, ponieważ sąd w tym przypadku nie ingeruje w kwestie materialne, lecz ocenia samą procedurę, czyli zagadnienia formalne.
Termin złożenia wniosku o odroczenie płatności podatku
W przypadku odroczenia terminu płatności podatku bardzo ważny jest moment złożenia wniosku. Oczywiście taki wniosek powinien zostać złożony przed upływem terminu płatności podatku.
W doktrynie podkreśla się także, że podatnik może złożyć wniosek o odroczenie całości podatku, a nie jego części. Wniosek o odroczenie terminu płatności części podatku należy traktować jako wniosek o rozłożenie podatku na raty.
Choć nie zostało to wprost wskazane w ustawie, to przyjmuje się, że nie tylko wniosek, ale i decyzja organu powinna zostać wydana przed upływem terminu płatności podatku. Jeżeli organ wyda decyzję po terminie płatności, to nie będzie się to wiązać z negatywnymi konsekwencjami dla podatnika, ponieważ organ wyda decyzję o odroczeniu terminu płatności zaległości podatkowej, co również w świetle art. 67a Ordynacji podatkowej jest dopuszczalne.
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w treści wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 maja 2016 roku, II FSK 1122/14, gdzie czytamy, że nie data złożenia żądania organowi podatkowemu w sprawie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, decyduje o kwalifikacji prawnej podejmowanego rozstrzygnięcia, lecz data wydania danego rozstrzygnięcia (decyzji lub postanowienia). Za datę wydania rozstrzygnięcia, należy przyjąć moment jego fizycznego wyekspediowania.
Przykład 1.
15 kwietnia podatnik złożył wniosek o odroczenie płatności podatku PIT. 5 maja organ podatkowy wydał w tym zakresie pozytywną dla podatnika decyzję. Pomimo że termin płatności podatku minął, to organ podatkowy nie powinien umarzać postępowania jako bezprzedmiotowe, lecz wydać decyzję odraczającą termin zapłaty zaległości podatkowej, a nie zapłaty podatku.
Decyzja o odroczeniu terminu płatności podatku może dotyczyć również zaliczek na podatek. W konsekwencji dopuszczalne jest złożenie takiego wniosku w trakcie roku podatkowego co do terminu płatności zaliczek.
Koniecznie należy także wskazać, że za każdy dzień odroczenia terminu płatności naliczana jest opłata prolongacyjna wynosząca 50% stawki odsetek od zaległości podatkowych.
Skutki niedotrzymania odroczonego terminu płatności
Wydana przez organ podatkowy decyzja w sprawie odroczenia terminu płatności podatku określa nowy termin jego płatności. Zastanówmy się, jakie są skutki podatkowe niedotrzymania płatności podatku w tym nowym terminie.
Otóż jak podaje art. 259 par. 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, w razie niedotrzymania terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej następuje z mocy prawa wygaśnięcie decyzji o odroczeniu terminu płatności podatku bądź zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę – w całości.
Z uwagi na wygaśnięcie decyzji odraczającej zostaje przywrócony pierwotny termin płatności podatku. To oznacza, że podatek staje się zaległością podatkową, a podatnik ma obowiązek zapłaty zaległości wraz z odsetkami.
Przykład 2.
Podatnik otrzymał decyzję odraczającą termin płatności podatku PIT do 1 września. Nie uregulował on podatku w tym terminie, co spowodowało, że decyzja podatkowa wygasła. W rezultacie podatnik ma obowiązek zapłaty zaległości wraz z odsetkami za zwłokę liczonymi od dnia roboczego następującego po 30 kwietnia.
Podsumowując, należy wskazać, że prawo podatkowe dopuszcza możliwość odroczenia terminu płatności podatku. Odbywa się to na wniosek podatnika, który wymaga wykazania jego ważnego interesu. Decyzja w sprawie odroczenia może wygasnąć, jeżeli podatnik nie dotrzyma terminu wskazanego w treści decyzji.
