Płacenie danin publicznoprawnych to obowiązek wszystkich podatników. Muszą oni także regulować swoje zobowiązania wynikające z dokonywanych zakupów. W niektórych przypadkach podatnik nie ma możliwości zapłaty podatków i innych wydatków i reguluje je za niego ktoś inny. Czy taka zapłata z cudzego konta za wydatki jest dopuszczalna?
Zapłata podatków z cudzego konta
Zgodnie z art. 59 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek zapłaty.
Przypomnijmy, że za termin dokonania zapłaty podatku uważa się:
-
przy zapłacie gotówką – dzień wpłacenia kwoty podatku w kasie organu podatkowego lub w kasie podmiotu obsługującego organ podatkowy, lub na rachunek tego organu w banku, w placówce pocztowej w rozumieniu Ustawy z dnia 23 listopada 2012 roku – Prawo pocztowe, w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, w biurze usług płatniczych, w instytucji płatniczej, w małej instytucji płatniczej lub w instytucji pieniądza elektronicznego albo dzień pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta;
-
w obrocie bezgotówkowym – dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika, rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub rachunku płatniczego podatnika w instytucji płatniczej, w małej instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego na podstawie polecenia przelewu, a w przypadku zapłaty za pomocą instrumentu płatniczego innego niż polecenie przelewu, zwanego dalej innym instrumentem płatniczym – dzień uzyskania potwierdzenia autoryzacji transakcji płatniczej.
W przypadku podmiotów gospodarczych zapłata podatku jest bezgotówkowa. Przepisy powyższe odnoszą się do wygasania zobowiązań wskutek działania podatnika. Od powyższego przewidziano jednak wyjątki, kiedy zapłata podatku z cudzego konta powoduje wygaśnięcie zobowiązania.
Powyższe wyjątki w sposób bardzo szczegółowy zostały opisane w ustawie Ordynacja podatkowa. W świetle tych regulacji zapłata podatku może nastąpić także przez:
-
małżonka podatnika, jego zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę;
-
aktualnego właściciela przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, jeżeli podatek zabezpieczony jest hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym;
-
inny podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł.
W takich przypadkach należy uznać, że to podatnik dokonał zapłaty podatku.
Przykład 1.
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą – sprzedaż obuwia. W czerwcu ma do zapłaty podatek VAT w wysokości 15 000 zł. W związku z brakiem płatności od kontrahenta nie ma środków, aby go opłacić. W związku z tym ojciec podatnika zapłacił podatek za syna. Czy w tym przypadku można uznać, że doszło do zapłaty podatku?
Tak, w tym przypadku, jeśli z polecenia przelewu wynika, że ojciec płaci podatek za syna, to zobowiązanie podatkowe wygaśnie.
Zapłata z cudzego konta składek ZUS
W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą obowiązek opłacania składek np. na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne winno być dokonane w formie bezgotówkowej w drodze obciążenia rachunku bankowego płatnika składek (patrz art. 47 ust. 4b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Co do zasady podatnik winien dokonywać zapłaty ze swojego konta bankowego.
Przykład 2.
Podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Za maj opłacił składki ZUS z prywatnego rachunku. Tym samym nie uregulował składek z konta służbowego. Czy taka forma zapłaty składek jest prawidłowa?
Przepisy pozwalają na zapłatę składek z dowolnego konta należącego do podatnika. Przedsiębiorcy mogą więc wykorzystywać wszystkie rachunki bankowe będące w ich posiadaniu do opłacania składek.
Tym samym zapłata z konta prywatnego również powoduje wygaśnięcie zaległości wobec ZUS-u.
Przepis art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. zobowiązuje płatnika składek do opłacania należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy. Przepis ten kreuje zatem zobowiązanie i wskazuje podmiot, który w świetle prawa winien zobowiązanie to wykonać. Nie oznacza to jednocześnie, że inny podmiot niż płatnik składek nie ma możliwości zapłaty składek.
Co istotne, zazwyczaj ZUS nie neguje, że inny podmiot płaci składki.
Przykład 3.
Biuro rachunkowe zawarło umowę z klientem. W wyniku tego podatnik chce, aby to biuro opłacało za niego składki ZUS. Oczywiście będzie przekazywał na to środki finansowe. Powyższe pośrednictwo będzie wynikało z zawartej umowy. Czy takie opłacanie składek będzie skuteczne?
Tak, taka forma opłacania składek jest skuteczna. W tym przypadku ZUS nie powinien uważać, że składki nie zostały zapłacone.
Zapłata z cudzego konta za wydatki
W praktyce gospodarczej bardzo często podatnicy nie są w stanie opłacać swoich wydatków wobec kontrahentów. Najczęściej jest to spowodowane zatorami płatniczymi. Dlatego często ma miejsce zapłata z cudzego konta za wydatki.
Przykład 4.
Podatnik zajmuje się handlem nabiałem. Zakupił od mleczarni dużą partię masła, którą wywiózł za granicę. Ponieważ termin płatności w tym przypadku wynosi 2 miesiące, podatnik nie posiada środków, aby zapłacić mleczarni. Jednak ma on dłużnika, który w jego imieniu uregulował to zobowiązanie. Podatnik zastanawia się, czy taka forma uregulowania faktury za towar nie spowoduje, że będzie musiał ją wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów?
Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu. Tym samym w naszym przypadku bez wątpienia powyższy warunek został spełniony.
W ustawie brak jakichkolwiek przeciwwskazań, aby zapłata z cudzego konta za wydatki nie była przyjmowana przez kontrahentów.
W naszym przypadku dochodzi do zapłaty za towar, jednak płatności dokonuje inny podmiot. Naszym zdaniem w tym przypadku nie ma żadnych przeciwwskazań, aby wydatek uznać za koszt uzyskania przychodu. Sposób zapłaty nie może bowiem mieć tutaj wpływu na rozpoznanie kosztu uzyskania przychodu.
Podsumowując, w praktyce bardzo często zdarza się, że ktoś inny dokonuje płatności za podatnika. W większości przypadków nie poniesiono żadnych negatywnych konsekwencji z tego tytułu.
