Prokuratoria Generalna to państwowa jednostka, której zadaniem jest reprezentowanie Skarbu Państwa w ważniejszych sprawach sądowych. Jeśli ktoś pozwie Skarb Państwa o wysokie odszkodowanie, to po “drugiej stronie” w sądzie będzie Prokuratoria Generalna.
Prokuratoria Generalna - czym się zajmuje?
W zakresie wykonywanych działań, Prokuratoria Generalna jest niezależna. Jej prezesa powołuje premier. Zatrudnieni są w niej m.in. radcy i referendarze.
| Zadania Prokuratorii Generalnej:
|
Sprawy cywilne - kiedy Prokuratoria Generalna musi działać?
Są sprawy, w których Prokuratoria Generalna ma obowiązek działać, zastępując Skarb Państwa w sądach.
Chodzi tu o:
-
sprawy rozpoznawane w pierwszej instancji przez sąd okręgowy;
-
sprawy o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym lub o stwierdzenie zasiedzenia - jeżeli wartość przedmiotu sprawy przekracza kwotę 1.000.000 zł;
-
sprawy przed sądami polubownymi, niezależnie od tego, czy miejsce postępowania przed tym sądem znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czy poza jej granicami lub nie jest oznaczone;
-
sprawy o uchylenie wyroku sądu polubownego oraz uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej.
Przykład 1.
Przedsiębiorca pozwał Skarb Państwa o odszkodowanie. Kwota żądanego odszkodowania wynosi 200.000 zł. Sprawa trafia więc w pierwszej instancji do sądu okręgowego, bo jej wartość przekracza 75.000 zł. Ponieważ Prokuratoria Generalna ma obowiązkowo zastępować Skarb Państwa w sprawach rozpoznawanych w pierwszej instancji przez sąd okręgowy, więc w imieniu Skarbu Państwa proces będzie prowadzić Prokuratoria Generalna.
Kiedy zastępstwo przez Prokuratorię Generalną nie jest obowiązkowe?
Jeśli wymaga tego ochrona ważnych praw lub interesów Skarbu Państwa, to Prokuratoria Generalna może przejąć zastępstwo Skarbu Państwa w każdej sprawie i w każdy stadium postępowania. Nawet więc, gdy sprawa już się toczy, odbyło się już kilka rozpraw, Prokuratoria Generalna może przejąć reprezentowanie w niej Skarbu Państwa.
| Ze składanego co roku sprawozdania wynika, że w 2017 r.:
|
Zastępstwo innych niż Skarb Państwa podmiotów
Prokuratoria Generalna zastępuje w sądach w sprawach cywilnych nie tylko Skarb Państwa. Może też odpłatnie wykonywać zastępstwo i wydawać opinie prawne na rzecz innych jednostek. chodzi tu o:
-
inne niż Skarb Państwa państwowe osoby prawne,
-
osoby prawne z udziałem Skarbu Państwa,
-
osoby prawne z udziałem państwowych osób prawnych.
-
które zostały wymienione w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów. Ich lista jest do pobrania tutaj. Są na niej np. uczelnie publiczne, parki narodowe, przedsiebiorstwa państwowe, muzea, spółki z udziałem Skarbu Państwa.
W przypadku państwowych osób prawnych znajdujących się na tej liście, wykonywanie zastępstwa przez Prokuratorię jest obowiązkowe aż do zakończenia sprawy przed:
-
sądami powszechnymi - w sprawach cywilnych rozpoznawanych w pierwszej instancji przez sąd okręgowy,
-
sądami polubownymi - w sprawach w których wartość przedmiotu sprawy przekracza kwotę 5 mln zł.
W przypadku osób prawnych z udziałem Skarbu Państwa oraz osób prawnych z udziałem państwowych osób prawnych wymienionych w rozporządzeniu, zastępstwo przez Prokuratorię Generalną jest wykonywane fakultatywnie. Podstawą jest generalna zgoda wyrażona przez zainteresowaną osobę prawną. Wykaz zgód znajduje się tutaj.
Sprawy przed sądami administracyjnymi a Prokuratoria Generalna
Prokuratoria Generalna może też działać w sprawach przed sądami administracyjnymi. Działa wtedy na wniosek określonej jednostki, jeżeli wymaga tego ochrona ważnych praw lub interesów Rzeczypospolitej Polskiej.
Sprawy karne
Choć nazwa tej jednostki może się kojarzyć z prokuraturą, nie ma ona z nią nic wspólnego. Co więcej, Prokuratoria Generalna co do zasady nie zajmuje się sprawami karnymi. Prokuratoria Generalna nie wykonuje zastępstwa w postępowaniu karnym - wynika z art. 4 ust. 3 ustawy. Prokuratoria Generalna może jednak, na uzasadniony wniosek podmiotu reprezentującego Skarb Państwa lub państwowej jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, przejąć zastępstwo w postępowaniu karnym, jeżeli wymaga tego ochrona ważnych praw lub interesów Skarbu Państwa.
